Στα χρόνια του Οθωνα που έφτιαχναν τους κουραμπιέδες με… μέλι

Στην Αθήνα του Όθωνα η ζάχαρη ήταν ένα ακριβό εισαγόμενο είδος. Οι ντόπιοι γνώριζαν και έφτιαχναν τα γλυκά τους χρησιμοποιώντας μέλι. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η Βάνα Μπούσε στο βιβλίο της Η καθημερινή ζωή στην Ελλάδα του Όθωνα (που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της Εστίας) «όταν ήρθε ο Όθωνας στην Αθήνα , στην Παρασκευή παραδοσιακών γλυκών όπως ο χαλβάς και οι κουραμπιέδες χρησιμοποιούσαν μέλι». Με άλλα λόγια, μέλι είχαν, μέλι έβαζαν και στα γλυκά τους. Λεπτομέρειες για τη συνταγή δηλαδή το πως έφτιαχναν οι Αθηναίες τους κουραμπιέδες τους δεν έχω διαθέσιμες, ούτε καν μπορώ να φανταστώ το τι και το πώς της παρασκευής του παραδοσιακού γλυκού που έχει ταυτιστεί με τις γιορτινές μέρες των Χριστουγέννων.

Στην ίδια ενότητα – Γλυκαντικά- του βιβλίου διαβάζουμε: «Στην Ελλάδα, που παράγει γενικά εξαιρετικό μέλι, ιδιαίτερη θέση κατείχε από την αρχαιότητα το θυμαρίσιο του Υμηττού, αν και κατά την οθωνική εποχή θεωρούσαν ανώτερο το μέλι των Κυκλάδων, και μάλιστα αυτό που παρήγε η Σίκινος. Φαίνεται πάντως ότι το μέλι που κυκλοφορούσε στο εμπόριο με την επωνυμία μέλι Υμηττού δεν περιείχε μόνο το μέλι που είχε τρυγηθεί στο βουνό και το οποίο συγκέντρωναν στη Μονή Καισαριανής και παρέδιδαν στην αρχιεπισκοπή, αλλά φαίνεται ότι ανεμείγνυαν με αυτό και το μέλι της Μονής Πεντέλης  ίσως και του Ελαιώνα. Άφθονο και πολύ καλό μέλι είχε και η περιοχή από το Δαφνί μέχρι τον κόλπο της Ελευσίνας όπου στο τέλος της οθωνικής εποχής υπήρχαν πάρα πολλά μελίσσια».

Η Βάνα Μπούσε που έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με την οθωνική εποχή και τα πρόσωπα της γεννήθηκε στην Αθήνα. Αποφοίτησε από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Kωνσταντίας, στη Γερμανία. Μαζί με τον σύζυγο της, Μίχαελ Μπούσε που γεννήθηκε στο Αμβούργο και  σπούδασε ηλεκτρονικός μηχανικός στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου είχαν την γενική ευθύνη (μεταγραφή, εισαγωγή, μετάφραση, σημειώσεις για την έκδοση Ανέκδοτες Επιστολές της Βασίλισσας Αμαλίας προς τον πατέρα της, 1836-1853. Κυκλοφόρησε το 2011 από τις εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της Εστίας.

Από την Μπούσε μαθαίνουμε διαβάζοντας το βιβλίο της και για ένα άλλο γλυκαντικό που προερχόταν από το μέλι ή ακριβέστερα, από τις κερήθρες. Πιο συγκεκριμένα, όταν έπλεναν τις κερήθρες το νερό που χρησιμοποιούσαν το μάζευαν στη συνέχεια και το έβραζαν για τα καλά μέχρι εκείνο να συμπυκνωθεί σε σιρόπι.

Άλλα γλυκαντικά της εποχής, όπως μαθαίνουμε από την Μπούσε, ήταν το πετιμέζι ( το χρησιμοποιούσαν στα γλυκά κουταλιού) και τα αποξηραμένα σύκα (τα έβραζαν και έφτιαχναν σιρόπι).