Ταμείο Ανάκαμψης: Τι προκαλεί το μπλόκο Ουγγαρίας – Πολωνίας

Σήμερα, Τέταρτη η Ελλάδα στέλνει στις Βρυξέλλες το ελληνικό αναπτυξιακό σχέδιο με σκοπό την πρόσβαση στους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, ύψους 32 δισ. ευρώ, από το 2021. Υπολογίζεται πως η χώρα μας, το επόμενο έτος, θα λάβει περίπου 5 δισ. ευρώ κοινοτικά έσοδα με την μορφή της προκαταβολής 3 δισ. ευρώ και ακόμα 2 δισ. ευρώ για το μεταβατικό πρόγραμμα React EU, ενώ, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό θα δώσει δυναμική στην ανάπτυξη του επόμενους προσθέτοντας επιπλέον 2% στο ρυθμό του ΑΕΠ.

Όμως, το μπλόκο της Ουγγαρίας και της Πολωνίας, στη διαδικασία έγκρισης του νέου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της Ε.Ε., απειλεί να τινάξει στον αέρα το σχέδιο ανάκαμψης που προωθούν οι Ευρωπαίοι ηγέτες για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας καθώς τα δύο μέλη δεν συμφώνησαν στον τελικό συμβιβασμό για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο και στην τροποποιημένη απόφαση περί Ιδίων Πόρων, το οποίο είναι απαραίτητο για να δανειστεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα 750 δισ. του Ταμείου Ανάκαμψης.

Ουγγαρία και Πολωνία τασσόμενες στην ίδια γραμμή διαφώνησαν στη ρήτρα που περιλαμβάνει το σχέδιο του προϋπολογισμού, που προήλθε μετά το συμβιβασμό μεταξύ της γερμανικής προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, βάσει της οποίας η πρόσβαση στα ευρωπαϊκά κονδύλια θα συνδέεται με τον σεβασμό στο κράτος Δικαίου (ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, σεβασμός στα θεμελιώδη δικαιώματα). Σημειώνεται πως εναντίον της Ουγγαρίας και της Πολωνίας έχουν ξεκινήσει διαδικασίες βάσει του άρθρου 7 της Συνθήκης για παραβίαση των «θεμελιωδών αξιών».

Καθυστέρηση εκταμίευσης

Τι σημαίνει αυτό; Όσο καθυστερεί η επίτευξη της συμφωνίας τόσο θα αργήσει η εκταμίευση των πόρων, γεγονός που θα βάλει σε ακόμα πιο σκληρή δοκιμασία την ελληνική οικονομία και ως εκ τούτου θα εκτροχιάσει τις προβλέψεις, καθότι το οικονομικό επιτελείο έχει βασίσει την ανάκαμψη που ενσωματώνει στον προϋπολογισμό του 2021 – από τον Απρίλιο και έπειτα – σε δύο παράγοντες: τουρισμό και Ταμείο Ανάκαμψης.

Έτσι, η άρνηση των δύο μελών καθυστερεί τη συμφωνία για το όλο πακέτο του Ταμείου Ανάκαμψης, ενώ ήδη ο δρόμος είναι μακρύς – και με πολλά πιθανά εμπόδια – για να γίνει πραγματικότητα το πακέτο 1,8 τρισεκατομμυρίων ευρώ του Πλαισίου. Ο επταετής προϋπολογισμός θα χρειαστεί να κερδίσει υποστήριξη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και να συγκεντρώσει ομόφωνη υποστήριξη στο Συμβούλιο προτού τεθεί σε ισχύ. Η απόφαση για τους ίδιους πόρους χρειάζεται επίσης ομόφωνη υποστήριξη στο Συμβούλιο, προτού επικυρωθεί από τα εθνικά κοινοβούλια των κρατών μελών.

Σχολιάζοντας την εξέλιξη ο Γιώργος Μελέας, εθνικός εμπειρογνώμονας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) τονίζει πως “ακόμα και αν βρεθεί προσωρινά κάποια πολιτική λύση στο Συμβούλιο με την Πολωνία και την Ουγγαρία, τα εθνικά κοινοβούλια στη Βουδαπέστη και τη Βαρσοβία θα έχουν την ευκαιρία να αρνηθούν στην πράξη τις ρυθμίσεις χρηματοδότησης για το Ταμείο Ανάκαμψης των 750 δισεκατομμυρίων ευρώ, προσθέτοντας με αυτόν τον τρόπο, επιπλέον πίεση. Από την άλλη πλευρά, κοινοβούλια σε χώρες όπως η Φινλανδία είναι απίθανο να επικυρώσουν την απόφαση για τους ίδιους πόρους εάν οι νομοθέτες πιστεύουν ότι δόθηκαν στην Ουγγαρία και την Πολωνία πολλές παραχωρήσεις στο μέτωπο του κράτους δικαίου”.

Είναι εμφανές πως οι ισορροπίες κρέμονται από την λεπτή κλωστή και το επόμενο βήμα είναι η συζήτηση σε επίπεδο αρχηγών αρχηγών στην τηλεδιάσκεψη της Πέμπτης από το οποίο δεν αναμένονται εξελίξεις και πιθανότητα να υπάρχουν στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (10-11/12).