Η ώρα της κρίσης για τα 32+40 δισ. ευρώ που θα εισρεύσουν στα ελληνικά ταμεία

Όσο η αβεβαιότητα για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας παραμένει, εξαιτίας της πορείας του επιδημικού κύματος, τόσο πιο επιτακτική γίνεται η ανάγκη της βέλτιστης αξιοποίησης των κοινοτικών πόρων που μπορούν να εισρεύσουν στην Ελλάδα μέσω του ευρωπαϊκού σχεδίου NextGenerationEU. Από την κυβέρνηση, μέσω του πρωθυπουργού, έγιναν τα αποκαλυπτήρια για τους βασικούς άξονες των έργων και των μεταρρυθμίσεων του εθνικού αναπτυξιακού πλάνου, το οποίο και απεστάλη στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Η Ελλάδα προσδοκά πόρους 32 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και περίπου 40 δισ. από το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο που θα διατεθούν μέσα από δράσεις του ΕΣΠΑ και της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής για την επόμενη εξαετία. Αφορά σημαντικά έργα υποδομών, όπως ο οδικός άξονας Ε65, ο ΒΟΑΚ και η ηλεκτρική διασύνδεση των νησιών, αλλά και προτάσεις για την ενεργειακή- περιβαλλοντική αναβάθμιση, την πλήρη ψηφιοποίηση των λειτουργιών της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, σημαντικές μεταρρυθμίσεις διαρθρωτικού χαρακτήρα όπως η χρηματοδότηση τοπικών πολεοδομικών σχεδίων, η επιτάχυνση της δικαιοσύνης και ένα νέο πλαίσιο επαγγελματικής εκπαίδευσης. Τα παραπάνω υπογράμμισε μεταξύ άλλων ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ο οποίος μετά την τηλεδιάσκεψη που είχε στο Μέγαρο Μαξίμου με στενούς συνεργάτες και την ειδική κυβερνητική ομάδα που «τρέχει» το σχέδιο τόνισε πως η Ελλάδα είναι από τις πρώτες χώρες που υπέβαλε το αναλυτικό και ογκωδέστατο Εθνικό Προσχέδιο Δράσης στις Βρυξέλλες.

Επίσημη πρώτη

Η αναλυτική παρουσίαση αναμένεται την ερχόμενη Τετάρτη από τον αναπληρωτή υπουργό Θεόδωρο Σκυλακάκη και τον Διοικητή της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης Νίκο Μαντζούφα. Στη συνέχεια θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση για μήνα (μέσω της Οικονομικής & Κοινωνικής Επιτροπής της Ελλάδος και της πλατφόρμας OpenGov.gr) ώστε να συζητηθεί στην τελική του μορφή στο ελληνικό κοινοβούλιο. Υπολογίζεται πως η χώρα μας, το επόμενο έτος, θα λάβει περίπου 5 δισ. ευρώ με την μορφή της προκαταβολής 3 δισ. ευρώ και ακόμα 2 δισ. ευρώ για το μεταβατικό πρόγραμμα React EU, ενώ, εκτιμάται πως θα δώσει δυναμική στην ανάπτυξη του επόμενους προσθέτοντας επιπλέον 2% στο ρυθμό του ΑΕΠ.

Σε δηλώσεις του ο πρωθυπουργός τόνισε, μεταξύ άλλων, πως «το σχέδιο αυτό, υπηρετεί δύο κατευθύνσεις: απαντά στα τρέχοντα ζητούμενα της συγκυρίας με κυρίαρχη την προστασία και την τόνωση της απασχόλησης, αλλά ταυτόχρονα είναι και μία ευκαιρία για μια ριζική μεταστροφή της εθνικής οικονομίας προς ένα αναπτυξιακό μοντέλο εξωστρεφές, καινοτόμο, το οποίο θα σηματοδοτεί επί της ουσίας την Ελλάδα του μέλλοντος».

Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε αποτελεί μία πολύ σημαντική τομή στις επιλογές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς καταρρίπτει ένα ταμπού -το ταμπού της κοινής έκδοσης χρέους και υπογράμμισε πως «γνωρίζουμε ότι η Ελλάδα ανήκει στις πιο ευνοημένες χώρες της συμφωνίας, καθώς οι εισροές που θα λάβει θα είναι από τις υψηλότερες στην Ευρωζώνη ως ποσοστό του Α.Ε.Π. Αυτό, όμως, είναι κάτι το οποίο δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να οδηγήσει σε πανηγυρισμούς. Αντιθέτως πρέπει να οδηγήσει σε σχεδιασμούς για μία δομική αναδιάρθρωση της εθνικής οικονομίας, ώστε να σπάσει ένας φαύλος κύκλος υστέρησης και μειωμένης ανταγωνιστικότητας που, δυστυχώς, διαρκεί δεκαετίες».

Το μετέωρο «βλέμμα» του Ταμείου

Το μπλόκο της Ουγγαρίας και της Πολωνίας απειλεί να τινάξει στον αέρα το σχέδιο ανάκαμψης προκαλώντας ανησυχία για σημαντικές καθυστερήσεις στην υλοποίηση του σχεδίου. Τα δύο μέλη δεν συμφώνησαν στον τελικό συμβιβασμό για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο και στην τροποποιημένη απόφαση περί Ιδίων Πόρων, η οποία συμφωνία είναι απαραίτητη για να δανειστεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα 750 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης. Την Τρίτη δε η ηγεσία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, μετά τη Διάσκεψη των Προέδρων, ζήτησε από το Συμβούλιο να εγκρίνει τη συμφωνία και να ξεκινήσει τη διαδικασία επικύρωσης το συντομότερο δυνατό.

Ουγγαρία και Πολωνία τασσόμενες λοιπόν στην ίδια γραμμή διαφώνησαν στη ρήτρα που περιλαμβάνει το σχέδιο του προϋπολογισμού, που προήλθε μετά το συμβιβασμό μεταξύ της γερμανικής προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, βάσει της οποίας η πρόσβαση στα ευρωπαϊκά κονδύλια θα συνδέεται με τον σεβασμό στο κράτος Δικαίου (ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, σεβασμός στα θεμελιώδη δικαιώματα). Σημειώνεται πως εναντίον της Ουγγαρίας και της Πολωνίας έχουν ξεκινήσει διαδικασίες βάσει του άρθρου 7 της Συνθήκης για παραβίαση των «θεμελιωδών αξιών».

Αυτό σημαίνει πως όσο καθυστερεί η επίτευξη της συμφωνίας τόσο θα αργήσει η εκταμίευση των πόρων, γεγονός που θα βάλει σε ακόμα πιο σκληρή δοκιμασία την ελληνική οικονομία και ως εκ τούτου θα εκτροχιάσει τις προβλέψεις, καθότι το οικονομικό επιτελείο έχει βασίσει την ανάκαμψη που ενσωματώνει στον προϋπολογισμό του 2021 – από τον Απρίλιο και έπειτα – σε δύο παράγοντες: τουρισμό και Ταμείο Ανάκαμψης.

Σημειώνεται πως ο επταετής προϋπολογισμός θα χρειαστεί να συγκεντρώσει ομόφωνη υποστήριξη στο Συμβούλιο προτού επικυρωθεί και από τα εθνικά κοινοβούλια των κρατών μελών. Αναλυτές αναφέρουν πως ακόμα και αν βρεθεί κάποια πολιτική λύση, τα εθνικά κοινοβούλια στη Βουδαπέστη και τη Βαρσοβία θα πρέπει να περάσουν το Ταμείο Ανάκαμψης. Από την άλλη πλευρά, τα κοινοβούλια σε χώρες όπως η Φινλανδία είναι απίθανο να επικυρώσουν την απόφαση για τους ίδιους πόρους εάν οι νομοθέτες πιστεύουν ότι δόθηκαν στην Ουγγαρία και την Πολωνία πολλές παραχωρήσεις στο μέτωπο του κράτους δικαίου.