Τη νύχτα που η Κάλλας κατέκτησε το Παρίσι

Δεκέμβριος 1958. Εκείνο το διάστημα η Κάλλας θεωρείται από τη διεθνή κοινότητα των φίλων της όπερας «η απόλυτη πριμαντόνα». Στο μικρού μήκους ντοκιμαντέρ «Une Nuit à l’Opéra», που προβάλλεται διαδικτυακά από την πλατφόρμα 3e Scene της Οπερας του Παρισιού στο κανάλι Υou Tube, διαφαίνεται η έξαρση του κοινού που αδημονεί να παρακολουθήσει το τραγούδι, αλλά και τα σκέρτσα της Μαρίας Κάλλας.

Στον Τύπο της εποχής, η παραμικρή κίνησή της καταγράφεται με έμφαση. Ενώ ο αγγλικός «Observer» παρατηρεί πως καμία αοιδός δεν διαφιλονικεί τα πρωτεία και καμία δεν μπορεί να συναγωνιστεί την ικανότητά της να εισπράττει παράφορες επευφημίες από το πιο επικριτικό έως και το πιο εχθρικό ακροατήριο. Η Μαρία Μενεγκίνι-Κάλλας το 1958 ήταν μια υψηλά αμειβόμενη καλλιτέχνις που η Οπερα της Νέας Υόρκης είχε πληρώσει με 1.000 δολάρια για κάθε της παράσταση. Η ίδια είχε αναστατώσει την Ιταλία όταν αρνήθηκε να τραγουδήσει τη «Νόρμα» στην όπερα της Ρώμης και έφτασε να ζητήσει η ίδια συγγνώμη από τον πρόεδρο της χώρας. Κι όλα αυτά συνέβαιναν τον 20ό αιώνα, εποχή δηλαδή κατά την οποία η συμπεριφορά της πριμαντόνας είχε ήδη αμφισβητηθεί, καθώς το κέντρο βάρους της μουσικής είχε μετατοπισθεί από τη σκηνή προς τον χώρο της ορχήστρας και πιο ειδικά στο πόντιουμ του μαέστρου.

Παρ’ όλα αυτά η Μαρία Κάλλας μαγνήτιζε τους φίλους του θεάματος της όπερας και για έναν άλλο λόγο. Συναισθανόταν το δραματικό στοιχείο του ρόλου της, την παραμικρή λεπτομέρεια και απόχρωσή του και γι’ αυτό μελετούσε και προετοίμαζε με επιμέλεια κάθε εμφάνισή της στη σκηνή.

Σύμφωνα με το μουσικοκριτικό δημοσίευμα του «Observer» διαβάζουμε ότι η Κάλλας «πέτυχε να αναπτύξει έναν καταπληκτικό έλεγχο πάνω σε κάθε καμπή και κάθε απόχρωση του τόνου και της έκφρασης, μια ικανότητα να εκτελεί και τις πιο πολύπλοκες φιοριτούρες με άνεση αναπτύσσοντας έξοχη εκφραστικότητα και μουσική ομορφιά. Γνωρίζει βαθύτατα τον χειρισμό κάθε φωνητικού στολιδιού και τα όσα έχει να πει με τη μουσική και το τραγούδι είναι πλήρη ενοράσεως και ωρίμου κατανοήσεως. Στην περίπτωσή της η μουσική και το δράμα, η ευαισθησία και η τεχνική συμβαδίζουν απόλυτα».

Ντεμπούτο

Με μια τέτοια συνοδεία ευμενών παρατηρήσεων και με την αύρα μιας εμφάνισης γοητευτικής – άλλη μία περιγραφή της «αγνώριστα λεπτής, σβέλτης και χαριτωμένης γυναίκας με τα μεγάλα κατάμαυρα μάτια κάτω από τα παχύτατα φρύδια, η οποία δείχνει γυναίκα που επιβάλλεται», η Κάλλας κατευθύνεται για το ντεμπούτο της στην Οπερα Γκαρνιέ στο Παρίσι…

Το αρχειακό υλικό πάνω στο οποίο βασίζεται ο Σεργκέι Λοζνίτσα, ο ουκρανός σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ «Une Nuit à l’Opéra», εστιάζει στις πρεμιέρες της παρισινής όπερας από το 1958 ως το 1960. Με πιο ιδιαίτερη εκείνη τη νύχτα στην Οπερα, όπου «όλο το Παρίσι» συγκεντρώθηκε για να δει την απόλυτη ντίβα: Μπριζίτ Μπαρντό, Τσάρλι Τσάπλιν, Γκρέις Κέλι, Σερζ Λιφάρ, στρατηγός Ντε Γκολ, Αντρέ Μαλρό αλλά και η βασίλισσα της Αγγλίας Ελισάβετ Β’ ήταν εκεί.

Από τις θρυλικές φυσιογνωμίες της χοροεσπερίδας ξεχώρισε ο Τσάρλι Τσάπλιν, ο οποίος κέρδισε τον πρώτο λαχνό στη λαχειοφόρο αγορά των διοργανωτών. Το δώρο του Σαρλό που αντιστοιχούσε στον λαχνό ήταν ένα αεροπλάνο και ο μεγάλος ηθοποιός το προσέφερε στη δούκισσα ντε Μοντεσκιού-Φεζανσάκ, δηλώνοντας στους παρευρισκόμενους δημοσιογράφους: «Αγαπώ πολύ τα αεροπλάνα, αλλά υποσχέθηκα στην Ούνα, τη σύζυγό μου, να μη ριψοκινδυνεύω, παρά μόνο κινηματογραφικώς».

Κοσμήματα

Οσο για τη βασίλισσα της βραδιάς, Μαρία Μενεγκίνι-Κάλλας, φαίνεται να εκμυστηρεύεται σε έναν συνδαιτημόνα την απορία της: «Η βραδιά είναι πολύ επιτυχημένη. Αλλά εκπλήσσομαι να βλέπω ότι στο Παρίσι η ζιμπελίν και τα διαμάντια θεωρούνται «ηλικιωμένα», ενώ στην Ιταλία τα φορούν πάντα οι κάτω των 30 ετών». Στο μεταξύ η Κάλλας είχε αλλάξει τρεις φορές κοσμήματα στη διάρκεια της περίφημης εκείνης βραδιάς. Ο οίκος κοσμηματοπωλών Van Cleef & Arpel της δάνεισαν μερικούς πολύτιμους λίθους για το ντεμπούτο της στη σκηνή της Οπερας Γκαρνιέ. Στο πρώτο μέρος φορούσε περιδέραιο και σκουλαρίκια από σμαράγδια με παλιό χρυσό δέσιμο. Στο δεύτερο μέρος, όταν τραγούδησε «Τόσκα», φορούσε στον λαιμό της ένα περιδέραιο από μπριγιάν. Και στο γεύμα που παρατέθηκε στο φουαγέ η Κάλλας εμφανίστηκε με ένα περιδέραιο από διαμάντια το οποίο στο κέντρο του είχε ένα μεγάλο μπριγιάν 24 καρατίων και δύο ανάλογα μπριγιάν στα σκουλαρίκια της.

Η Οπερα του Παρισιού δημιούργησε την Τρίτη Σκηνή, 3e Scène στον ψηφιακό κόσμο. Σε αυτόν τον νέο χώρο η Οπερα του Παρισιού συνεχίζει τον διάλογό της με το κοινό, κάνοντας και νέους φίλους. Οι θεατές του 3e Scène ζουν σε όλον τον κόσμο, μιλούν κάθε γλώσσα και αγαπούν την τέχνη σε όλες τις μορφές της. Από τις 15 Σεπτεμβρίου 2015, το 3e Scène προσκάλεσε εικαστικούς καλλιτέχνες, κινηματογραφιστές, συνθέτες, φωτογράφους, χορογράφους, συγγραφείς και τους ανέθεσε τη δημιουργία πρωτότυπων έργων σχετικά με την Οπερα του Παρισιού. Στην ίδια πλατφόρμα που φιλοξενεί το «Une Nuit à l’Opéra» προβάλλονται μικρά ή μεγάλης διάρκειας φιλμ τα οποία υπογράφουν συγγραφείς, εικαστικοί, χορογράφοι, βίντεο αρτ καλλιτέχνες. Ανάμεσα στα ονόματα των δημιουργών προβάλλουν οι συνεργασίες μεταξύ άλλων των Μπρετ Ιστον Ελις, Γουίλιαμ Φορσάιθ, Χιρόσι Σουγκιμότο, Τζαφάρ Παναχί.