Από το πρώτο επεισόδιο του «The Queen’s Gambit», το επιτυχημένο Netflix miniseries σχετικά με το σκάκι στη δεκαετία του 1960, είναι σαφές τι είναι ένα πρόωρο ταλέντο όπως η Beth Harmon.

Το χρονικό της νίκης

Πριν από τα δέκατα γενέθλιά της, έμαθε να νικά τον επιστάτη στο ορφανοτροφείο του Κεντάκι όπου κατοικεί.

Σύντομα νικά ένα ολόκληρο σκακιστικό κολέγιο σε ταυτόχρονους αγώνες (σιμουλτανέ) , κερδίζοντας κάθε έναν εύκολα. Μέσα από τα ταραγμένα εφηβικά της χρόνια, κατακτά όλους τους επόμενους, συμπεριλαμβανομένων των ανδρών που είναι πολύ μεγαλύτεροι και εμπειρότεροι γκρανμαστερς και πρωταθλητές

Αφού η Beth κέρδισε έναν εξαντλητικό διήμερο αγώνα εναντίον ενός γκριζομάλλη πρωταθλητή, παραδέχτηκε χαριτωμένα: «Είσαι ένα θαύμα, αγαπητή μου. Ίσως μόλις έπαιξα με τον καλύτερο παίκτη σκακιού της ζωής μου».

Η σειρά με τα επτά επεισόδια, έχει λάβει παγκόσμια αναγνώριση από τους κριτικούς: από τις 58 κριτικές που συγκέντρωσε το Rotten Tomatoes, ένας ιστότοπος ψυχαγωγίας, όλες ήταν θετικές.

Αλλά έχει επίσης δεχθεί καλές κριτικές από τους λάτρεις του σκακιού για την ακρίβειά του (αναμφίβολα βοήθησε ως σύμβουλος o Garry Kasparov, πρώην παγκόσμιος πρωταθλητής).

Ποιοι τα καταφέρνουν στο σκάκι;

Πρόσφατη επιστημονική δημοσίευση τριών οικονομολόγων επιβεβαιώνει ότι η απεικόνιση μιας νεαρής αρχάριας να κατακτά τους πρεσβυτέρους της είναι ακριβώς αυτό που συμβαίνει στο πραγματικό σκάκι, δεκαετία ανά δεκαετία.

Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα στα Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών, ανέλυσε 24.000 αγώνες με συμμετοχή παγκόσμιων πρωταθλητών μεταξύ του 1890 και του 2014.

Για να αξιολογήσει τις επιδόσεις των πρωταθλητών και των αντιπάλων τους, οι ακαδημαϊκοί συνέκριναν τις 1.6 εκ. κινήσεις τους εναντίον του Stockfish 8, ενός προγράμματος σκακιού που υπολογίζει την καλύτερη δυνατή κίνηση για να γίνει δεδομένη η διαμόρφωση των κομματιών στο ταμπλό.

Οι παίκτες βαθμολογήθηκαν ανάλογα με το πόσο συχνά επέλεξαν τις βέλτιστες κινήσεις του Stockfish 8. (Οι ερευνητές υπολόγισαν επίσης πώς κάθε κίνηση επηρέασε την πιθανότητα νίκης ενός παίκτη και πόσο συχνά έκαναν καταστροφικά λάθη.)

Συμπεράσματα έρευνας

Αυτά τα αποτελέσματα έδωσαν δύο σαφή συμπεράσματα. Πρώτον, οι παίκτες τείνουν να φτάσουν στο αποκορύφωμά τους νωρίς στην καριέρα τους, με μικρή βελτίωση μετά τα 30 τους.

(Υπάρχουν ακόμη και σημάδια μείωσης μετά τα 50.) Δεύτερον, κάθε γενιά πλησιάζει περισσότερο από την τελευταία στο σημείο αναφοράς του βέλτιστου παιχνιδιού της Stockfish 8.

Οι επαγγελματίες παίκτες που γεννήθηκαν τη δεκαετία του 1950 είχαν ήδη φτάσει σε υψηλότερο μέσο επίπεδο απόδοσης από την ηλικία των 25 ετών από αυτούς που γεννήθηκαν τη δεκαετία του 1920.

Οι συγγραφείς εκτιμούν ότι το φαινόμενο της πρώιμης αιχμής μπορεί να εξηγηθεί από το γεγονός ότι η ικανότητα του ανθρώπινου εγκεφάλου επίλυσης προβλημάτων  (ή «ρευστή νοημοσύνη») φτάνει στο υψηλό της σημείο περίπου στην ηλικία των 20 ετών.

Όσον αφορά τη μακρά ανοδική τάση της απόδοσης ανά τις δεκαετίες, οι συγγραφείς προτείνουν ότι η πιο αυστηρή εκπαίδευση είναι πιθανώς η αιτία.

Πράγματι, οι σύγχρονοι δάσκαλοι σκακιού μπορούν να μελετήσουν τις μηχανές που τείνουν τώρα να τους νικήσουν. Εάν η Beth έπαιζε με κάποιον μεθοδικό νεαρό πρωταθλητή σήμερα, θα έκανε αρκετά λάθη για να χάσει τα περισσότερα από τα παιχνίδια της.