«Για την Τουρκία, ώρα να μιλήσουν οι πράξεις»

Γιώργος Παππάς

Η εκλογική ήττα του Ντόναλντ Τραμπ ήταν ήττα του «λαϊκισμού του Twitter». Με τον Τζο Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο, η ΕΕ πρέπει να σχεδιάσει μία νέα πρόταση ευρωαμερικανικής συνεργασίας, λέει στα «ΝΕΑ» ο Μάνφρεντ Βέμπερ, πρόεδρος των ευρωβουλευτών του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ). Ο βαυαρός, χριστιανοκοινωνιστής πολιτικός ανήκει στους υποστηρικτές σκληρής γραμμής έναντι του Ερντογάν και της Τουρκίας και καλεί την ΕΕ να περάσει από τα λόγια στις κυρώσεις. Προειδοποιεί επίσης τον ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπαν για έξωση του κόμματός του από την ευρωπαϊκή οικογένεια του ΕΛΚ.

Ο Ντόναλντ Ταμπ αρνείται να αποδεχτεί το εκλογικό αποτέλεσμα και την ήττα του. Πόσο σίγουρος είστε ότι συνομιλητής των Ευρωπαίων από τον Ιανουάριο θα είναι ο Τζο Μπάιντεν;

Εχω απόλυτη εμπιστοσύνη στους αμερικανικούς θεσμούς. Ο Τζο Μπάιντεν θα ορκιστεί στις 20 Ιανουαρίου και θα είναι ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ. Το εκλογικό αποτέλεσμα θα υλοποιηθεί. Η Αμερική δεν χρειάζεται φροντιστήριο από τους Ευρωπαίους σε θέματα δημοκρατίας. Παρ’ όλα αυτά, η συμπεριφορά του Ντόναλντ Τραμπ είναι άκρως προβληματική και επιζήμια για τη δημοκρατία. Η εκλογή του Τζο Μπάιντεν είναι και απόρριψη του στιλ του Τραμπ. Οι εκλογές του 2016 που έφεραν τον Τραμπ στην εξουσία θα περάσουν στην ιστορία ως ένα αποκορύφωμα ενός μοντέρνου «λαϊκισμού του Twitter». Με την ήττα του αυτός ο λαϊκισμός χάνει σε όλο τον κόσμο έναν από τους ήρωες και συμβολικές φιγούρες.

Σας ανησυχεί η περίοδος της ανασφάλειας μέχρι την ορκωμοσία του Μπάιντεν τον Ιανουάριο;

Ανησυχώ, διότι οι δηλώσεις του Τραμπ σπέρνουν αμφιβολίες για τη νομιμότητα των εκλογών. Αλλά πιστεύω ότι θα ξεπεραστούν. Οταν αναλάβει ο νέος πρόεδρος θα πρέπει να απαντήσει καταρχήν στο ερώτημα πώς θα ενώσει ξανά την Αμερική, είναι ένας πρόεδρος που θέλει να ενώσει το έθνος. Για αυτό και η εξωτερική πολιτική και οι σχέσεις με την Ευρώπη δεν θα είναι η πρώτη προτεραιότητα της θητείας του. Εμείς οι Ευρωπαίοι πρέπει να αξιοποιήσουμε τον χρόνο μέχρι τον Ιανουάριο για να προτείνουμε στις ΗΠΑ ένα «New Deal» – μία βελτιωμένη νέα εταιρική σχέση για μία κοινή από Αμερική και Ευρώπη αντιμετώπιση των προκλήσεων του μέλλοντος.

Τι ελπίζει η Ευρώπη από την αλλαγή με τον Τζο Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο;

Εντελώς πρακτικά αυτό σημαίνει ότι η Αμερική θα επιστρέψει σε ορισμένες διεθνείς συμφωνίες και πρωτίστως στο Σύμφωνο του Παρισιού για το Κλίμα. Δεύτερον, θα έχουμε από την Αμερική εποικοδομητικότερους τόνους έναντι του Ιράν. Τρίτον επιθυμώ να προχωρήσουν οι εμπορικές σχέσεις. Το υπό κινεζική τρόπον τινά ηγεμονία νέο Σύμφωνο ελεύθερου εμπορίου του Ειρηνικού είναι καμπανάκι για την Ευρώπη. Θα πρέπει να διαμορφώσουμε με τους Αμερικανούς ένα νέο ατλαντικό εμπορικό σύμφωνο με τρόπο ώστε η Αμερική και η Ευρώπη που αντιπροσωπεύουν το 50% της παγκόσμιας οικονομίας να συνεχίσουν να προσδιορίζουν από κοινού τα παγκόσμια στάνταρτ. Εχουμε τη δύναμη να διαμορφώσουμε έναν κόσμο στην κατεύθυνση της ελευθερίας και της δημοκρατίας.

Ζητάτε περισσότερη αυτοπεποίθηση και μεγαλύτερη αυτονομία για την Ευρώπη. Η Γερμανία όμως επιδιώκει ξανά στενότερη συνεργασία με τις ΗΠΑ. Πώς συμβιβάζονται αυτά.

Συμβιβάζονται μια χαρά. Οι εποχές όπου η Ευρώπη μπορούσε να στηρίζεται στις πλάτες της Αμερικής, έχουν παρέλθει οριστικά. Αυτές οι παλιές καλές εποχές δεν πρόκειται να ξανάρθουν. Η Ευρώπη πρέπει σε σημαντικούς τομείς να αναπτύξει με αυτοπεποίθηση μία εταιρικά προσανατολισμένη κυριαρχία. Η Ευρώπη χρειάζεται καλύτερες δομές εξωτερικής πολιτικής και στρατιωτικές δυνατότητες, για να ενεργοποιείται στη γειτονιά της – Συρία, Λίβανος, Λιβύη – όταν χρειάζεται. Η Ευρώπη έχει τον πλούτο μιας ισχυρής βιομηχανίας και πρέπει να αναπτύξει δικά της προϊόντα και υπηρεσίες, για να μην τρέχει πίσω από Google και Apple. Η Ευρώπη πρέπει να σταθεί στο ίδιο ύψος με την Αμερική και όχι ως μικρός αδερφός της Αμερικής.

Ο γάλλος πρόεδρος Μακρόν μιλά συνεχώς περί ευρωπαϊκής κυριαρχίας, θέλει τη «στρατηγική αυτονομία» της Ευρώπης. Αυτό κοστίζει μεταξύ άλλων και λεφτά για την άμυνα, αλλά η Γερμανία είναι απρόθυμη. Πώς μπορεί να προχωρήσει η ΕΕ, αν Βερολίνο και Παρίσι διαφωνούν;

Ο Μακρόν έχει δίκιο, όταν ζητά ευρωπαϊκή κυριαρχία. Η ομάδα ευρωβουλευτών του EΛΚ υποστηρίζει αυτήν την ιδέα. Η Ευρώπη δίνει πάρα πολλά λεφτά για το 1,4 εκατ. στρατιώτες που υπηρετούν σήμερα. Εχει όμως ένα μικρό ποσοστό της επιχειρησιακής ποιότητας των Αμερικανών. Σε πρακτικό επίπεδο για παράδειγμα, πρέπει να ξεκινήσουμε την ανάπτυξη μιας «κυβερνο-ταξιαρχίας» για την άμυνα της ΕΕ με σύγχρονες, κοινές στρατιωτικές δομές για να προστατεύσουμε την ευρωπαϊκή ψηφιακή δομή του Διαδικτύου.

Σήμερα, η ΕΕ καλείται να ασχοληθεί με κρίσεις όπως αυτή στην ανατολική Μεσόγειο. Η ΕΕ κάλεσε την Τουρκία να τερματίσει τις προκλήσεις στην περιοχή. Ο Ερντογάν αντίθετα συνεχίζει να προκαλεί, εσχάτως με την επίσκεψή του στα Βαρώσια στην κατεχόμενη Κύπρο. Ποια πρέπει να είναι η απάντηση της ΕΕ στο Συμβούλιο του Δεκεμβρίου;

Λόγια έχουν ειπωθεί πολλά μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας. Η Ευρώπη πρέπει τον Δεκέμβριο να μιλήσει με πράξεις, διότι η τουρκική ηγεσία διαρκώς προκαλεί. Θέλουμε τον διάλογο και τη συνεργασία. Ιδίως η στάση της ελληνικής κυβέρνησης, ότι είναι έτοιμη στη διαμάχη φυσικού αερίου να αποταθεί στο Διεθνές Δικαστήριο και να αποδεχτεί την ετυμηγορία των δικαστών, δείχνει ότι θέλουμε να συνεργαστούμε στη βάση του δικαίου. Αυτό το απλωμένο χέρι της ΕΕ και της ελληνικής κυβέρνησης αποκρούστηκε επανειλημμένα τους τελευταίους μήνες. Η τελευταία επίσκεψη του Ερντογάν στη Βόρεια Κύπρο είναι ένα περαιτέρω βήμα αυτών των διαρκών προκλήσεων. Οι αποφάσεις των ΗΕ είναι σαφείς και παραβιάζονται διαρκώς από την Τουρκία. Τώρα πρέπει να ακολουθήσουν οι πράξεις.

Τι σημαίνει αυτό συγκεκριμένα; Κυρώσεις κατά της Τουρκίας;

Αυτό σημαίνει ότι τώρα πρέπει να ληφθούν αποφάσεις για κυρώσεις. Το Συμβούλιο της ΕΕ απείλησε με κυρώσεις. Δυστυχώς, αντί της αποκλιμάκωσης των εντάσεων ήρθαν περαιτέρω προκλήσεις, και έναντι της Γαλλίας με την έκκληση για εμπάργκο γαλλικών προϊόντων. Για αυτό πρέπει να ακολουθήσουν πράξεις. Η Τουρκία πρέπει να αντιληφθεί, ότι το να εργάζεται διαρκώς κατά της ΕΕ, δεν οδηγεί σε καλά αποτελέσματα.

Η Πολωνία και η Ουγγαρία μπλοκάρουν τη βοήθεια της ΕΕ για την πανδημία, αντιδρώντας στον μηχανισμό κριτηρίων κράτους Δικαίου. Εσείς υποστηρίζετε την αναγκαιότητα του μηχανισμού. Αλλά πώς θα μπορέσετε να τον περάσετε;

Είναι πολύ επιζήμιο, ότι οι κυβερνήσεις Ουγγαρίας και Πολωνίας μπλοκάρουν το Ταμείο Ανάκαμψης. Ο Μηχανισμός Κράτους Δικαίου που συμφωνήθηκε λέει ότι η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και η ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης είναι βασικοί πυλώνες του μοντέλου αξιών της ΕΕ και χώρες που δεν τα αποδέχονται δεν θα παίρνουν κονδύλια της ΕΕ. Απορώ, ποιος μπορεί να είναι κατά αυτής της αρχής. Πολωνία και Ουγγαρία ισχυρίζονται ότι σέβονται αυτές τις αρχές και τις εφαρμόζουν. Οποιος το λέει, δεν χρειάζεται να φοβάται αυτόν τον μηχανισμό. Πρέπει να πείσουμε με συζητήσεις για να προχωρήσουμε. Αλλά ένα πράγμα θέλω να αποσαφηνίσω: Το Ευρωκοινοβούλιο δεν θα εγκρίνει καμία εκταμίευση, εάν δεν έχουμε στην ουσία του τον Μηχανισμό Κράτους Δικαίου.

Γιατί παραμένει το ουγγρικό κόμμα του Ορμπαν μέλος του δικού σας Eυρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος;

Η απόφαση θα είχε ήδη ληφθεί, εάν δεν ήμασταν σε συνθήκες κορωνοϊού και αν μπορούσαν να συγκληθούν τα κομματικά όργανα. Αλλά είναι σαφές, η σημερινή επιδείνωση της συμπεριφοράς του Βίκτορ Ορμπαν έχει μειώσει και την προθυμία να στηθούν γέφυρες με το κόμμα του, «Fidesz». Η στάση του Ορμπαν τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες θα συγκαθορίσει, εάν το Fidesz θα παραμείνει στο ΕΛΚ. Η αποδοχή των θεμελιωδών αξιών της ΕΕ είναι καθοριστική για τη συμμετοχή στο ΕΛΚ.