Συγκλονίζουν πρόσφυγες στη Χίο: «Όλες μαζί ενωμένες θα τα καταφέρουμε»

«Πολλές γυναίκες φοβούνται να μιλήσουν. Ή νιώθουν πως κανείς δεν νοιάζεται για εκείνες. Όμως με τη σιωπή δεν μπορούμε να νικήσουμε την έμφυλη βία. Γι’ αυτό φτιάξαμε μια ομάδα που στέκεται στο πλευρό των γυναικών που βρίσκονται εδώ και έχουν βιώσει μια τέτοια επώδυνη εμπειρία. Ακούμε τις ιστορίες τους και γινόμαστε η φωνή τους». Η 43χρονη Lana, αιτούσα άσυλο από τη Συρία, μιλά με υπερηφάνεια για την Επιτροπή Γυναικών, την ομάδα εθελοντριών κατά της έμφυλης βίας που δραστηριοποιείται στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) της Χίου.

Η Lana είναι μια από τις πρώτες γυναίκες που εντάχθηκαν στην Επιτροπή Γυναικών. Η ομάδα δημιουργήθηκε μετά από πρωτοβουλία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και σε συνεργασία με την Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης. Σκοπός της είναι τα ίδια τα μέλη της κοινότητας που ζουν στο ΚΥΤ της Χίου να συμμετέχουν ενεργά στην αντιμετώπιση της έμφυλης βίας ενισχύοντας τις υπάρχουσες δυνατότητές τους. Μετά από σχεδόν ένα χρόνο λειτουργίας της Επιτροπής Γυναικών, στην ομάδα συμμετέχουν πια δεκαεννιά γυναίκες από τη Συρία, το Ιράκ, το Αφγανιστάν, τη Σομαλία, το Κονγκό και το Καμερούν.

Παράλληλα, η Ύπατη Αρμοστεία βοήθησε να διαμορφωθεί ένας φιλόξενος χώρος για τις γυναίκες (Women’s Friendly Space), όπου οι αιτούσες άσυλο συναντιούνται, συμμετέχουν σε δραστηριότητες και συζητούν για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Ο χώρος χρησιμοποιείται επίσης από τα μέλη της Επιτροπής Γυναικών για τις συναντήσεις τους.

Η Lana, αιτούσα άσυλο από τη Συρία, είναι μια από τις πρώτες γυναίκες στο κέντρο υποδοχής της Χίου που εντάχθηκαν στην Επιτροπή Γυναικών, μια ομάδα εθελοντριών κατά της έμφυλης βίας.

«Αυτός ο χώρος είναι σημαντικός γιατί οι γυναίκες χρειάζονται χρόνο και πρέπει να νιώσουν ασφαλείς. Δεν μπορείς να μοιραστείς μια τόσο τραυματική εμπειρία μέσα σε τόσο κόσμο ή ενώ στέκεσαι έξω για πέντε λεπτά», λέει η Lana.

Οι εθελόντριες της Επιτροπής Γυναικών έχουν παρακολουθήσει ειδικό σεμινάριο, ώστε να μπορούν να προσφέρουν αρχική ψυχολογική βοήθεια στις επιζήσασες και να τις παραπέμπουν για επιπλέον υποστήριξη. Τα μέλη της ομάδας πραγματοποιούν συναντήσεις, όπου οι γυναίκες ενημερώνονται για τα δικαιώματά τους, αλλά και για το πού μπορούν να απευθυνθούν για βοήθεια.

Όταν η ομάδα δεχθεί κάποια αναφορά, παραπέμπει την υπόθεση σε κάποιον από τους φορείς που μπορεί να παρέχουν βοήθεια στο ΚΥΤ, στην Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης, στον ΕΟΔΥ ή στην Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.

Οι περισσότερες φοβούνται

«Κάποιες γυναίκες βρίσκουν το θάρρος, μας προσεγγίζουν και ζητούν βοήθεια. Όμως οι περισσότερες φοβούνται και δεν τολμούν να μιλήσουν. Γι’ αυτό και εμείς δεν περιμένουμε να έρθουν σε εμάς. Κυκλοφορούμε στο ΚΥΤ, παρατηρούμε και συζητάμε με τις γυναίκες. Θέλουμε να είμαστε ορατές, να γνωρίζουν πως είμαστε εδώ και πως μπορούμε να τις βοηθήσουμε», εξηγεί η Lana.

Πέρα από την καταγραφή των περιστατικών και την ενδυνάμωση των γυναικών, η ομάδα έχει επίσης ως στόχο την ευαισθητοποίηση των αντρών.

«Δυστυχώς, σε πολλές χώρες η βία κατά των γυναικών είναι αποδεκτή και αποτελεί καθημερινό φαινόμενο», λέει η Lana.

«Βεβαίως, προσπαθούμε να δώσουμε φωνή στις αιτούσες άσυλο, όμως η συμπεριφορά των άντρων έχει τεράστια σημασία. Προσπαθούμε να αλλάξουμε αντιλήψεις και να γκρεμίσουμε στερεότυπα που έχουν βαθιές ρίζες. Χρειάζεται χρόνος και συστηματική δουλειά. Οι συνθήκες είναι δύσκολες, όμως βλέπουμε πως κάποιοι άντρες κατανοούν και αποδέχονται το μήνυμά μας», προσθέτει.

Πάρα την πρόοδο που έχει επιτευχθεί, αρκετοί αντιμετωπίζουν με επιφύλαξη, αν όχι με καχυποψία, τη δουλειά της ομάδας κατά της έμφυλης βίας. Υπάρχουν περιπτώσεις αντρών που έχουν απαγορεύσει στις γυναίκες τους να μιλήσουν στις εθελόντριες.

Η Bernadette από το Καμερούν είναι ενεργό μέλος της Επιτροπής Γυναικών κατά της έμφυλης βίας στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης της Χίου.

Όμως, για τη Lana αυτό δεν αποτελεί πρωτόγνωρη εμπειρία. Ανάλογα προβλήματα έχει αντιμετωπίσει και στη Δαμασκό, όπου εκείνη και ο άντρας της είχαν συγκροτήσει μια ομάδα ενάντια στη βία κατά γυναικών και παιδιών. Μετά την εξαφάνιση του συζύγου της, ωστόσο, το 2018, η Lana αποφάσισε να διαφύγει από τη Συρία.

Η 43χρονη γυναίκα έχει σπουδάσει γεωργική μηχανική και θέλει πολύ να ξαναδουλέψει πάνω στο αντικείμενό της. Ελπίζει πως θα πάρει άσυλο και πως σύντομα θα μπορέσει να μεταφερθεί στην Αθήνα, όπου και θέλει να συνεχίσει την εθελοντική της δράση.

«Αλληλεγγύη και ενδυνάμωση. Αυτή ήταν η ουσία της δράσης μου στη Δαμασκό, αυτό προσπαθώ να κάνω στη Χίο, αυτό θα κάνω και στην Αθήνα ή όπου αλλού ζήσω», τονίζει η Lana.

«Οι γυναίκες έχουν δικαιώματα, ανάγκες και όνειρα για το μέλλον. Όσο δύσκολο κι αν είναι, οφείλουν να βρουν τη δύναμη να καταγγείλουν τη βία και να προστατεύσουν τις ίδιες και τα παιδιά τους. Όλες μαζί, ενωμένες, μπορούμε να τα καταφέρουμε».

* Η Επιτροπή Γυναικών δημιουργήθηκε στο πλαίσιο των προγραμμάτων δράσης με τις προσφυγικές κοινότητες που υλοποιεί η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες με τη συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.