Ανγκελα Μέρκελ : Από «κορίτσι του Κολ», ισχυρότερη γυναίκα σε όλον τον πλανήτη

Του Γιώργου Παππά

Η Ανγκελα Μέρκελ έφτασε στο απόγειο της ισχύος της. Ηγέτις της ισχυρότερης οικονομίας της Ευρώπης, χωρίς αντίλογο στο κόμμα της, με κυβέρνηση υπάκουων υπουργών, τιμωρεί την αντιπολίτευση αγνοώντας την, η δημοτικότητά της παραμένει αδιαφιλονίκητη, κανείς καγκελάριος μετά από τόσα χρόνια στην εξουσία δεν είχε τα δικά της ποσοστά και στη διεθνή σκηνή χαίρει γενικής αναγνώρισης ως ηγέτης παγκόσμιου βεληνεκούς».

Ετσι την περιέγραφε τη Μέρκελ το 2013 ο Στέφαν Κορνέλιους, αρχισυντάκτης διεθνούς ρεπορτάζ της εφημερίδας «Ζιντόιτσε Τσάιτουνγκ» στο βιβλίο του «Ανγκελα Μέρκελ, η καγκελάριος και ο κόσμος της». Τότε η Μέρκελ έκλεινε δύο θητείες στην Καγκελαρία, κανένας δεν στοιχημάτιζε ότι θα παρέμενε για άλλες δύο. Αυτή η περιγραφή της Μέρκελ «στο ζενίθ της εξουσίας» της προ επταετίας ισχύει και σήμερα, στο συμπλήρωμα 15 χρόνων στην Καγκελαρία της Γερμανίας.

Από «κορίτσι του Κολ», όπως την αποκαλούσαν στα πρώτα της βήματα στην πολιτική και στην κεντροδεξιά Χριστιανοδημοκρατική Ενωση μετά την πτώση του Τείχους, η ανατολικογερμανίδα κόρη ευαγγελικού πάστορα έγινε η πρώτη γυναίκα καγκελάριος της Γερμανίας, εξελίχτηκε σε «Mutti» (μητέρα) των Γερμανών καιείναι η ισχυρότερη γυναίκα του πλανήτη.

Εφτασε στο σημερινό απόγειο της ισχύος της με «ένα μείγμα οργανωτικής ικανότητας, στρατηγικής σκέψης και ακλόνητης υπομονής» διαπιστώνει ο Μπαράκ Ομπάμα στο βιβλίο του «Γη της Επαγγελίας» που μόλις κυκλοφόρησε και στα ελληνικά (εκδόσεις Athens Bookstore Publications, μτφ. Χρύσα Φραγκιαδάκη και Μάνος Τζιρίτας). Στον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ έκαναν εντύπωση τα «μεγάλα, αστραφτερά, μπλε μάτια της Μέρκελ», με τα οποία πότε έδειχνε «απογοήτευση», πότε άφηνε «υπονοούμενα, πότε εξέφραζε «ανησυχία». Αλλά «αντικατόπτριζαν τη στωικότητα της νηφάλιας – αναλυτικής σκέψης της» γράφει ο Ομπάμα. Στην αρχή τον αντιμετώπισε με επιφύλαξη εξαιτίας των ρητορικών ικανοτήτων του που δεν έχει η ίδια, εικάζει. Αλλά «για έναν γερμανό καγκελάριο, η αποστροφή στη δημαγωγία είναι μάλλον μια υγιής στάση».

Η αποστροφή στη δημαγωγία αποδείχτηκε όχι μόνο υγιής, αλλά και καθοριστική για τη Γερμανία και την Ευρώπη στις κρίσεις που κλήθηκε να διαχειριστεί η Μέρκελ στην πολύχρονη παραμονή της στην εξουσία. Δεν αναζήτησε η ίδια τις κρίσεις, οι κρίσεις ήρθαν σε αυτή μαζί με το αυξανόμενο ειδικό βάρος της Γερμανίας στην Ευρώπη: χρηματοπιστωτική κρίση, ευρωκρίση, προσφυγική κρίση, πανδημία κορωνοϊού. Ακόμη και ως υπόθεση εργασίας προκαλεί ανησυχία η σκέψη ποια θα ήταν η εξέλιξη και πορεία της ΕΕ εάν στην ευρωκρίση καγκελάριος της Γερμανίας ήταν ένας πολιτικός πυγμής, για παράδειγμα ο προκάτοχός της Γκέρχαρντ Σρέντερ και όχι η Μέρκελ, ευλαβικά προσηλωμένη σε γραμμή σύγκλισης.

Το μουστάκι του Χίτλερ

Η Μέρκελ αντιμετώπισε με στωικότητα το μουστάκι του Χίτλερ, με το οποίο τη στόλιζαν οι επικριτές της στην Ελλάδα και άλλες μεσογειακές χώρες. Γνώριζε, και επισήμανε στη συνέντευξη που έδωσε το 2011 στην ΕΡΤ, τα χρόνια προβλήματα της Ελλάδας στη γραφειοκρατία, την έλλειψη Κτηματολογίου, στην απονομή δικαιοσύνης. Καθυστέρησε να αντιδράσει στην επερχόμενη κρίση περιμένοντας τις εκλογές στη Βόρεια Ρηνανία – Βεστφαλία τον Μάιο του 2010, αλλά επέμεινε στην επιλογή να μη διαλυθεί η ευρωζώνη, κόντρα σε όσους εντός και εκτός ελληνικών και γερμανικών συνόρων απεργάζονταν την έξωση της Ελλάδας από το ευρώ, που αποσοβήθηκε με την υπογραφή του τρίτου μνημονίου από την κυβέρνηση Τσίπρα.

Ερχόταν ήδη η προσφυγική κρίση, στην οποία βρέθηκε στην ίδια πλευρά του μετώπου με την Ελλάδα. Στη Γερμανία κέρδισε το στοίχημα της δέσμευσης «θα τα καταφέρουμε» με την υποδοχή ενός εκατομμυρίου προσφύγων στη χώρα. Αλλά το Προσφυγικό θα τη συνοδεύει μέχρι το τέλος της θητείας της. Η μεγαλύτερη προσφορά της είναι ότι έβγαλε ενισχυμένη τη Γερμανία από τις κρίσεις που διαχειρίστηκε.

Μαζί της άλλαξε και η Γερμανία. Επέβαλε το γυναικείο πρόσωπο στην εξουσία, καταρχήν στο κόμμα της. Οι στενότεροι συνεργάτες της είναι δύο γυναίκες, η Εύα Κρίστιανσεν και η Μπεάτε Μπάουμαν. Ανοιξε τον δρόμο στην Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να γίνει η πρώτη γυναίκα υπουργός Αμυνας της Γερμανίας και η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της Κομισιόν της ΕΕ. Προώθησε την Ανεγκρέτ Κραμπ-Καρενμπάουερ διάδοχό της πρόεδρο του CDU. Στα ταξίδια της στο εξωτερικό είχε πάντα στην ατζέντα της τα δικαιώματα της γυναίκας, στη Σαουδική Αραβία επισκέφτηκε το πρώτο γυναικείο πανεπιστήμιο, στη Νιγηρία το «Σπίτι της Γυναίκας».

Δεν δέχεται για τον εαυτό της τον όρο «φεμινίστρια». Προτιμά τον ρόλο «θυρωρού» που ανοίγει την πόρτα της πολιτικής, της οικονομίας, της κοινωνίας στις γυναίκες. «Ενας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη. Και το γεγονός ότι υπάρχω εγώ δεν πρέπει να είναι άλλοθι» πιστεύει η ίδια. Αλλά το αίτημα ίδιες αποδοχές για ίδια εργασία ανδρών και γυναικών παραμένει και με τη Μέρκελ ανεκπλήρωτο. Αρχικά, θεωρούσε αρκετή την εθελούσια δέσμευση των επιχειρήσεων να προωθήσουν γυναίκες στα ηγετικά κλιμάκια στα διοικητικά συμβούλια. Δεν απέδωσε, και όπως διαπίστωσε αργότερα, πολλές επιχειρήσεις έχουν ως στόχο το μηδέν. Και για αυτό έχει «μηδέν κατανόηση». Το κόμμα της όμως πέρασε την ποσόστωση στην εκπροσώπηση γυναικών στα χαμηλότερα όργανα.

Το Σεπτέμβριο του 2021 η Ανγκελα Μέρκελ θα κλείσει και την τέταρτη θητεία της στην Καγκελαρία της Γερμανίας φτάνοντας το ρεκόρ του μακροβιότερου καγκελάριου Χέλμουτ Κολ. Θα κλείσει με τη διαχείριση μιας ακόμα κρίσης, του κορωνοϊού. Στο απόγειο – για μία ακόμη φορά – της ισχύος της.