Παρασκευή 20 Δεκεμβρίου 2024
weather-icon 21o
Χρήση (και κατάχρηση) της γενικής

Χρήση (και κατάχρηση) της γενικής

Ο νεοελληνικός λόγος διαθέτει εκφραστικά μέσα τα οποία περιορίζουν στο σωστό μέτρο τη χρήση της γενικής

Μια από τις θεματικές ενότητες του «Εγχειριδίου της ορθής γραφής» (Τα πιο συχνά ορθογραφικά, γραμματικά και συντακτικά λάθη) του Δ. Ν. Μαρωνίτη (ειδική έκδοση για την εφημερίδα «Το Βήμα») είναι αφιερωμένη στη χρήση της γενικής πτώσης.

Στις γραμμές που ακολουθούν παρουσιάζονται οι πολύ ενδιαφέρουσες επισημάνσεις του αειμνήστου δασκάλου αναφορικά με την ενδεδειγμένη χρήση της γενικής στο νεοελληνικό λόγο:

Η γενική πτώση στον γραπτό λόγο, ιδίως τον επιστημονικό, είναι ισότιμη με την ονομαστική και την αιτιατική, και σε πολλές περιπτώσεις αναντικατάστατη. Δεν πρέπει ωστόσο να γίνεται κατάχρηση της γενικής είτε από επίδραση της καθαρεύουσας είτε από μεταφορά ξενόγλωσσων συντάξεων. Ο νεοελληνικός λόγος διαθέτει εκφραστικά μέσα τα οποία περιορίζουν στο σωστό μέτρο τη χρήση της γενικής. Προς αυτή την κατεύθυνση:

1. Τρέπουμε, όπου αυτό είναι δυνατό, την αρχαιόκλιτη άναρθρη γενική σε επίθετο:

• ακριβείς όροι αντί όροι ακριβείας
• ψυκτικό σύστημα αντί σύστημα ψύξεως
• καταληκτική ημερομηνία αντί ημερομηνία λήξεως
• κυβερνητικός ανασχηματισμός αντί ανασχηματισμός κυβερνήσεως

2. Τρέπουμε την ονοματική σε ρηματική έκφραση, προπαντός στις περιπτώσεις όπου έχουμε αλλεπάλληλες εξαρτημένες γενικές, σύνταξη που δεν προσιδιάζει στον νεοελληνικό λόγο:

• η ανάγκη να εξακριβωθούν τα στοιχεία κατηγορίας αντί η ανάγκη εξακρίβωσης (ή εξακριβώσεως) των στοιχείων κατηγορίας
• προτάσεις για την ενίσχυση του αμυντικού συστήματος της χώρας αντί προτάσεις ενισχύσεως του αμυντικού συστήματος της χώρας
• νόμοι για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος αντί νόμοι περί προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος

ΠΡΟΣΟΧΗ: Σε ορισμένες περιπτώσεις είναι δυνατό να αντικατασταθεί η εξαρτημένη γενική και με εμπρόθετο. Η τροπή αυτή νομιμοποιείται μόνον όπου δεν παραβιάζονται το γλωσσικό αίσθημα και η σαφήνεια του νοήματος. Δοκιμότερη είναι η έκφραση:

• ποτήρι για νερό, κρασί κτλ. αντί ποτήρι νερού, κρασιού κτλ.
• θέμα για συζήτηση ή συζητούμενο θέμα αντί θέμα συζητήσεως

Παρά ταύτα λέμε και γράφουμε:

• οι κάτοικοι του χωριού και όχι οι κάτοικοι από το χωριό
• η γνώση της αλήθειας και όχι η γνώση για την αλήθεια
• η αρχή της αβεβαιότητας και όχι η αρχή για την αβεβαιότητα
• τα αίτια του πελοποννησιακού πολέμου και όχι τα αίτια για τον πελοποννησιακό πόλεμο

Must in

Ο Ματίας Πογκμπά καταδικάστηκε για σχέδιο απαγωγής του αστέρα του ποδοσφαίρου αδερφού του Πολ

Ο Ματίας Πογκμπά καταδικάστηκε την Πέμπτη σε τρία χρόνια φυλάκιση για τη συμμετοχή του σε σχέδιο απαγωγής και εκβιασμού του σταρ αδελφού του Πολ.

Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

in.gr | Ταυτότητα

Διαχειριστής - Διευθυντής: Λευτέρης Θ. Χαραλαμπόπουλος

Διευθύντρια Σύνταξης: Αργυρώ Τσατσούλη

Ιδιοκτησία - Δικαιούχος domain name: ALTER EGO MEDIA A.E.

Νόμιμος Εκπρόσωπος: Ιωάννης Βρέντζος

Έδρα - Γραφεία: Λεωφόρος Συγγρού αρ 340, Καλλιθέα, ΤΚ 17673

ΑΦΜ: 800745939, ΔΟΥ: ΦΑΕ ΠΕΙΡΑΙΑ

Ηλεκτρονική διεύθυνση Επικοινωνίας: in@alteregomedia.org, Τηλ. Επικοινωνίας: 2107547007

ΜΗΤ Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442

Παρασκευή 20 Δεκεμβρίου 2024
Απόρρητο