Το μυστικό του εμβολίου της Οξφόρδης – Τι συμβαίνει με την αποτελεσματικότητά του

Ακόμα ένα εξαιρετικό νέο από το μέτωπο των εμβολίων κατά του COVID-19 έφτασε χθες από τη Βρετανία: τα προσωρινά αποτελέσματα από το τρίτο στάδιο των κλινικών δοκιμών του εμβολίου που αναπτύσσει το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης σε συνεργασία με την AstraZeneca έδειξαν πως η μέση αποτελεσματικότητά του είναι 70%, μπορεί όμως να φτάσει ακόμα και στο 90% με συγκεκριμένο δοσολογικό σχήμα. Με μια πρώτη ανάγνωση βέβαια τα αποτελέσματα αυτά μοιάζουν κάπως απογοητευτικά, δεδομένου πως το εμβόλιο των Pfizer/BioNTech διεκδικεί 95% αποτελεσματικότητα και το εμβόλιο της Moderna 94,5% αποτελεσματικότητα. Το εμβόλιο Οξφόρδης/AstraZeneca, ωστόσο, βασίζεται σε μια πιο παραδοσιακή, δοκιμασμένη τεχνολογία που καθιστά πιο εύκολη την αποθήκευσή του και μικρότερο το κόστος του – η AstraZeneca έχει ούτως ή άλλως δεσμευτεί να το διαθέσει σε τιμή κόστους, αντί 3-4 δολαρίων ανά δόση.

Η μέση αποτελεσματικότητα του 70% που ανακοινώθηκε προκύπτει από τα αποτελέσματα δύο διαφορετικών δοσολογικών σχημάτων: η αποτελεσματικότητα του βρετανικού εμβολίου καθορίστηκε στο 62% μετά τη δοκιμή του σε 8.895 συμμετέχοντες που έλαβαν δύο πλήρεις δόσεις με διαφορά τουλάχιστον ενός μήνα, αυξήθηκε όμως στο 90% μεταξύ 2.741 συμμετεχόντων που έλαβαν αρχικά τη μισή δόση και έπειτα από τουλάχιστον έναν μήνα μία πλήρη δόση. Οπως επισημαίνουν οι «Financial Times», οι επιστήμονες εικάζουν πως η χαμηλότερη πρώτη δόση ενδεχομένως να προετοίμασε το ανοσοποιητικό σύστημα των συμμετεχόντων με τρόπο που το κατέστησε περισσότερο δεκτικό στη δεύτερη – χρειάζεται ωστόσο να γίνουν περισσότερες έρευνες ώστε αυτό να επιβεβαιωθεί.

Χωρίς παρενέργειες

Σε κάθε περίπτωση, τα αποτελέσματα ήταν καλύτερα από το 50% αποτελεσματικότητας που επιζητούν τόσο ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ όσο και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων. «Στην πραγματικότητα», σημειώνει ο αναλυτής Ανταμ Μπέικερ, «αν το εμβόλιο είναι 70% αποτελεσματικό, όλα είναι εντάξει. Είναι το πλέον προσβάσιμο από όλα τα εμβόλια, θα χρησιμοποιηθεί λοιπόν ευρέως αν εγκριθεί» – η AstraZeneca προετοιμάζει άμεσα την κανονιστική υποβολή των δεδομένων σε Αρχές σε όλον τον κόσμο. Οι ερευνητές της δεν εντόπισαν καμία σοβαρή ανεπιθύμητη ενέργεια στους εθελοντές: ένα καθησυχαστικό νέο, δεδομένου ότι οι κλινικές δοκιμές είχαν διακοπεί λόγω της εκδήλωσης ασθένειας σε έναν συμμετέχοντα, που όμως κρίθηκε άσχετη με το εμβόλιο.

Αντίθετα με τα εμβόλια των Pfizer/BioNTech και της Moderna, που βασίζονται σε μια τεχνολογία νέα για τον τομέα των εμβολίων, τον Αγγελιαφόρο RNA, το εμβόλιο της AstraZeneca βασίζεται σε μια προσέγγιση που έχει χρησιμοποιηθεί σε εμβόλια για πολλές ασθένειες, από τη φυματίωση και την ελονοσία μέχρι τον Mers και τον Εμπολα: στην καρδιά του βρίσκεται ένας ιός που προκαλεί το κοινό κρυολόγημα στους χιμπαντζήδες και ο οποίος έχει μεταλλαχθεί γενετικά ώστε να μην μπορεί να πολλαπλασιαστεί και να κάνει τον οργανισμό να νοσήσει. Αντίθετα, επίσης, με το εμβόλιο της BioNTech, που πρέπει να αποθηκεύεται σε θερμοκρασίες -70 έως -80 βαθμών Κελσίου, το βρετανικό εμβόλιο μπορεί να αποθηκευτεί, να μεταφερθεί και να διανεμηθεί υπό κανονικές συνθήκες ψύξης (2-8 βαθμούς Κελσίου) για τουλάχιστον έξι μήνες. «Εχουμε ένα εμβόλιο για τον κόσμο» διαβεβαίωσε ένας από τους βρετανούς επιστήμονες – η εταιρεία θα ζητήσει αδειοδότηση έκτακτης ανάγκης από τον ΠΟΥ για μια επιταχυνόμενη πορεία προς τη διαθεσιμότητα εμβολίων σε χώρες χαμηλού εισοδήματος.

Η συμφωνία με την ΕΕ

Η AstraZeneca είναι μία από τις πέντε εταιρείες με τις οποίες έχει ήδη κλείσει συμφωνία η ΕΕ προπαραγγέλλοντας συνολικά 1,225 δισεκατομμύριο δόσεις εμβολίων, συν 580 ακόμα εκατομμύρια για τη συνέχεια. Και παρότι οι συμφωνίες αυτές καλύπτονται από ένα πέπλο μυστικότητας, είναι σαφές πως η τιμή του είναι η πλέον ανταγωνιστική: η ΕΕ έχει συμφωνήσει να αγοράσει το εμβόλιο της BioNTech αντί 15,5 ευρώ ανά δόση, ενώ η Moderna, με την οποία παραμένει σε διαπραγματεύσεις, διαθέτει, σύμφωνα με την «Guardian» το δικό της εμβόλιο αντί 25 δολαρίων ανά δόση.