Πορτοκαλιά : Οδηγός καλλιέργειας

Στα μεγάλα δέντρα είναι πιο πυκνά. Έχει κορμό λείο και οι ρίζες καταλαμβάνουν αρκετή έκταση, κυρίως σε πλάτος.

Σε βάθος οι ρίζες φτάνουν μέχρι ένα μέτρο ενώ το υπέργειο τμήμα φτάνει σε ύψος τα 7-8 m, ωστόσο με σωστό κλάδεμα την κρατάμε στο επιθυμητό ύψος και μέγεθος ώστε να μεγαλώνει ικανοποιητικά. Τα λευκά και μεγάλα άνθη της βγαίνουν μεμονωμένα ή σε μικρές ομάδες την άνοιξη και έχουν πολύ ευχάριστο άρωμα, με την ανθοφορία να κρατά περισσότερο από ένα μήνα.

Πολλαπλασιασμός

Η πορτοκαλιά πολλαπλασιάζεται με εμβολιασμό της ποικιλίας που θέλουμε σε ένα ανθεκτικό υποκείμενο-σπορόφυτο (συνήθως νερατζιά).

Κλίμα

Ευδοκιμεί στις τροπικές, υποτροπικές και εύκρατες περιοχές, όπου ο χειμώνας δεν είναι βαρύς και το κλίμα είναι ζεστό και δροσερό. Καλλιεργείται από τα πεδινά παραθαλλάσια μέρη έως και υψόμετρο μέχρι 400μ.Δεν αντέχει του παγετούς και στου δυνατούς βόρειους ανέμους. Είναι λιγότερο ανθεκτική στο κρύο από τη μανταρινιά.

Κλάδεμα

Όπως σε όλα τα οπωροφόρα δέντρα και ξυνά, τα κλαδέματα στην πορτοκαλιά είναι 3 ειδών:

1) κλάδεμα διαμόρφωσης (γίνεται τα πρώτα 3-4 χρόνια από το φύτευση κλαδεύοντας έτσι ώστε να σχηματίσουμε το σχήμα του δέντρου),

2) κλάδεμα καρποφορίας (γίνεται στα ενήλικα δέντρα, για να κρατήσουμε σε ισορροπία το ισοζύγιο της βλάστησης με τη καρποφορίας) και,

3) κλάδεμα ανανέωσης ( είναι αυστηρό κλάδεμα που γίνεται σε γερασμένα, άρρωστα ή παραμελημένα δέντρα ή σε αυτά που θέλουμε να περιορίσουμε δραστικά το μέγεθος τους).

Το κλάδεμα στην πορτοκαλιά δεν πρέπει να είναι αυστηρό. Πρέπει να αφαιρούνται τακτικά οι λαίμαργοι βλαστοί σε όλη τη διάρκεια της βλάστησης. Το κλάδεμα γίνεται τέλος χειμώνα με αρχές άνοιξης, προτού ξεκινήσει η καινούργια βλάστηση και προσέχουμε να μη γίνεται με βροχερό και υγρό καιρό. Από τις τομές του κλαδέματος μπορεί να εισέλθουν διάφορα παθογόνα, γι’ αυτό στις μεγάλες τομές αλείφουμε ειδική πάστα επούλωσης και με το τέλος του κλαδέματος ψεκάζουμε τα δέντρα με χαλκούχο σκεύασμα.

Λιπάσμα και εφαρμογή του

Η υπερβολική χρήση λιπασμάτων στη πορτοκαλιά, μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες στα δένδρα, στη παραγωγικότητα τους αλλά και στους καρπούς. Η χορήγηση των λιπασμάτων μπορεί να γίνει είτε στο έδαφος, με κοκκώδη σύνθετα λιπάσματα, είτε μαζί με το νερό της άρδευσης (υδρολίπανση), είτε με ψεκασμό στα φύλλα (διαφυλλική λίπανση).

Για τη σωστή λίπανση κάθε φορά πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη το μέγεθος του δένδρου (ηλικία), την ποιότητα του εδάφους , τη ποικιλία της πορτοκαλιάς κτλ. Σε ελαφρύ χώμα και αμμώδες χώμα, προσθέτουμε μεγαλύτερη ποσότητα αζώτου γιατί ξεπλένεται πιο εύκολα και γρήγορα λόγω ποτίσματος. Σε βαριά εδάφη, ρίχνουμε μεγαλύτερη ποσότητα καλίου γιατί η άργιλος συγκρατεί το στοιχείο και το φυτό δυσκολεύεται να το προσλάβει. Γενικά ένα δέντρο ηλικίας 7-10 ετών χρειάζεται 1-1,5 κιλό σύνθετο κοκκώδες λίπασμα τύπου 12-12-17 δύο έως τρείς φορές το χρόνο. Σε πτωχά εδάφη θα πρέπει το λίπασμα που θα χρησιμοποιήσουμε να περιέχει και ένα ποσοστό 15-20% οργανική ουσία.

Πότισμα

Η πορτοκαλιά χρειάζεται αρκετό νερό από την άνοιξη ως τις πρώτες φθινοπωρινές βροχές. Η συχνότητα και η δόση των ποτισμάτων εξαρτάται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες και από το έδαφος.

Έτσι, τους ξηρούς ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες χρειάζονται 4-8 ποτίσματα ανά μήνα (περίπου 2 φορές την εβδομάδα). Για μεμονωμένα δέντρα επιλέγουμε την λύση του λάκκου, δηλαδή τη δημιουργία κυκλικού αυλακιού/λεκάνης γύρω από το δέντρο όσο είναι η κόμη του, ώστε να συγκρατεί το νερό που θα ρίχνουμε με λάστιχο.

Αν έχουμε πολλά δέντρα, μπορούμε να εφαρμόσουμε πότισμα με σταγόνες ή με χαμηλά μπεκ. Σε κάθε περίπτωση, τα ποτίσματα πρέπει να γίνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα και να μην υπερβάλλουμε στις δόσεις, ειδικά αν από το έδαφός μας δε στραγγίζει καλά και σχετικά γρήγορα το νερό. Σε αμμώδη εδάφη ποτίζουμε πιο συχνά αλλά με μικρότερες ποσότητες. Τέλος πρέπει να προσέχουμε να μη βρέχουμε το λαιμό των δέντρων γιατί μπορεί να υπάρξει προσβολή από σοβαρά παθογόνα που προσβάλλουν το λαιμό και τις ρίζες των δέντρων.

Συγκομιδή – Αποθήκευση καρπών

Η ωρίμανση των πορτοκαλιών εξαρτάται κυρίως από την ποικιλία που έχουμε φυτεύσει. Ευτυχώς όμως οι περισσότερες ποικιλίες έχουν την τάση να κρατούν για αρκετό καιρό τους καρπούς στα δέντρα χωρίς να καταστρέφονται οι καρποί, οπότε μπορούμε να κόβουμε σταδιακά τα πορτοκάλια και όχι όλα μαζί. Ωστόσο, η καλύτερη ποιότητα (γεύση και θρεπτική αξία) των καρπών είναι όταν κοπούν και καταναλωθούν σύντομα από την εποχή που έχουν ωριμάσει. Στο οικιακό ψυγείο διατηρούνται για λίγες εβδομάδες, αρκεί η θερμοκρασία να μην είναι μικρότερη των 3οC και οι καρποί να είναι υγιείς. Τον Χειμώνα μπορούν να διατηρηθούν και σε εξωτερικό χώρο για διάστημα περίπου 15 ημερών.

Θρεπτική αξία του πορτοκαλιού

Το πορτοκάλι είναι πλούσιο σε βιταμίνη C, β-καροτίνη, φολικό οξύ, φυτικές ίνες ενώ περιέχει αντιοξειδωτικές ουσίες και άλατα. Επίσης τα πορτοκάλια είναι μια καλή πηγή αμινοξέων, βήτα-καροτένιου, φολικού οξέως, πηκτίνης, καλίου, ασβεστίου, σιδήρου, ιωδίου, φωσφόρου, μαγγανίου, νατρίου, χλωρίου και ψευδαργύρου. Ένα πορτοκάλι έχει πάνω από 170 διαφορετικά φυτοθρεπτικά συστατικά και περισσότερα από 60 φλαβονοειδή, τα οποία έχει αποδειχθεί ότι έχουν αντικαρκινική και αντιφλεγμονώδη δράση.

Α.Σ. ΕΝΩΣΗ ΑΓΡΙΝΙΟΥ ΜΠΑΡΤΣΩΚΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΕΩΠΟΝΟΣ ΓΕΟΠΩΝΙΚΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ