«Όσο αθροίζουμε τα like τόσο θα ζούμε με δανεικά»

Ο Παναγιώτης Νάνος ανήκει στους αυτοδιοικητικούς που ο καθρέφτης είναι σύμμαχος τους και δεν διστάζουν να τον κοιτάξουν κατάματα. Αυτό είναι καλό και συνάμα επιδραστικό. Διότι η συνείδηση είναι άτιμη συνθήκη και κάποιους τους αφήνει ξύπνιους τα βράδια.

Πόσο δουλεύει όμως αυτό στην αυτοδιοίκηση παραμένει ένα ερωτηματικό αν και ο δήμαρχος της Λίμνης Πλαστήρας είναι απόλυτος: «Από πολλά χρόνια έχω καταθέσει δημόσια την άποψη ότι οι δήμαρχοι πρέπει να εκλέγονται μέχρι δύο θητείες. Η θέση του δημάρχου δεν είναι επαγγελματική και κανένας δεν είναι αναντικατάστατος. Αντίθετα, η μακρόχρονη παραμονή στην εξουσία φθείρει και διαφθείρει συνειδήσεις.

Ένα μεγάλο μέρος των οικονομικών πόρων δαπανάται για εκλογικές σκοπιμότητες. Πολλές αποφάσεις λαμβάνονται με κριτήριο το πολιτικό κόστος. Για τον ίδιο λόγο δεν λαμβάνονται αποφάσεις για σημαντικά έργα, προκειμένου να μη θιγούν ιδιοτελή συμφέροντα. Αυτό έχει οικονομικό, κοινωνικό, ηθικό και πολιτικό κόστος. Προωθεί την ανταλλαγή ψήφων με έργα που εξυπηρετούν μικροσυμφέροντα τα οποία αποδεικνύονται καταστροφικά για την κοινωνία» μας  λέει σχετικά και καταλαβαίνετε πως εδώ μπορεί να έχουμε μια περίπτωση δημάρχου που ασκεί λειτούργημα και όχι απλά θητεία. Στο δήμο του, η λίμνη Πλαστήρα, έπαθε μεγάλες ζημιές και έχει μειωθεί η φέρουσα αρδευτική της ικανότητα λόγω των πρόσφατων ακραίων φαινομένων. Θα κάνει ότι μπορεί να την φτιάξει όπως άλλωστε προσπαθεί να δημιουργήσει θέσεις εργασίας αλλά βρίσκει μπροστά του έναν απαρχαιωμένο νόμο του 1970 που τον εμποδίζει όπως υποστηρίζει. Ο δήμαρχος Νάνου δεν είναι συνηθισμένος άνθρωπος άρα και όσα λέει δεν είναι συνηθισμένα.

Έχει υπηρετήσει στο υπουργείο Υγείας, την τοπική αυτοδιοίκηση, μέχρι πρότινος ήταν διοικητής στα νοσοκομεία Λάρισας από όπου και παραιτήθηκε για να διεκδικήσει την δημαρχία του δήμου, είναι βραβευμένος λογοτέχνης και ποιητής, συγγραφέας ερευνητής και έχει διδάξει κυρίως σε επαγγελματίες υγείας. Σε ένα από τα ποιήματα του έγραψε: «Από τους λαβυρίνθους πάντα βρίσκεται η έξοδος όσο υπάρχει πίστη στον αγώνα.» Μένει να δούμε αν ο λαβύρινθος της δημόσιας διοίκησης έχει έδαφος πρόσφορο που μένει να καλλιεργηθεί και οι καρποί του να θρέψουν υγιή μυαλά και νοοτροπίες.

Ας ξεκινήσουμε από τα πιο πρόσφατα: Σε ποιο βαθμό έχει πληγεί ο Δήμος σας από τα ακραία καιρικά φαινόμενα;

Ο Δήμος μας βρέθηκε κυριολεκτικό στο μάτι του κυκλώνα «Ιανός». Μέσα σε 12 ώρες έπεσε ποσότητα νερού 9 μηνών. Καταστράφηκαν υποδομές, δρόμοι, δίκτυα ύδρευσης, αποχέτευσης, αρδευτικά, αγροτική οδοποιϊα. Συνολικά έχουμε 180 καταπτώσεις σε 12 χωριά και 15 οικισμούς που θα μας πάρει καιρός να επανέλθουμε σε αυτά που είχαμε. Επίσης ζημιά έγινε στην αγροτική παραγωγή, στα ιχθυοτροφία, στις υποδομές του Τουρισμού, σε μνημεία Πολιτισμού. Για να γίνουν όλα αυτά θα χρειαστούν στήριξη από το Κράτος.

Μετά τα πλημμυρικά φαινόμενα τι ακριβώς έχει συμβεί στη λίμνη Πλαστήρα κ.Νάνου;

Μέσα σε 12 ώρες έπεσαν 64 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού. Επίσης έπεσαν χιλιάδες κυβικά μέτρα φερτών υλών, με αποτέλεσμα να μπαζωθεί η λίμνη. Αυτό έχει ως συνέπεια μία τεράστια οικολογική καταστροφή. Η συνέπεια είναι ότι αλλοιώθηκε ο πυθμένας της λίμνης, μειώθηκε η δυνατότητα αποθήκευσης των προηγούμενων ποσοτήτων νερού. Αυτό σημαίνει ότι η φέρουσα αρδευτική ικανότητα έχει περιοριστεί σημαντικά. Γι’ αυτό ζητήσαμε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος να χρηματοδοτήσει μελέτη αποτύπωσης του νέου πυθμένα της λίμνης, τον επαναπροσδιορισμό του οικολογικού ορίου, αλλά και τον επαναπροσδιορισμό του ρόλου της λίμνης.

Θεωρείτε πως οι δήμοι χρειάζονται εκτός από διοικητική ανασυγκρότηση και μια ουσιαστική μεταρρύθμιση ώστε να γίνουν πιο δημοκρατικοί και λειτουργικοί; 

Τα περισσότερα προβλήματα σε εθνικό και τοπικό επίπεδο γεννιούνται από ένα αδιαφανές παλαιοκομματικό σύστημα εξουσίας, το οποίο έχει αναγορεύσει ως κεντρικό στόχο την επανεκλογή των δημάρχων. Η Αυτοδιοίκηση δεν χρειάζεται μόνο διοικητική ανασυγκρότηση που είναι αναγκαία, αλλά πρωτίστως εκδημοκρατισμό, διοικητική και οικονομική διαφάνεια, συμμετοχή των πολιτών, ανάδειξη του κοινοτισμού στην ύπαιθρο, ενεργοποίηση των πολιτών στο σύνολο της χώρας. Πρέπει να δοθεί τόπος στους πολίτες, αλλά και οι ίδιοι να αναλάβουν την ευθύνη που τους αναλογεί.

Υποστηρίζετε την θέσπιση ανώτατου ορίου θητείας δημάρχων κ. Νάνο και πόσο εφικτό είναι αυτό δεδομένης της καθυστέρησης μελετών, ωρίμανσης, δημοπράτησης των έργων ώστε να κριθεί μια δημοτική αρχή δίκαια;

Από πολλά χρόνια έχω καταθέσει δημόσια την άποψη ότι οι δήμαρχοι πρέπει να εκλέγονται μέχρι δύο θητείες. Η θέση του δημάρχου δεν είναι επαγγελματική και κανένας δεν είναι αναντικατάστατος. Αντίθετα, η μακρόχρονη παραμονή στην εξουσία φθείρει και διαφθείρει συνειδήσεις. Ένα μεγάλο μέρος των οικονομικών πόρων δαπανάται για εκλογικές σκοπιμότητες. Πολλές αποφάσεις λαμβάνονται με κριτήριο το πολιτικό κόστος. Για τον ίδιο λόγο δεν λαμβάνονται αποφάσεις για σημαντικά έργα, προκειμένου να μη θιγούν ιδιοτελή συμφέροντα. Αυτό έχει οικονομικό, κοινωνικό, ηθικό και πολιτικό κόστος. Προωθεί την ανταλλαγή ψήφων με έργα που εξυπηρετούν μικροσυμφέροντα τα οποία αποδεικνύονται καταστροφικά για την κοινωνία. Η καθυστέρηση στην ωρίμανση μελετών είναι μεγάλο πρόβλημα, ειδικά για τους ορεινούς και υποστελεχωμένους δήμους. Αυτό έχει επίπτωση στην Ανάπτυξη του δήμου και την Ποιότητα Ζωής των δημοτών. Η δημοτική αρχή κρίνεται στο σύνολό της, πρώτα απ’ όλα από το ήθος και το ύφος άσκησης της διοίκησης, την αποτελεσματικότητα στην επίλυση των προβλημάτων, την έγνοια για τις ανάγκες των δημοτών, των ευαίσθητων ομάδων, των παιδιών, των ανέργων, κ.α.

Κάνατε μια προσπάθεια κ. Νάνο με τους ανέργους του δήμου σας για να παράξουν βιομάζα. Κάθε πρωτοβουλία ανάσχεσης της ανεργίας και προώθησης της τοπικής επιχειρηματικότητας μας βρίσκει κοντά σας. Πως εξελίχθηκαν τα πράγματα; 

Πριν μήνες αποφασίσαμε να κάνουμε διανομή δημοτικών καστανομεριδίων στους άνεργους της περιοχής, με στόχο να μετατρέψουμε χιλιάδες στρέμματα άγριας καστανιάς σε ήμερους καστανεώνες. Επίσης αποφασίσαμε να διαθέσουμε τα υπολείμματα της υλοτομίας σε άνεργους για συλλογή βιομάζας για παραγωγή ενέργειας. Τα οφέλη και για τις δύο κατηγορίες θα είναι πολλαπλά: πρώτα για τους ανέργους, έπειτα για την προστασία του περιβάλλοντος, μετά για την ανάπτυξη του Τουρισμού. Δυστυχώς απέναντί μας βρήκαμε εχθρό το κράτος με μια απαρχαιωμένη νομοθεσία της δεκαετίας του 1970 που μας απαγορεύει το αυτονόητο. Σκεφθείτε ότι έχουμε χιλιάδες στρέμματα δημοτικού δάσους και δεν μπορούμε να το αξιοποιήσουμε. Κάθε χρόνο το μετατρέπουμε σε καυσόξυλα, την τελευταία μορφή οικονομικής εκμετάλλευσης του δασικού πλούτου.

Οι περιφερειακοί δήμοι μπορούν να πρωτοστατήσουν ώστε να τονώσουν την αγροτική οικονομία με δράσεις ανάλογες; Μιλήστε μας για τα τοπικά σχέδια ανάπτυξης και τις δικές σας δράσεις. 

Ναι, οι δήμοι μπορούν και οφείλουν να παίξουν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη της αγροτικής παραγωγής και Οικονομίας. Για να γίνει όμως αυτό χρειάζεται σχέδιο και υποδομές, νέο χωροταξικό, προπαντός νέες αντιλήψεις και ιδέες καινοτόμες. Η Ελλάδα έχει μία βαριά βιομηχανία σε λήθαργο, μιλώ για τον Αγροδιατροφικό Τομέα. Θα μπορούσαμε να είμαστε ως χώρα αυτάρκης αλλά και να εξάγουμε μεγαλύτερες ποσότητες εμβληματικών προϊόντων, τα οποία έχουν από δεκαετίες ένα εξαιρετικό brand nameστο εξωτερικό, όπως η φέτα, το λάδι, κα. Η Αυτοδιοίκηση μπορεί να σχεδιάσει νέες καλλιεργητικές ζώνες, να εξασφαλίσει υποδομές όπως δρόμοι, αρδευτικά, προώθηση και προβολή μέσα από περίπτερα σε διεθνείς εκθέσεις, κ.α. Εμείς ήδη ετοιμάζουμε μελέτες για κτηνοτροφικό πάρκο, την αμπελουργική ζώνη που δίνει το φημισμένο κρασί ΠΟΠ Μεσενικόλα, ενώ οργανώνουμε μια νέα καλλιεργητική ζώνη 3.500 στρεμμάτων για κηπευτικά στη λίμνη Πλαστήρα.

Εκτός από την Αγροτική παραγωγή εσείς έχετε και τον Τουρισμό, τι σχεδιάζεται;

Η λίμνη Πλαστήρα είναι ένας από τους δημοφιλείς ορεινούς προορισμούς της χώρας και μοναδική σε ομορφιά. Παρά τα προβλήματα με τον κορονοϊό και τον Ιανό, εμείς έχουμε ολοκληρωμένο σχέδιο για την ανανέωση του τουριστικού προϊόντος. Πρόσφατα συναντηθήκαμε με τον υπουργό Τουρισμού κ. Θεοχάρη και τον Γ.Γ. του ΕΟΤ κ. Φραγγάκη, στους οποίους θέσαμε υπόψη το σχέδιο ανάπτυξης και εξασφαλίσαμε την στήριξή τους.

Θέσαμε ως στόχο την ανάδειξη της λίμνης των 4 εποχών, 365 ημερών, αμέτρητων εμπειριών. Θέλουμε να καταστήσουμε τη λίμνη σημείο αναφοράς του Εναλλακτικού Τουρισμού, καθώς και τόπο εμπειριών στη Φύση και ήδη επενδύουμε σε ανάλογες υποδομές. Επίσης στόχος μας είναι να καταστεί η λίμνη σημείο αναφοράς για μοναδικές εμπειρίες, όπως είναι η πτήση με αερόστατο.

Στην Ευρώπη οι νέες μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες αφορούν διάφορα πεδία της τοπικής αυτοδιοίκησης. Αυτό που για εμάς αποτελεί πρόκληση για το μέλλον, έχει να κάνει με την τάση μετατροπής των δήμων σε ευέλικτα ανοικτά οικονομικά συστήματα. Είναι εφικτό να βιώσουμε στο μέλλον αυτοτέλεια των δήμων σε θεσμικό και ρυθμιστικό ρόλο; 

Πράγματι στη Ευρώπη υπάρχουν θετικά παραδείγματα όπου η Αυτοδιοίκηση αποτελεί μέρος της στρατηγικής Ανάπτυξης. Στην Ελλάδα, δυστυχώς είμαστε πρωταθλητές της διαπίστωσης και επί της ουσίας δεν κάνουμε ποτέ αυτά που πρέπει. Πιστεύω ακράδαντα ότι τον 21^ο αιώνα η Αυτοδιοίκηση μπορεί να αποτελέσει μοχλό Ανάπτυξης. Για να γίνει αυτό πρέπει να ξεφύγουμε από την μικροπολιτική αντίληψη, τις ψηφοθηρικές προσεγγίσεις, προπαντός τη δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία. Οι μελλοντικοί δήμοι οφείλουν να οργανώσουν το νέο παραγωγικό μοντέλο της χώρας. Οφείλουν να δείξουν στα παιδιά τα ακαλλιέργητα χωράφια των παππούδων τους. Ως κοινωνία να αναδείξουμε στη νέα γενιά την έννοια της παραγωγής, αν θέλουμε να έχουμε μέλλον. Διαφορετικά ας αθροίζουμε like στα ΜΚΔ και ας εισάγουμε με δανεικά χρήματα αγροτικά προϊόντα.

Εν μέσω πανδημίας θεωρείτε πως ο υγειονομικός χάρτης της χώρας χρειάζεται αναθεώρηση διότι έχουν αλλάξει τα δεδομένα;

Η πανδημία ανέδειξε την αξία του ΕΣΥ, το οποίο αποτελεί πυλώνα της Δημόσιας Υγείας. Ωστόσο 40 χρόνια σχεδόν μετά το σχεδιασμό (1983) και υλοποίηση (1985) από τον αείμνηστο Γεννηματά, είναι επιβεβλημένο να ξανασχεδιαστεί ο Χάρτης Υγείας της χώρας, διότι τα πληθυσμιακά, υγειονομικά και άλλα δεδομένα έχουν μεταβληθεί. Ουσιαστικά απουσιάζει ένα Δίκτυο Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και η Προληπτική Ιατρική, ενώ τα Κέντρα Υγείας κατάντησαν κέντρα συνταγογράφησης. Εδώ πρέπει Κράτος και Τοπική Αυτοδιοίκηση να σχεδιάσουν από κοινού ευέλικτες και αποτελεσματικές δομές υγείας, με στόχους και μετρήσιμα αποτελέσματα. Εμείς διεκδικούμε Κέντρο Υγείας στη Λίμνη Πλαστήρα, προσφέρουμε την κτιριακή υποδομή ολόκληρη, είμαστε έτοιμοι να επενδύσουμε, αρκεί να δημιουργηθεί οργανισμός.

Θεωρείτε πως οι δήμοι χρειάζονται μόνιμους υπαλλήλους όπως διατείνονται αρκετοί συνάδελφοι σας για να αντιμετωπιστεί η υποστελέχωση; 

Προσωπικά πιστεύω ότι όσο κυριαρχεί η δημοσιουπαλληλική νοοτροπία, Δημόσιο και Αυτοδιοίκηση είναι καταδικασμένες σε αργό θάνατο. Μέχρι να γίνουν οι προσλήψεις θα περάσουν 2 χρόνια. Όταν μονιμοποιηθούν οι υπάλληλοι θα φύγουν για τις πόλεις με την κινητικότητα. Είμαι κατά της μονιμότητας και η ρεαλιστική λύση για τους ορεινούς δήμους είναι πρόσληψη με συμβάσεις ορισμένου χρόνου, αλλά μέσα από μητρώο στελεχών με προσόντα, προϋποθέσεις και αξιολόγηση με κριτήρια.

«Ν’ αγαπάς την ευθύνη». Να λες: Εγώ, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δε σωθεί, εγώ φταίω.» Ο Νίκος Καζατζάκης και η ρήση του πρέπει νασας εκφράζει απόλυτα βλέποντας το πλούσιο βιογραφικό σας. Πρώτον, πως ερμηνεύετε εσείς τα λόγια αυτά και δεύτερον τι σκεφτήκατε που αφήσατε μια μεγάλη καριέρα για να γίνετε δήμαρχος;  

 Ο μεγάλος Έλληνας συγγραφέας και διανοητής μέσα από αυτή του τη φράση αναδεικνύει την αξία της Ευθύνης και το προσωπικό Χρέος ενός εκάστου. Προσωπικά πιστεύω ότι 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, οφείλουμε να αναλάβει ο καθένας την ευθύνη του. Να κάνει την προσωπική του υπέρβαση, να υπηρετήσει την Πατρίδα και την Κοινωνία στην πράξη και όχι λεκτικά. Προσωπικά επέλεξα αυτό ως στάση ζωής και προσπαθώ να την υπηρετώ με κάθε πρόσφορο τρόπο. Παραιτήθηκα από τη διοίκηση του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας, για να διεκδικήσω τη θέση του δημάρχου λίμνης Πλαστήρα. Θεωρούσα ότι έτσι θα ανταποδώσω το δικό μου αντίδωρο σε όσα μου πρόσφερε η γενέθλια γη των Αγράφων. Έχω υποχρέωση να προσφέρω στον τόπο μου αυτά που στερήθηκε τόσα χρόνια.Προπαντός να γίνει ένας δήμος αντάξιος του ονόματος του Πλαστήρα.

Ο οικολογικός σχεδιασμός είναι μια νέα προσέγγιση στον σχεδιασμό τόσο των προϊόντων, όσο και των πόλεων και των χωριών, ο οποίος ενθαρρύνει την πόλη και τους επιμέρους τομείς της κατοίκησης, της εργασίας, της κοινωνικοποίησης, της βιομηχανίας, των επενδύσεων, να λειτουργούν με γνώμονα την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητας. Ο πλανήτης μας μπορεί να ελπίζει σε καλύτερες ημέρες; 

Οι επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή είναι ήδη ορατές και έπρεπε να γίνουν από δεκαετίες όσα έλεγαν οι επιστήμονες. Η προστασία του Περιβάλλοντος οφείλει να αποτελέσει προτεραιότητα για όλους μας. Οι πολιτικές ανάπτυξης οφείλουν να σχεδιάζονται με βάση την ελάχιστη επιβάρυνση. Η αγροτική παραγωγή οφείλει να επιστρέψει σε ποιοτικές μεθόδους περιορίζοντας τα φυτοφάρμακα και τη μόλυνση του εδάφους. Το Κράτος και οι Δήμοι οφείλουν να μειώσουν την κατανάλωση, εκπονώντας σχέδιο μείωσης κατά 30% της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, στόχος εφικτός, με πολλαπλά οικονομικά και περιβαλλοντικά αποτελέσματα. Οι πολίτες των κρατών αν δεν αντιληφθούν το μέγεθος της ευθύνης τους, είτε ως παραγωγοί, είτε ως καταναλωτές, προπαντός ως ψηφοφόροι και ενεργοί πολίτες που οφείλουν να έχουν λόγο στη λήψη αποφάσεων, θα πληρώσουν ακριβά την Ύβρη με την αρχαιοελληνική έννοια του όρου.

Κάτι τελευταίο για το Περιβάλλον, είστε ιδρυτικό μέλος Δικτύου Δήμων κατά των αιολικών; Αλήθεια γιατί αντιδράτε αφού τα αιολικά είναι πράσινη ενέργεια;

Πρώτα απ’ όλα δεν αντιδρούμε στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, το αντίθετο. Προσωπικά ο ίδιος συμμετέχω στο Σύμφωνο Δημάρχων για την κλιματική αλλαγή και προωθώ την ενεργειακή κοινότητα Λίμνης Πλαστήρα. Αντιδρούμε σθεναρά και στέλνουμε μήνυμα ξεκάθαρο προς όλους: Τα Άγραφα και η λίμνη Πλαστήρα είναι περιοχές NATURA,αποτελούν το δικό μας περιβαλλοντικό και ιστορικό μας απόθεμα, είναι ο τόπος που δεν προσκύνησε ποτέ κατακτητές, δεν θα αφήσουμε να τον καταστρέψουν για να αποκομίσουν κέρδη σε βάρος του τόπου μας ορισμένοι. Με τον  «Ιανό» ενεργοποιήθηκε το γεωλογικό φαινόμενο «ο φλύσχης των Αγράφων» και είχαμε δεκάδες καταπτώσεις, αν είχαν ξεκινήσει τα έργα ισοπέδωσης των βουνών, οι κατολισθήσεις που ήταν βέβαιο ότι θα γινόταν, θα άλλαζαν για πάντα το ανάγλυφο των βουνών. Συνεπώς, Κάτω τα χέρια από τα Άγραφα, αλλιώς θα βρούνε τις τοπικές αυτοδιοικήσεις και τις κοινωνίες απέναντι. Αυτό επιτάσσει το Χρέος αλλά και η πολιτική μας Ευθύνη.