Αυτά τα τρία έργα του Τολστόι δεν τα έχετε διαβάσει ακόμα

Ο αγαπημένος Ρώρος πέθανε από πνευμονία στα ογδόντα δύο του χρόνια στον σιδηροδρομικό σταθμό του Αστράποβο, στις 7 Νοεμβρίου του 1910. Είχε εγκαταλείψει, μέσα στη νύχτα, την παρανοϊκή και κατά πολύ νεώτερη σύζυγό του Σόνια. Οι φίλοι που έσπευσαν να του δώσουν τον τελευταίο ασπασμό ξέχασαν να του υποβάλουν τα μεταφυσικά ερωτήματα που τους είχε εξουσιοδοτήσει να του θέσουν κατά τη στιγμή του θανάτου του όσο ήταν νεώτερος. Αυτά συνέβησαν τριάντα χρόνια μετά τον Πόλεμο και Ειρήνη και είκοσι δύο χρόνια μετά την Άννα Καρένινα. Ο Τολστόι είχε εμμονή με τον θάνατο. Έχοντας βιώσει σφαγές συνανθρώπων του στον Κριμαϊκό πόλεμο (1854-55), τον θάνατο του αδελφού του Ντμίτρι από φυματίωση το 1856, τον πρόωρο θάνατο πέντε παιδιών του και την εκτέλεση ενός ανθρώπου στη γκιλοτίνα μπροστά στα μάτια του στο Παρίσι, ο συγγραφέας είχε αναπτύξει ολόκληρη θεωρία για τον θάνατο. Είχε, μάλιστα, φλερτάρει και με την ιδέα της αυτοκτονίας.

Ο Λέων Τολστόι θεωρείται δικαίως ένας από τους σπουδαιότερους συγγραφείς όχι μόνο της Ρωσίας, αλλά και του κόσμου. Το ελληνικό κοινό τον γνωρίζει κυρίως μέσω των δύο πιο εμπορικών του έργων, που μάλιστα έχουν μεταφερθεί στο θέατρο και το σινεμά, όχι πάντοτε με επιτυχία.

Κανένα ντοκουμέντο, ιστορικό ή καλλιτεχνικό, δε μας δίνει τόσο ζωντανά και τόσο ανάγλυφα τη ζωή, το χαρακτήρα και την ψυχολογία του Ρώσου και του ρωσικού λαού της προεπαναστατικής εποχής όσο το έργο «Πόλεμος και Ειρήνη». Έχει χαρακτηριστεί ως η πλέον μεγαλοφυής μυθιστορηματική σύνθεση, καθρέφτης μιας από τις πιο γόνιμες σε κοινωνικές και θρησκευτικές ζυμώσεις εποχής της ιστορίας και οδηγός της κάθε εποχής.

Μια από τις πιο επιτυχημένες «Άννες Καρένινες».

Όσο για την «Άννα Καρένινα» ισορροπεί άριστα το δράμα, την ηθική και τον φιλοσοφικό στοχασμό, συγκινώντας και αφορώντας κάθε γενιά.

Τρία έργα που (μπορεί και να) προλαβαίνετε να διαβάσετε αυτήν την περίοδο

Οικογενειακή Ευτυχία:

Η Μάσα, μετά το θάνατο των γονιών της, παντρεύεται σε νεαρή ηλικία τον Σεργκέι Μιχαήλοβιτς, φίλο του πατέρα της. Ζούνε στην εξοχή για πολλούς μήνες και αναπτύσσεται μεταξύ τους μια τρυφερή σχέση, που χαρίζει και στους δύο την ευτυχία.

Η ζωή τους αλλάζει όταν αποφασίζουν να εγκατασταθούν για λίγο στην Πετρούπολη. Η Μάσα, μαγεμένη από την έντονη ζωή και τη χλιδή της πόλης που δεν είχε γνωρίσει, παύει να βρίσκει τη χαρά στο γάμο της. Όμως τα κοσμικά σαλόνια δεν μπορούσαν να καλύψουν το μεγάλο κενό της πλήξης και της μοναξιάς που άρχισε να γεννιέται μέσα της.

Η Οικογενειακή Ευτυχία, τρυφερό και λιτό αριστούργημα, είναι ένα από τα λιγότερο γνωστά έργα του Τολστόη. Γράφτηκε την εποχή που ο συγγραφέας επέστρεψε στο οικογενειακό του κτήμα, όπου είχε ζήσει τα παιδικά του χρόνια, και απηχεί τη δική του γαλήνη και ευφορία.

Ο θάνατος του Ιβάν Ίλιτς:

Η νουβέλα αυτή αφηγείται τους τελευταίους 5 μήνες ζωής ενός μεσήλικα ευκατάστατου ρώσου δικαστή. Πτώση από ένα μικροατύχημα, εσφαλμένες διαγνώσεις γιατρών και ο Ιβάν Ιλίτς εντός ολίγων εβδομάδων βρίσκεται αντιμέτωπος με την αγωνία, τη μοναξιά και τον τρόμο του ετοιμοθάνατου.

Οι οικείοι του αφενός πενθούν βαρύτατα, αφετέρου χαίρονται που ο Χάρος δεν πήρε τους ίδιους. Μόνο ο νεαρός υπηρέτης του Γερασίμ νιώθει πραγματικά ανθρωπιστικά συναισθήματα για τον κύριό του και τον φροντίζει τις τελευταίες του ώρες.

Ο επιθετικός «ρεαλισμός» της περιγραφής των τελικών σταδίων της ζωής του Ιβάν Ιλίτς αντλήθηκε από την αληθινή περίπτωση του δικαστή Ιβάν Ιλίτς Μετσνίκοφ, στην Τούλα , όπως τον διηγήθηκε στον Τολστόι η μητέρα του μεταστάντος. Η ασάφεια που περιβάλλει την αρρώστια που έστειλε τον Ιβάν Ιλίτς στον άλλο κόσμο και η γαλήνη με την οποία ο ήρωας διαχειρίζεται τον θάνατό του ξεσήκωσαν ολόκληρο φιλολογικό και ηθικό ζήτημα.

Ο Τολστόι σημειώνει πως ο ήρωάς του αναγνωρίζει την αποτυχία της εκ πρώτης όψεως πετυχημένης του ζωής, τον μικροαστισμό των επιλογών του και την απουσία νοήματος από τον γάμο του, την ίδια στιγμή που η γυναίκα του οδύρεται στο πλευρό του και ο μικρότερός του γιος, χτυπημένος κατά λάθος από το μπράτσο του πατέρα που γλιστρά, παίρνει την παλάμη του ετοιμοθάνατου και τη φιλά.

Ποτέ δεν είναι αργά για τον διεφθαρμένο πλούσιο να αναθεωρήσει τη ζωή του, πιστεύει ο Τολστόι.

Η Ανάσταση

Το 1899 ο Τολστόι γράφει το τελευταίο από τα μεγάλα λογοτεχνικά έργα του, την Ανάσταση.  Γνωρίζατε ότι μεταφράστηκε σε πάρα πολλές γλώσσες και ξεπέρασε στην εποχή του σε πωλήσεις ακόμη και τα «Πόλεμος Και Ειρήνη» και «Άννα Καρένινα»;

Υπήρξε το δημοφιλέστερο και ταυτοχρόνως το πιο ανατρεπτικό μυθιστόρημα του Τολστόι. Από πολλές απόψεις, είναι το πιο επαναστατικό έργο του Τολστόι αφού περιέχει μέσα του όλα τα σπέρματα των θεμάτων και τις ιδέες που έθρεψαν το ρωσικό επαναστατικό ρεαλισμό. Η υπόθεση βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα.

Χαρακτηρίζεται δε από την εξαιρετικά σφιχτοδεμένη δομή του. Καθώς δεν υπάρχουν παρεκβάσεις και παράλληλες δράσεις, αυτό είναι το συμπαγέστερο από όλα τα έργα του. Γι’ αυτό του το έργο τον αφόρισε η Εκκλησία το 1901!!!

Ο Τολστόι άρχισε να γράφει την Ανάσταση έναν χρόνο μετά τη διατύπωση της θεωρίας του περί «παθητικής αντίστασης» ή πιο σωστά «μη αντίστασης», που ενέπνευσε αργότερα τον Γκάντι και τον Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ.  Η οξύτητα με την οποία περιγράφει την αθλιότητα των φυλακών, την υποκρισία του δικαστικού συστήματος, την απόλυτη σύμπλευση της Ορθόδοξης Εκκλησίας με τον τσαρικό απολυταρχισμό είναι πρωτοφανής σε σύγκριση με την υπόλοιπη λογοτεχνική παραγωγή στη Ρωσία του 19ου αιώνα.

Πρόκειται ουσιαστικά για μια αυτοβιογραφία της προσωπικότητας και των ιδεών του συγγραφέα στην προχωρημένη πια ηλικία που έγραψε αυτό το αθάνατο αριστούργημα. Μια εποχή όπου είχε συντελεστεί ήδη και καθ’ ολοκληρία η μεγάλη μεταστροφή στην προσωπικότητα του ίδιου, με την πλήρη αναθεώρηση της σχέσης του με το κράτος και την Εκκλησία.