Άρωμα Ιστορίας: Έρευνα αναδημιουργεί τις μυρωδιές της παλιάς Ευρώπης

Η ευρωπαϊκή ιστορία είναι συνήθως κάτι που διαβάζεις, όχι κάτι που μυρίζεις. Αυτό, όμως, μπορεί να αλλάξει χάρη σε ερευνητικό πρόγραμμα που θα επιχειρήσει να αναδημιουργήσει τα οσφρητικά τοπία της Ευρώπης από τον 16^ο αιώνα μέχρι τις αρχές του 20ού.

Το πρόγραμμα Odeuropa (ένα λογοπαίγνιο με τις λέξεις Europa και odour, που σημαίνει οσμή) θα φέρει σε συνεργασία ιστορικούς, βιοεπιστήμονες και μουσεία από τη γηραιά ήπειρο, αναφέρει ο Guardian.

Σε πρώτη φάση, η ερευνητική ομάδα θα αναπτύξει εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης για να χτενίσει ιστορικά κείμενα, γραμμένα σε επτά γλώσσες, και να καταγράψει τις αναφορές σε οσφρητικά ερεθίσματα, από τη δυσοσμία των ανοιχτών υπονόμων μέχρι το άρωμα των μπαχαρικών.

Επιπλέον, η τεχνητή νοημοσύνη θα εκπαιδευτεί να αναγνωρίζει εικόνες αντικειμένων που συνδέονται με μυρωδιές, από τα φύλλα του καπνού μέχρι το λιβάνι.

Από εκεί θα προκύψει μια «Εγκυκλοπαίδεια Οσφρητικής Κληρονομιάς», η οποία θα καταγράφει τις έννοιες που συνδέονται με συγκεκριμένες μυρωδιές, γράφει στον ιστότοπο του προγράμματος Odeuropa η Ίνγκερ Λίμανς, καθηγήτρια Ιστορίας στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ.

«Αυτή η βάση δεδομένων θα είναι το αρχείο της οσφρητικής κληρονομιάς της Ευρώπης και θα επιτρέπει στις επόμενες γενιές να μαθαίνουν για το μυρωδάτο παρελθόν τους» γράφει η Λίμανς, επικεφαλής του ερευνητικού προγράμματος.

Σε επόμενη φάση οι ερευνητές θα συνεργαστούν με χημικούς και αρωματοποιούς για να αναπαραγάγουν ιστορικές οσμές και να τις εκθέσουν σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους.

Μυρωδιά καπνού

Η εγκυκλοπαίδεια «θα μας μεταφέρει σε διαφορετικές μυρωδιές κάθε είδους, από το δεντρολίβανο και άλλα βότανα που προστάτευαν από την πανούκλα, μέχρι τα άλατα που μύριζαν οι Ευρωπαίοι του 18^ου και 19^ου αιώνα ως αντίδοτο στους σπασμούς και τις λιποθυμίες» δήλωσε στον Guardian ο Ουίλιαμ Τάλετ του Πανεπιστημίου Anglia Ruskin στο Κέμπριτζ της Βρετανίας, μέλος του προγράμματος Odeuropa και συγγραφέας του βιβλίου Smell in Eighteenth-Century England.

«Για μένα, η μυρωδιά των φύλλων καπνού παίζει κεντρικό ρόλο στην ευρωπαϊκή ιστορία και κληρονομιά» λέει ο δρ Τάλετ σε βίντεο του Odeuropa.

Η ιστορία, όμως, δεν προσφέρει μόνο ευχάριστες οσμές. «Θα ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρον να εξοικειώσουμε το κοινό με μια ποικιλία διαφορετικών οσμών, όπως η μυρωδιά ενός βρόμικου καναλιού» είπε στο LiveScience η Κάρο Φερμπέκ, ιστορικός του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ.

Η αντίληψη των ανθρώπων για το ποιες οσμές είναι δυσάρεστες συχνά αλλάζει στην πορεία του χρόνου, επισήμανε η Φερμπέκ. Η μυρωδιά του σώματος, για παράδειγμα, έγινε ταμπού στις αρχές του 20ού αιώνα, όταν η βιομηχανική επανάσταση έκανε το σαπούνι και τα αρώματα διαθέσιμα στο ευρύ κοινό.

«Η κοπριά εκθειαζόταν από συγγραφείς των αρχών του 2ού αιώνα επειδή εξέφραζε τη λαχτάρα για την εξοχή αλλά και την απογοήτευση για την ‘άοσμη’ και ‘πολιτισμένη’ μπουρζουαζία» εξήγησε.

Η ερευνητική προσπάθεια προγραμματίζεται να ξεκινήσει τον Ιανουάριο με συνολικό προϋπολογισμό 2,8 εκατομμυρίων ευρώ, ο οποίος εγκρίθηκε αυτή την εβδομάδα στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Horizon 2020.