Πομπηία : Στο θάνατο πλούσιος και φτωχός ήταν ίσοι – Η σημασία μιας σπουδαίας ανακάλυψης

Οένας ήταν πλούσιος, καλοντυμένος, υγιής και ελεύθερος πολίτης. Ο άλλος φτωχικά ντυμένος, με μυοσκελετικά προβλήματα λόγω των βαρέων εργασιών που εκτελούσε, πιθανότατα δούλος. Και οι δύο όμως είχαν την ίδια τύχη όταν εξερράγη ο Βεζούβιος πριν από 1.941 χρόνια: πέθαναν ο ένας δίπλα στον άλλο στον διάδρομο μιας βίλας, στα περίχωρα της Πομπηίας, όπως αποκάλυψε πρόσφατα, η αρχαιολογική σκαπάνη. Ανακάλυψη που δεν θα είχε γίνει, ίσως, αν πριν από τρία χρόνια δεν συλλαμβάνονταν μια σπείρα αρχαιοκαπήλων που χρησιμοποιούσαν την έκταση όπου βρίσκονταν οι δύο νεκροί για να σκάβουν υπόγειες στοές για τις λαθρανασκαφικές τους δραστηριότητες.

Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι τα δύο θύματα είχαν καταφύγει σε μια κρυπτή στοά ή έναν υπόγειο διάδρομο για να προστατευθούν από την επερχόμενη καταστροφή. «Πιθανότατα πέθαναν από θερμικό σοκ, όπως φαίνεται από τη συστολή που είχαν υποστεί τα άκρα τους» λέει ο Μάσιμο Οζάνα, διευθυντής του Αρχαιολογικού Πάρκου της Πομπηίας, σε βίντεο που εξέδωσε το υπουργείο Πολιτισμού της Ιταλίας το περασμένο Σάββατο.

Η εξέταση DNA των οστών αποκάλυψε ότι ο ένας άνδρας – ο ευκατάστατος – ήταν ηλικίας μεταξύ 30 και 40 ετών και ο νεότερος μεταξύ 18 και 23 ετών. Ο πρώτος είχε ισχυρή δομή οστών ιδιαιτέρως γύρω από την περιοχή του στήθους και φορούσε έναν πτυχωτό μάλλινο χιτώνα. Ο δεύτερος είχε αρκετούς συμπιεσμένους σπονδύλους, γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ήταν χειρώνακτας ή δούλος. Φορούσε επίσης μάλλινο, πιο απλό, χιτώνα. Πιστεύεται δε, ότι κατάφεραν να γλιτώσουν από την «επίθεση» ηφαιστειακής τέφρας και ελαφρόπετρας της πρώτης ημέρας και ότι έχασαν τη ζωή τους από την έκρηξη που ακολούθησε την επομένη.

Μόλις την περασμένη εβδομάδα δημιουργήθηκαν καλούπια από γύψο των σορών των δύο ανδρών που βρέθηκαν τον προηγούμενο μήνα, τα οποία θα προστεθούν στα περισσότερα από 100 που έχουν παραχθεί από το 1863 από τα θύματα της έκρηξης του ηφαιστείου. Είναι τα πρώτα που φτιάχνονται εδώ και μισό αιώνα καθώς οι απόπειρες με τη χρήση τσιμέντου τη δεκαετία του 1990 δεν ήταν επιτυχημένες. Το νέο αποτέλεσμα αποδίδει με εξαιρετική ακρίβεια τις λεπτομέρειες σε βαθμό που διακρίνονται οι πτυχώσεις των μάλλινων υφασμάτων που φορούσαν οι άνδρες, τόσο ώστε να «μοιάζουν πραγματικά με αγάλματα», όπως λένε οι επιστήμονες.

Το εύρημα αποτελεί μια «απίστευτη πηγή γνώσεων», προσθέτει ο επικεφαλής αρχαιολόγος. «Ηταν μια συγκινητική ανακάλυψη με μεγάλο συναισθηματικό αντίκτυπο» συνέχισε για το εύρημα που προσφέρει μια ακόμη εικόνα από τις τελευταίες στιγμές των κατοίκων της ρωμαϊκής πόλης η οποία θάφτηκε κάτω από τέφρα, ελαφρόπετρα και πέτρες μετά την έκρηξη του ηφαιστείου.

Πότε έγινε η έκρηξη

Η αποκάλυψη των σορών των δύο ανδρών έρχεται να προσθέσει και μια ακόμη ψήφο υπέρ της άποψης που θέλει την έκρηξη του Βεζουβίου να συμβαίνει όχι τον Αύγουστο, αλλά τον Οκτώβριο του 79 μ.Χ. καθώς και οι δύο ήταν ντυμένοι με μάλλινα ρούχα.

Η βίλα όπου έγινε η ανακάλυψη βρίσκεται στην Τσίβιτα Τζουλιάνα, μια περιοχή περίπου 750 μ. βορειοδυτικά από τα αρχαία τείχη της Πομπηίας και η οποία έχει ήδη προσφέρει σημαντικά ευρήματα, συμπεριλαμβανομένου ενός καθαρόαιμου αλόγου με χάλκινη σέλα που αποκαλύφθηκε το 2018.

Τα πρώτα ίχνη της εν λόγω βίλας αποκαλύφθηκαν για πρώτη φορά σε ανασκαφικές έρευνες το 1907 και το 1908. Το γεγονός όμως ότι βρίσκεται εντός ιδιόκτητης έκτασης δεν επέτρεψε τη συνέχιση των ερευνών. Μια υπόθεση αρχαιοκαπηλίας, ωστόσο, άλλαξε τα δεδομένα, καθώς το 2017  τέθηκαν ενώπιον της δικαιοσύνης μια ομάδα αρχαιοκαπήλων που κατηγορούνταν για τυμβωρυχία και λαθρανασκαφές, τις οποίες πραγματοποιούσαν ανοίγοντας υπόγειες σήραγγες μέσω της συγκεκριμένης ιδιοκτησίας. Κατόπιν τούτου το υπουργείο Πολιτισμού της Ιταλίας βρίσκεται στη διαδικασία αγοράς της γης όπου βρίσκεται η βίλα κάτι που θα επιτρέψει μελλοντικά και την προσέλευση κοινού στον χώρο.