Η επαναστατική τεχνολογία του RNA, ικανή να μετατρέπει τον ανθρώπινο οργανισμό σε εργοστάσιο παραγωγής αντισωμάτων, έφερε τις πρώτες αχτίδες αισιοδοξίας στον πόλεμο κατά του νέου κοροναϊού. Επόμενος στόχος είναι άλλες ασθένειες όπως ο καρκίνος, λένε οι ερευνητές που την αναπτύσσουν.

Τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα που ανακοίνωσαν οι Pfizer/ΒιοΝΤech και η Moderna προσέφεραν την πρώτη απόδειξη ότι η τεχνολογία λειτουργεί –μέχρι σήμερα, εμβόλια mRNA είχαν εγκριθεί μόνο για κτηνιατρική χρήση.

Και τα δύο πειραματικά εμβόλια προσφέρουν αποτελεσματικότητα άνω του 90% στην πρόληψη της πνευμονίας Covid-19, πολύ πάνω από το όριο του 50% που είχαν θέσει οι αμερικανικές αρχές για την έγκριση αποτελεσματικού εμβολίου,

Η επανάσταση που εξελίσσεται σε αργή κίνηση από την ανακάλυψη του mRNA πριν από 60 χρόνια υπόσχεται να επιταχύνει θεαματικά την ανάπτυξη εμβολίων για κάθε χρήση.

Τα συμβατικά εμβόλια, τα οποία περιέχουν απενεργοποιημένους ιούς ή τα μοριακά θραύσματά τους, χρειάζονται κατά μέσο όρο μια δεκαετία για να περάσουν από το εργαστήριο στην αγορά, σύμφωνα με μελέτη του 2013.

Για το εμβόλιο της Moderna χρειάστηκαν μόλις 63 ημέρες από τη στιγμή που προσδιορίστηκε το γονιδίωμα του SARS-CoV02.

Και όπως φαίνεται τα εμβόλια της Moderna και των Pfizer / BioNTech θα λάβουν άδεια κυκλοφορίας εντός του 2020, μόλις 12 μήνες μετά την ανακάλυψη του κοροναϊού.

Φορέας πληροφοριών

Το mRNA, ή «αγγελιαφόρο ριβονουκλεϊκό οξύ» εφευρέθηκε από την Εξέλιξη πριν από δισεκατομμύρια χρόνια. Ο βασικός ρόλος αυτού του πολυμήχανου μορίου είναι να μεταφέρει τις πληροφορίες που περιέχουν τα γονίδια σε κυτταρικά εργοστάσια που ονομάζονται ριβοσώματα. Εκεί, οι γενετικές πληροφορίες μεταφράζονται σε πρωτεΐνες για κάθε λειτουργία των κυττάρων.

Τα πειραματικά εμβόλια της Pfizer και της Moderna βασίζονται σε συνθετικά μόρια DNA που περιέχουν οδηγίες για την παραγωγή πρωτεϊνών του ίδιου του κοροναϊού. Στη συνέχεια, το ανοσοποιητικό σύστημα αναγνωρίζει τις πρωτεΐνες αυτές ως ξένες και παράγει αντισώματα που προφυλάσσουν από τη μόλυνση.

Ένα σημαντικό ορόσημο ήρθε τη δεκαετία του 1990, όταν οι μοριακοί βιολόγοι ανακάλυψαν πώς μπορούν να αναγκάσουν πειραματόζωα να παραγάγουν πρωτεΐνες χορηγώντας τους με ένεση το αντίστοιχο mRNA.

Όμως οι πρωτεργάτες της προσπάθειας, όπως η Κάταλιν Κάρικο, σήμερα αντιπρόεδρος της BioNTech, συνάντησαν σημαντικά εμπόδια: το mRNA είναι ασταθές μόριο, και επιπλέον μπορεί να πυροδοτήσει φλεγμονώδεις αντιδράσεις.

Το 2005, η Κάρικο και συνεργάτες της στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια κατάφεραν να ξεπεράσουν το πρόβλημα των φλεγμονωδών αντιδράσεων.

Χρειάστηκαν όμως ακόμα 15 χρόνια μέχρι η ερευνήτρια να φτάσει στη μεγάλη επιτυχία.

«Η τελευταία φορά που συνάδελφοί μου γέλασαν μαζί μου και με γελοιοποίησαν ήταν όταν πληροφορήθηκαν ότι θα εργαζόμουν στην BioNTech, η οποία δεν είχε καν δικτυακό τόπο» δηλώνει η Κάρικο στο Reuters.

Το mRNA θα μπορούσε τώρα να ανοίξει το δρόμο «για νέα εμβόλια κατά τις γρίπης και άλλων λοιμωδών νοσημάτων» λέει η ερευνήτρια, της οποίας η κόρη είναι χρυσή Ολυμπιονίκης της κωπηλασίας με τη σημαία των ΗΠΑ.

Εμβόλια για τον καρκίνο;

Τόσο η αμερικανική Moderna όσο και η γερμανική BioNTech εφαρμόζουν την τεχνολογία του mRNA σε πειραματικά εμβόλια για συγκεκριμένες μορφές καρκίνου.

Ένα υποψήφιο εμβόλιο της BioNTech για την αντιμετώπιση του μελανώματος βρίσκεται ήδη στη φάση ΙΙ των κλινικών δοκιμών, οι οποίες πραγματοποιούνται σε συνεργασία με τον ελβετικό γίγαντα της φαρμακοβιομηχανίας Roche.

Στη Φάση ΙΙ βρίσκονται επίσης πειραματικά εμβόλια της Moderna για τον καρκίνο των ωοθηκών και την ισχαιμία του μυοκαρδίου.

Μένει να διαπιστωθεί η αποτελεσματικότητα της νέα προσέγγισης. Ο καρκίνος πιθανότατα θα αποδειχθεί πιο δύσκολος στόχος από ό,τι ο κοροναϊός, καθώς σε αυτή την περίπτωση το ανοσοποιητικό σύστημα δεν θα έχει να αντιμετωπίσει έναν ξένο παθογόνο παράγοντα, αλλά τα καρκινικά κύτταρα του ίδιου του ασθενή.

Γρήγορα, εύκολα, φθηνά

Τα περισσότερα από τα σημερινά εμβόλια παράγονται σε βιοαντιδραστήρες, μια χρονοβόρα διαδικασία που απαιτεί εγκαταστάσεις κόστους άνω των 700 εκατ. δολαρίων σε κάποιες περιπτώσεις.

Συγκριτικά, για την παραγωγή ενός δισεκατομμυρίου δόσεων ενός εμβολίου mRNA ίσως επαρκεί ένας βιοαντιδραστήρας πέντε λίτρων και εγκαταστάσεις αξίας 20 εκατ. δολαρίων, εκτιμά ο Ζόλταν Κις, ειδικός του Imperial College στο Λονδίνο.

Σύμφωνα πάντα με το Reuters, η φαρμακοβιομηχανία Lonza, η οποία έχει αναλάβει την παραγωγή 400 εκατομμυρίων δόσεων του εμβολίου της Moderna σε ετήσια βάση, ετοιμάζεται να αρχίσει φέτος το σκοτάρισμα με γραμμές παραγωγής κόστους 60-70 εκατ. δολαρίων.

Χάρη στο mRNA, τα εμβόλια κατά της Covid-19 θα είναι διαθέσιμα γρήγορα και σε χαμηλό κόστος, της τάξης των μερικών δολαρίων ανά δόση.

Headlines