Ροδόπη : Η Μαρώνεια και ο Ίσμαρος

• Τμήματα του οχυρωματικού περιβόλου των Κλασικών Χρόνων. Τα τείχη, συνολικού μήκους 10 χλμ, ενισχυμένα με πύργους κατά διαστήματα, περιέκλειαν μια έκταση 4.200 στρεμμάτων, από την παραλία του Αγίου Χαραλάμπους έως την ακρόπολη, στην κορυφή του Αγίου Αθανασίου.
• Το θέατρο (στη θέση «Καμπάνα»), που κατασκευάστηκε την Ελληνιστική Περίοδο και υπέστη μετασκευές κατά τους Ρωμαϊκούς Χρόνους. Σώζονται τρεις σειρές εδωλίων Ελληνιστικών Χρόνων, το κτίριο της ρωμαϊκής σκηνής, θωράκια και κιγκλιδώματα της Ρωμαϊκής Περιόδου για την προστασία των θεατών κατά τις θηριομαχίες, χτιστός αγωγός για τη συγκέντρωση των υδάτων.
• Το ιερό του Διονύσου, 4ου αιώνα π.Χ. Έχουν αποκαλυφθεί, επίσης, ο αναλημματικός τοίχος που συγκρατούσε το άνδηρο και τμήματα δύο κτιρίων βόρεια και νότια του ιερού.
• Η μεγάλη ελληνιστική οικία με το εντυπωσιακό ψηφιδωτό δάπεδο στον ανδρώνα (τέλη 4ου-αρχές 3ου αιώνα π.Χ.).
• Το μνημειακό πρόπυλο, που οδηγούσε κατά πάσαν πιθανότητα στην αγορά της πόλης και χρονολογείται στην εποχή του αυτοκράτορα Αδριανού, καθώς και το μνημειώδες κτίριο Ρωμαϊκών Χρόνων (3ος αιώνας μ.Χ.), που είχε σχέση με την εμπορική δραστηριότητα του λιμανιού.

Τα σημαντικότερα μνημεία και αρχιτεκτονικά σύνολα της Παλαιοχριστιανικής και της Βυζαντινής Περιόδου είναι τα εξής:

• Οι καμαροσκεπείς παλαιοχριστιανικοί ναοί στη θέση «Παράθυρα».
• Το αίθριο παλαιοχριστιανικής βασιλικής με ψηφιδωτά δάπεδα (6ος αιώνας) και τμήμα του βυζαντινού οικισμού στη θέση «Παληόχωρα».
• Η βυζαντινή μονή στη θέση «Σύναξη», χτισμένη πάνω στα ερείπια ιουστινιάνειας τρίκλιτης βασιλικής με εγκάρσιο κλίτος.
• Το τμήμα βαλανείου εποχής Ιουστινιανού Α’.
• Κόγχη εκκλησίας τοιχογραφημένη με φυλλοφόρο σταυρό (Β’ φάση Εικονομαχίας), κάτω από εκκλησία του 11ου/12ου αιώνα.
• Το τείχος και το προτείχισμα του βυζαντινού κάστρου.

Εξάλλου, στην απόκρημνη κορυφή του Ισμάρου σώζονται λείψανα της ακρόπολης του Αγίου Γεωργίου (περίβολος με τμήματα κυκλώπειας τοιχοδομίας, θεμέλια ανακτόρου και μεγαλιθικές πύλες). Η οχυρή ακρόπολη έχει ταυτιστεί με την Ισμάρα ή Ίσμαρο, πόλη των Κικόνων (πολέμησαν στο πλευρό των Τρώων στον Τρωικό πόλεμο), που κυρίευσε ο Οδυσσέας επιστρέφοντας από την Τροία. Ο βασιλιάς της Ιθάκης πήρε πολλά λάφυρα, αλλά σεβάστηκε την οικογένεια του Μάρωνα, ιερέα του Απόλλωνα, ο οποίος του πρόσφερε πλούσια δώρα. Η οχυρή θέση ήταν σε χρήση και κατά τους Ιστορικούς Χρόνους.