Οι Νεάντερταλ ίσως είχαν αδέξια χέρια

Οι άνθρωποι του Νεάντερταλ μάλλον δεν είχαν πρόβλημα να χρησιμοποιούν λίθινα τσεκούρια ή άλλα όργανα με λαβή, πιθανότατα όμως δεν είχαν τη δική μας χειρουργική επιδεξιότητα, σύμφωνα τουλάχιστον με νέα μελέτη παλαιοανθρωπολόγων.

Οι σύγχρονοι άνθρωποι ξεχωρίζουν στο ζωικό βασίλειο για τον αντιτακτό τους αντίχειρα, δηλαδή τον αντίχειρα που μπορεί να αγγίζει σφιχτά τα υπόλοιπα δάχτυλα του χεριού. Η ανατομική ιδιαιτερότητα, η οποία απουσιάζει από ανθρωποειδείς πιθήκους όπως οι χιμπατζήδες, μας επιτρέπουν να εκτελούμε λεπτεπίλεπτες κινήσεις, από το να κρατάμε το στιλό μέχρι να πιάνουμε μικροντικείμενα.

Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι η εξέλιξη εφηύρε τον αντιτακτό αντίχειρα πριν από την εμφάνιση του Homo sapiens –ακόμα και οι αυστραλοπίθηκοι, μακρινοί συγγενείς μας που ζούσαν στη νότια Αφρική πριν από περίπου 3 εκατ. χρόνια, δεν αποκλείεται να διέθεταν αυτή την προηγμένη ανατομία.

Το ίδιο ισχύει για τους Νεάντερταλ (Homo neanderthalensis), ξάδελφους του σύγχρονου ανθρώπου που κυριάρχησαν στην Ευρασία για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, και εξαφανίστηκαν μυστηριωδώς πριν από περίπου 30.000 χρόνια, την εποχή που άρχισαν να εξαπλώνονται στην Ευρώπη οι Homo sapiens.

Όμως, παρά τον αντιτακτό τους αντίχειρα, οι Νεάντερταλ μπορεί να δυσκολεύονταν στις λαβές ακριβείας, διαπιστώνει η νέα μελέτη στο Scientific Reports, μια επιθεώρηση του ομίλου Nature.

Η μελέτη εξετάζει τρισδιάστατα μοντέλα στα οστά του χεριού (Ameline Bardo et al)

Διεθνής ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής την δρ Άμελιν Μπάρντο του Πανεπιστημίου του Κεντ στη Βρετανία, χρησιμοποίησε τεχνικές τρισδιάστατης ανάλυσης για εξετάσει τη γεωμετρία των αρθρώσεων του χεριού σε πέντε σκελετούς Νεάντερταλ, πέντε αρχαϊκούς Homo sapiens και 50 σύγχρονους ανθρώπους.

Η ανάλυση εστιάστηκε στο τραπεζομετακάρπιο σύμπλεγμα, τις αρθρώσεις και τα οστά που ευθύνονται για τις κινήσεις του αντίχειρα.

Οι ερευνητές εντόπισαν διαφορές ανάμεσα στα δύο είδη όσον αφορά τον σχετικό προσανατολισμό και τη γεωμετρία του τραπεζομετακάρπιου: στους Νεάντερταλ, η άρθρωση στη βάση του αντίχειρα ήταν πιο επίπεδη και προσέφερε μικρότερη επιφάνεια επαφής, κάτι που σημαίνει ότι ήταν πιο κατάλληλη για κινήσεις στις οποίες ο αντίχειρας είναι τεντωμένος.

Η ιδιαιτερότητα αυτή, συμπεραίνει η ερευνητική ομάδα, θα καθιστούσε τα χέρια των Νεάντερταλ πιο κατάλληλα για λαβές πίεσης, όπως η λαβή που χρησιμοποιούμε συνήθως για να κρατήσουμε εργαλεία με λαβή, όπως τα σφυριά και τα τσεκούρια.

Στους Homo sapiens, αντίθετα, το τραπεζομετακάρπιο σύμπλεγμα δείχνει καλύτερα προσαρμοσμένο στη λαβή ακριβείας, κατά την οποία το εργαλείο κρατείται ανάμεσα στον αντίχειρα και τον δείκτη, όπως για παράδειγμα κρατάμε ένα μολύβι.

Αυτό δεν σημαίνει ότι οι Νεάντερταλ ήταν παντελώς ανίκανοι για λαβές ακριβείας, διευκρινίζει η ερευνητική ομάδα. Σημαίνει απλώς ότι τέτοιου είδους λεπτές κινήσεις ήταν πιθανότατα πιο δύσκολες για τον εξαφανισμένο ξάδελφό μας.

Δεδομένου ότι η ανατομία του χεριού συνδέεται στενά με τη χρήση εργαλείων, η μελέτη ίσως βοηθήσει στη διερεύνηση του πολιτισμού των Νεάντερταλ, λένε οι ερευνητές.