Ένα νέο Δόγμα Τρούμαν, μια νέα Έκθεση Πόρτερ

Κάτι περισσότερο από 70 χρόνια έχουν περάσει από την στιγμή που ο Πολ Α. Πόρτερ, ως επικεφαλής της Αμερικανικής Οικονομικής Αποστολής στην Ελλάδα έφθανε στην Αθήνα. Ήταν Ιανουάριος του 1947. Ο Εμφύλιος Πόλεμος πάνω στα συντρίμμια που άφησε πίσω της η Κατοχή βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη. Μαζί με τα άλλα μέλη της Αμερικανικής Οικονομικής Αποστολής στην Ελλάδα παρέμειναν στη χώρα έως τα τέλη Μαρτίου παραδίδοντας με την επιστροφή τους στην αντιπέρα όχθη του Ατλαντικού την περίφημη έκθεση τους- την Έκθεση Πόρτερ. Την ίδια περίοδο εξαγγέλλεται το Δόγμα Τρούμαν, μια έμπρακτη προσπάθεια των ΗΠΑ να πετύχουν την ανάσχεση της σοβιετικής επέκτασης. Τον Μάϊο του ίδιου έτους, δύο μήνες μετά την εξαγγελία του Δόγματος, οι ΗΠΑ -με απόφαση του Κογκρέσου- παρέχουν στην Ελλάδα στρατιωτική και οικονομική βοήθεια και στήριξη η αξία της οποίας φθάνει τα 400 εκατομμύρια δολάρια. Η διηρημένη Ευρώπη εισέρχεται για τα καλά στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου, ενώ με την Αμερικανική βοήθεια οι συσχετισμοί αλλάζουν άρδην στα πεδία των μαχών στα βουνά της Ηπείρου και της Δυτικής Μακεδονίας υπέρ του Εθνικού Στρατού.

70 και κάτι χρόνια μετά η χώρα υποδέχεται ένα νέο Δόγμα Τρούμαν και μια νέα Έκθεση Πόρτερ. Σε κάθε περίπτωση, τηρουμένων των αναλογιών… Ούτε οι εποχές είναι οι ίδιες, ούτε πολύ περισσότερο οι εμπλεκόμενοι. Επιπλέον, η χώρα μετά από μια γενικευμένη υπερ-δεκαετή οικονομική και κοινωνική κρίση αφήνει πίσω της την νέο-εμφυλιακή ατζέντα. Το Δόγμα Τρούμαν ονομάζεται πλέον Ταμείο Ανάκαμψης και τα 32 δις ευρώ αποτελούν μια κεφαλαιακή δεξαμενή που δεν είχε ποτέ ξανά η χώρα για να υποστηρίξει επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις, μια παντρειά που φαίνεται κάτι περισσότερο από απαραίτητη. Από την άλλη πλευρά, ο νομπελίστας καθηγητής Χριστόδουλος Πισσαρίδης έρχεται να παράσχει το θεωρητικό υπόβαθρο για το Ελληνικό Σχέδιο για την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Είναι ο Πόρτερ στη θέση του Πόρτερ – μόνον που δεν είναι ένας Αμερικανός υψηλόβαθμος αξιωματούχος, αλλά ένας μάχιμος οικονομολόγος που γνωρίζει από πρώτο χέρι την ελληνική πραγματικότητα.

Ο συνδυασμός που επιτεύχθηκε φαίνεται πως μετρά ως άλλος πολλαπλασιαστής κεφαλαίων. Η Έκθεση του νομπελίστα όπως λένε και στις Βρυξέλλες είναι η βάση πάνω στην οποία στηρίζεται το Ελληνικό Σχέδιο. Το τελευταίο ήταν από τα λίγα που έφθασαν ήδη στον προορισμό τους και η ταχύτητα της διαμόρφωσης του πρώτου draft δεν περνάει απαρατήρητη.

Η Ελλάδα δεν βρίσκεται πλέον στον αστερισμό της Τρόικας ή των Θεσμών αλλά συμμετέχει ως ισότιμος εταίρος – συνομιλητής για την επόμενη μέρα του Ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Ο ενεργητικός ρόλος της ελληνικής διπλωματίας στην κρίση της Ανατ. Μεσογείου, οι νέες συμμαχίες της, οι επιδόσεις της στο τομέα της αντιμετώπισης της πανδημίας, η κρυμμένη soft power δυνατότητα της κ.α  είναι μικρές ψηφίδες ενός μεγαλύτερου πάζλ υπό διαμόρφωση…

Το ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, «φιλοδοξεί να πυροδοτήσει μια αλλαγή υποδείγματος στην ελληνική οικονομία και τους θεσμούς, προς ένα πιο εξωστρεφές, ανταγωνιστικό και πράσινο οικονομικό μοντέλο, με πιο αποτελεσματικό και ψηφιοποιημένο κράτος, λιγότερο γραφειοκρατικό, με δραστικά μειωμένη παραοικονομία, με φορολογικό σύστημα φιλικό προς την ανάπτυξη και με ένα, ποιοτικό και αποτελεσματικό δίκτυο κοινωνικής προστασίας, προσβάσιμο σε όλους.

Δεν πρόκειται απλώς για μια οικονομική μετάβαση. Στόχος είναι να γίνουν θεμελιώδεις οικονομικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, που θα επηρεάσουν όχι μόνο την οικονομική δραστηριότητα, αλλά και τις τεχνολογίες, τις νοοτροπίες και τους θεσμούς. Μία μετάβαση που συνδυάζει την οικονομική αποτελεσματικότητα με την καινοτομία και τον ψηφιακό εκσυγχρονισμό με την προστασία του περιβάλλοντος, την κοινωνική συνοχή και τη δικαιοσύνη».

Για το τέλος, κράτησα ορισμένες φράσεις από μια δήλωση του Πρόεδρου της Επιτροπής και κατόχου του βραβείου Νόμπελ, καθηγητή Χριστόφορου Πισσαρίδη: «Είναι σημαντικό όταν υλοποιούνται οι δράσεις που προτείνουμε να υπάρχει ιδιοκτησία και υποστήριξη αυτών από τους υπεύθυνους στον δημόσιο και πολιτικό τομέα και από το μέρος του πληθυσμού που επηρεάζεται άμεσα. Είναι επίσης σημαντικό να ακολουθηθεί μια σειρά προτεραιοτήτων στην υλοποίηση που αυξάνει την αποτελεσματικότητα τους, λόγω συμπληρωματικότητας των επιμέρους δράσεων». Μπορεί να φαίνεται λεπτομέρεια. Πιστέψτε με, δεν είναι και θα το αποδείξει ο χρόνος.