Ελληνοτουρκικά : Πρώτο πιάτο η Τουρκία στο Συμβούλιο Εξωτερικών της ΕΕ την Πέμπτη

Ολοένα και μεγαλύτερη είναι η δυσφορία που συσσωρεύεται σε Αμερική και Ευρώπη από τη στρατιωτική εμπλοκή της Τουρκίας σε περιοχές που δεν έχει καμία δικαιοδοσία όπως και από τις ακραίες προκλήσεις και απειλές στην Ανατολική Μεσόγειο.

Πλέον καθίσταται φανερό, μετά τη στρατιωτική εμπλοκή της Αγκυρας στο Ναγκόρνο Καραμπάχ υπέρ του Αζερμπαϊτζάν και τις χυδαίες προκλήσεις στα Βαρώσια, ότι ο διεθνής παράγοντας ενεργοποιείται σε πολλαπλά μέτωπα και με πολλαπλά μηνύματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο, επέλεξε κατά την επίσκεψη του στην Κωνσταντινούπολη, να συναντηθεί με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο και με κανέναν αξιωματούχο της κυβέρνησης Ερντογάν, αγνοώντας μάλιστα πρόσκληση του ομολόγου του, Μ. Τσαβούσογλου, να βρεθούν και να τα πουν είτε στην Πόλη, είτε στην Αγκυρα. Η επίσκεψη Πομπέο αποτελεί ηχηρό μήνυμα δυσφορίας.

Την ίδια ώρα, εν όψει της συνεδρίασης την Πέμπτη του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, όπου αναμένεται να συζητηθεί το θέμα της Τουρκίας, ο Ύπατος Αρμοστής της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής,  Ζοζέπ Μπορέλ, έκανε σαφές σε επιστολή που έστειλε στον Νίκο Δένδια ότι ο δρόμος για την επιβολή κυρώσεων είναι πλέον ανοικτός. Μάλιστα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας, τόνισε αναφερόμενος στη συνεδρίαση της Πέμπτης ότι «η Τουρκία έκανε ότι μπορούσε για να της επιβληθούν οι κυρώσεις».

Αντίδραση και ανησυχία υπήρξε μετά το χυδαίο σόου Ερντογάν στα Βαρώσια και από τον ΟΗΕ, όπου ο εκπρόσωπος του ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, κατέστησε σαφές ότι «η θέση μας σχετικά με τα Βαρώσια παραμένει αμετάβλητη και καθοδηγείται από τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, όπως λέμε συχνά. Πιστεύω ότι είναι σημαντικό και ο Γενικός Γραμματέας καλεί τα μέρη να αποφύγουν μονομερείς ενέργειες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν εντάσεις στο νησί και που ενδεχομένως θα υπονομεύσουν την επιστροφή στον διάλογο για τη μελλοντική επιτυχία των συνομιλιών».

Ωστόσο αξίζει να επισημανθεί ότι συναντήσεις αμερικανών υπουργών Εξωτερικών με τον Οικουμενικό Πατριάρχη στην Κωνσταντινούπολη έχουν γίνει κι άλλες φορές στο παρελθόν – τις πύλες του Φαναρίου έχουν περάσει η Μαντλίν Ολμπράιτ, ο Τζο Κέρι, η Χίλαρι Κλίντον – όμως η αυτή του Μάικ Πομπέο με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο θεωρείται από τις σημαντικότερες των τελευταίων ετών.

Ο Πομπέο επέλεξε  να συναντηθεί με τον Οικουμενικό Πατριάρχη σε μία περίοδο που  Τουρκία και Ρωσία έχουν έρθει πολύ κοντά και διαμορφώνουν τις εξελίξεις στην περιοχή. Δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν ότι η ενεργός εμπλοκή της Τουρκία στη σύγκρουση του Ναγκόρνο Καραμπάχ υπέρ του Αζερμπαϊτζάν έγινε με την ανοχή της Ρωσίας. Επισήμως το Στέιτ Ντιπάρτμεντ υποστήριζε ότι η επίσκεψη Πομπέο θα γινόταν  για να συζητηθούν με τον Οικουμενικό Πατριάρχη θέματα θεμελιωδών δικαιωμάτων και της θρησκευτικής ελευθερίας.

Εντούτοις, άνθρωποι με άριστη γνώση των ισορροπιών  επισημαίνουν ότι στόχος των ΗΠΑ είναι να σταλεί ένα σαφές μήνυμα στη Μόσχα και στο Ρωσικό Πατριαρχείο για την έκδηλη πρόθεσή τους να διεισδύσουν και να ασκήσουν επιρροή σ’ αυτή τη «γειτονιά» του πλανήτη. Η Ρωσία επιχειρεί τα τελευταία χρόνια δυναμική επιστροφή στη Μεσόγειο αλλά και ανάμειξη σε γύρω περιοχές, με όχημα και το Πατριαρχείο Μόσχας, και οι ΗΠΑ είναι εμφανές ότι επιθυμούν να ανακόψουν αυτή την πορεία. Το αμερικανικό ΥΠΕΞ με αυτή την επίσκεψη στο Φανάρι αναδεικνύει εκ νέου τον οικουμενικό ρόλο και τη σημασία του Πατριαρχείου, βάζοντας ταυτόχρονα φρένο σε όσους φαντασιώνονται ρόλους που δεν τους αναλογούν.

Το μήνυμα του Μπορέλ για τις κυρώσεις

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι έτοιμο να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα στη διάθεση της ΕΕ προκειμένου να προστατεύσει τα συμφέροντα της, καθώς και των Κρατών-Μελών της, σημειώνει σε επιστολή του προς τον Νίκο Δένδια, ο Ύπατος Αρμοστής της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής Ζοζέπ Μπορέλ, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές.

Κατά τις ίδιες πηγές, με την εν λόγω επιστολή ο Μπορέλ, διαβεβαιώνει πως ο δρόμος για την επιβολή κυρώσεων κατά της Άγκυρας σε περίπτωση που συνεχιστούν οι προκλήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο, είναι ανοικτός.

Ο Ευρωπαίος αξιωματούχος επισημαίνει επίσης ότι οι τουρκικές παράνομες ενέργειες, που επηρεάζουν τις ελληνικές, καθώς και τις κυπριακές θαλάσσιες ζώνες, δημιουργούν περαιτέρω ένταση στην περιοχή. Προσθέτει ότι στις ενέργειες αυτές συγκαταλέγεται και ο τουρκικός μονομερής κανονισμός όσον αφορά την περιοχή έρευνας και διάσωσης, ο οποίος, όπως τονίζει χαρακτηριστικά ο Μπορέλ , αντιβαίνει τους σχετικούς κανονισμούς του ICAO και του Διεθνούς Οργανισμού Ναυσιπλοΐας (ΙΜΟ).

Τέλος, καταλήγει λέγοντας ότι για την επίτευξη της ασφάλειας και σταθερότητας στην περιοχή χρειάζεται διάλογος σε πνεύμα καλής πίστης και αποχής από μονομερείς ενέργειες. Στο πλαίσιο αυτό, η Τουρκία θα πρέπει να πάρει τις αποφάσεις της και να δείξει έμπρακτα ότι όντως επιθυμεί μια εποικοδομητική συνεργασία με την ΕΕ.

Ολα τα βλέμματα στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων

Όσα έκανε ο τούρκος πρόεδρος στην Κύπρο έχουν προκαλέσει την έντονη αντίδραση της Αθήνας και της Λευκωσίας που καλλιεργούν το έδαφος για ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Τουρκίας, με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, Στέλιο Πέτσα, να διαμηνύει πως οι δύο πλευρές θα θέσουν το ζήτημα την προσεχή Πέμπτη.

Χωρίς να διευκρινίζει αν θα τεθεί ζήτημα κυρώσεων, κατά την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών ο κ. Πέτσας υποστήριξε πως «το μεσοδιάστημα η Τουρκία έχει κάνει ό,τι μπορούσε για να τις επιβληθούν κυρώσεις».

Το σόου του τούρκου προέδρου θύμιζε προεκλογική φιέστα, αφού τόσο το περιεχόμενο των δηλώσεων Ερντογάν όσο και το ύφος υποδήλωνε την παρουσία ενός ηγέτη που προσπαθεί με κάθε τρόπο να δείξει κυρίαρχος του παιχνιδιού. Αρκετοί αναλυτές μάλιστα, υποστηρίζουν πως είναι πιθανό το επόμενο διάστημα ο Ερντογάν να επιδιώξει να οδηγήσει τη γειτονική χώρα σε εκλογές υπό την πίεση των οικονομικών προβλημάτων.

Κλιμάκωση τουρκικής παραβατικότητας

Όπως χαρακτηριστικά είπε ο κ. Πέτσας «μετά την έκδοση νέας παράνομης Navtex για περιοχές που επικαλύπτουν ελληνική υφαλοκρηπίδα, η Τουρκία προχώρησε χθες σε νέα πρόκληση σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Εθνών.

» Με την παρουσία του στην στρατιωτική παρέλαση που έγινε στην κατεχόμενη Λευκωσία, με αφορμή την επέτειο ανακήρυξης του ψευδοκράτους, ο τούρκος πρόεδρος ανέδειξε την πραγματική διάσταση του Κυπριακού που είναι η συνεχιζόμενη κατοχή κυπριακών εδαφών. Και με την επίσκεψή του στο περίκλειστο και ακατοίκητο από το 1974 τμήμα των Βαρωσίων έδειξε προκλητική περιφρόνηση στα ψηφίσματα 550 και 789 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, καθώς και στα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου».

Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Πέτσας τόνισε πως οι ενέργειες αυτές συνιστούν κλιμάκωση της τουρκικής παραβατικής συμπεριφοράς και θα συζητηθούν στο προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο. «Η Ελλάδα, όπως έχει τονιστεί επανειλημμένα, τάσσεται υπέρ της επανέναρξης των διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, προκειμένου να βρεθεί μια συνολική, λειτουργική και -άρα- βιώσιμη λύση του Κυπριακού, στη βάση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας και του Κοινοτικού Κεκτημένου».

Ανησυχία από τον ΟΗΕ

Πολύ στενά και με ανησυχία τα Ηνωμένα Εθνη παρακολουθούν όσα συνέβησαν το Σαββατοκύριακο στο Βαρώσι, ανέφερε ο Στεφάν Ντουζουρίκ, εκπρόσωπος του ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, κληθείς από το ΚΥΠΕ να σχολιάσει το προχθεσινό πικνίκ του Ερντογάν στην περίκλειστη περιοχή και τις δηλώσεις για λύση δύο κρατών.

«Αμετάβλητη η θέση μας»

«Η θέση μας σχετικά με τα Βαρώσια παραμένει αμετάβλητη και καθοδηγείται από τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, όπως λέμε συχνά. Πιστεύω ότι είναι σημαντικό και ο Γενικός Γραμματέας καλεί τα μέρη να αποφύγουν μονομερείς ενέργειες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν εντάσεις στο νησί και που ενδεχομένως θα υπονομεύσουν την επιστροφή στον διάλογο για τη μελλοντική επιτυχία των συνομιλιών».

Ο εκπρόσωπος του ΓΓ επανέλαβε την πρόσκληση προς τα μέρη «να εμπλακούν σε διάλογο για να επιλύσουν τις διαφορές τους. Πιστεύουμε ότι είναι σημαντικό να αρχίσουμε μια βιώσιμη και ολοκληρωμένη διαδικασία διαπραγματεύσεων. Παραμένουμε δεσμευμένοι να στηρίξουμε τις δύο πλευρές στην αναζωογόνηση της πολιτικής διαδικασίας. Και επαναλαμβάνουμε την ετοιμότητά μας να διερευνήσουμε τις δυνατότητες για τη σύγκληση μιας άτυπης συνάντησης 5+ των Ηνωμένων Εθνών σε κατάλληλο στάδιο. Τελικά τα μέσα για μια βιώσιμη λύση στην Κύπρο είναι στα χέρια των μερών», πρόσθεσε.

«Σκληρή απάντηση» Αναστασιάδη στον Ερσίν Τατάρ.

Σκληρή απάντηση έδωσε ο πρόεδρος της Κύπρου, Νίκος Αναστασιάδης, χαρακτηρίζοντας ως «αναληθείς» της δηλώσεις που έκανε ο τελευταίος, ενώ αναφέρθηκε και στις εξελίξεις για την εξεύρεση λύσης στο Κυπριακό, υπό το φόντο της επίσκεψης Ερντογάν στα Κατεχόμενα.

Ο κύπριος πρόεδρος «άδειασε» τον Ερσίν Τατάρ, λέγοντας πως οι θέσεις του είναι «εκτός πραγματικότητας» ενώ εν συνεχεία «ακύρωσε» την πρόταση του για λύση δύο κρατών ως προς το Κυπριακό, με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη να είναι κατηγορηματικός για τα βήματα που πρέπει να γίνουν στο ζήτημα του Κυπριακού.

Όπως αναφέρουν και τα κυπριακά μέσα ενημέρωσης, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης θέλησε να διευκρινίσει τα «κακώς κείμενα» και εξέδωσε γραπτή απάντηση η οποία μεταξύ άλλων αναφέρει ότι:

«Σε απάντηση των όσων ο κ. Ερσίν Τατάρ αναληθώς ισχυρίστηκε απαντώντας σε ερώτηση αγγλόφωνου τουρκικού καναλιού, ότι τάχα δεν του απέκλεισα κατηγορηματικά τη λύση δύο κρατών, όταν την ήγειρε κατά την πρώτη μας συνάντηση, και ότι ανέμενα ουσιαστικά την τοποθέτηση του αυτή λόγω των δηλώσεων και θέσεων του τόσο κατά το παρελθόν όσο και κατά την προεκλογική περίοδο στα κατεχόμενα, επιθυμώ να δηλώσω τα ακόλουθα.

Καθ΄ όλη τη διάρκεια της συνάντησης μου με τον κ. Τατάρ, η θέση μου ήταν ξεκάθαρη πως η λύση που μπορεί να εξευρεθεί είναι αποκλειστικά και μόνο στη βάση των Συμφωνιών Κορυφής, των αποφάσεων και ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ και σύμφωνα με τις αρχές και αξίες της ΕΕ.

Καθ΄ όλη τη διάρκεια της συνάντησης μου με τον κ. Τατάρ, η θέση μου ήταν ξεκάθαρη πως η λύση που μπορεί να εξευρεθεί είναι αποκλειστικά και μόνο στη βάση των Συμφωνιών Κορυφής, των αποφάσεων και ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ και σύμφωνα με τις αρχές και αξίες της ΕΕ. pic.twitter.com/u7mejBUNxA

— Nicos Anastasiades (@AnastasiadesCY) November 17, 2020

Όταν ο κ. Τατάρ ήγειρε κατά τη συνάντηση μας το θέμα της λύσης των δύο κρατών, όχι μόνο την απέρριψα, αλλά επιχειρηματολόγησα και ανέφερα, μεταξύ άλλων, και πέραν των όσων ανέφερα προηγουμένως, ότι κανείς σε διεθνές επίπεδο, στα ΗΕ και ειδικά στην ΕΕ, δεν πρόκειται να αποδεχθεί τέτοιου είδους λύση

Συνεπώς, τα όσα δηλώνει ο κ. Τατάρ, όχι μόνο δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, αλλά δημιουργούν και υποψίες για τα κίνητρα του ενόψει της πρωτοβουλίας του ΓΓ των ΗΕ.