Σε μια ακραία ιστορική συγκυρία, υπάρχουν ίσες αποστάσεις. Πιστεύω πως όχι. Πιστεύω ότι οι ίσες αποστάσεις είναι ,σε κάθε συγκυρία, το άλλοθι των αδιάφορων. Δε γίνεται να μην παίρνεις θέση όταν ο κόσμος στροβιλίζεται. Δε γίνεται να λες «δεν ασχολούμαι, επειδή δε με αφορά».

Η μητέρα της Ελένης Τοπαλούδη, η δολοφονία της οποίας καταγράφεται ως η αγριότερη, πιο σαδιστική της δεκαετίας, είπε κάτι που θα έπρεπε μετά από τόσο αίμα και τόσους αγώνες να θεωρείται αυτονόητο: Τη σκότωσαν επειδή είναι γυναίκα. Αλλά αυτονόητα δεν υπάρχουν, αν υπήρχαν δε θα ήμασταν  υποχρεωμένοι να επιχειρηματολογούμε. Κι όμως, αυτή η γυναίκα, η κυρία Κούλα Τοπαλούδη, δέχθηκε λογοκρισία: Δεν τη σκότωσαν επειδή είναι γυναίκα. Τότε, γιατί; «Είναι όλες ανθρωποκτονίες». Ναι, αλλά γιατί ενοχλεί η διευκρίνιση της μητέρας της Ελένης Τοπαλούδη;

Η άρνηση της «γυναικοκτονίας»

Υπάρχει μία μαζική αντίδραση απέναντι στον όρο «γυναικοκτονία». Προέρχεται κυρίως από αρνητές του προβλήματος: Δεν είναι γυναικοκτονία, είναι ανθρωποκτονία. Σε προηγούμενο άρθρο μας εξηγήσαμε τη διάσταση της γυναικοκτονίας και γιατί πρέπει να καθιερωθεί και από το νομικό κόσμο. Αλλά ας δούμε λίγο πιο προσεκτικά τα επιχειρήματα της άλλης πλευράς.

Το βασικό αντανακλαστικό των αρνητών μίας ζοφερής πραγματικότητας, είναι να χώνουν το κεφάλι τους στην άμμο. Εν προκειμένω, η άμμος είναι τα αντεπιχειρήματα. Όλες οι ανθρωποκτονίες είναι ίδιες». Εγώ πιστεύω ότι δεν είναι. Είναι ίδιο το αποτέλεσμα, κάποιος πεθαίνει. Αλλά ανθρωποκτονία αποτελεί η δολοφονία μετά βιασμού, ανθρωποκτονία είναι και η νόμιμη αυτοάμυνα όταν σκοτώνεις το βιαστή σου. Ανθρωποκτονία είναι το ξύλο μίας γυναίκας μέχρι θανάτου, ανθρωποκτονία είναι και ένα τροχαίο. Καμία ζωή δεν είναι περισσότερο ή λιγότερο σημαντική κι αυτό θα έπρεπε να αποτελεί συλλογικό αξιακό κώδικα. Αλλά εφόσον οι άνθρωποι εξακολουθούν να αλληλοσκοτώνονται, έχουμε υποχρέωση να κοιτάζουμε την πραγματικότητα κατάματα.

Έτσι, το κίνητρο ενός φόνου από μίας δολοφονίας διαφέρει. Το κίνητρο τον υπερασπιστών των ίσων αποστάσεων παίρνει στην πραγματικότητα θέση. Ας δούμε το παράδειγμα της αστυνομικής δολοφονίας του Τζωρτζ Φλόυντ. Πρόκειται για έγκλημα μίσους; Βεβαίως και ενέχει ρατσιστικά κίνητρα. Οπότε οι θυμωμένοι διαδηλωτές τόνισαν το προφανές: #blacklivesmatter (οι ζωές τω μαύρων έχουν αξία). Γιατί ήταν τόσο συγκεκριμένο; Γιατί οι μαύροι δολοφονούνται πολύ πιο συχνά. Και στην Αμερική και στην Ευρώπη.

Η απάντηση των ίσων αποστάσεων ήταν ότι (όλες οι ζωές έχουν αξία). Ναι, φυσικά. Αλλά δεν πεθαίνουν όλοι εξίσου. Δεν αποτελούν κοινωνική ανισότητα εξίσου. Ακριβώς επειδή υπερασπιζόμαστε την αξία της ανθρώπινης ζωής, θέλουμε ισότητα απέναντι στο θάνατο.

Οι μοναδικοί ειλικρινείς, ήταν οι ανοιχτά ρατσιστές: Και οι ζωές των λευκών έχουν αξία. Αυτοί δεν κρύφτηκαν σε καμία τρύπα στην άμμο. Εξέθεσαν σαφώς τους υπερασπιστές των ίσων αποστάσεων.

«Δεν την σκότωσαν επειδή ήταν γυναίκα»: Ψυχιατρικοποιώντας ένα έγκλημα διαρκείας

Το επιχείρημα ότι και οι γυναίκες σκοτώνουν άντρες είναι ισχνό, το καταλαβαίνουν όλοι. Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι, οι δολοφονίες των γυναικών είναι υπερπολλαπλάσιες και οι βιασμοί των ανδρών από γυναίκες είναι… απλώς λάθος επιχείρημα. Νοσηρά λάθος. Οπότε, το αμέσως καλύτερο (sic)όπλο στην φαρέτρα των ίσων αποστάσεων είναι… η ψυχική νόσος.

«Οι βιαστές είναι τρελοί, ψυχικά άρρωστοι, οι δολοφόνοι το ίδιο». Μα δεν είναι. Δεν υπάρχει ούτε μία σοβαρή ιατρική έρευνα που να λέει ότι οι ψυχικά ασθενείς αποτελούν πιο επικίνδυνα μέλη αυτής της κοινωνίας και πιο συχνά ικανούς για κακουργήματα. Είναι πιο σύνηθες να βρεθούν θύματα του εαυτού τους, να αυτοκτονήσουν παρά να σκοτώσουν, να αυτοτραυματιστούν, παρά να βιάσουν ή να επιτεθούν. Στην ίδια κατηγορία βρίσκονται και οι σχιζοφρενείς, που στο λάθος αφήγημα σχετικά με την εγκληματικότητα στην ψυχική νόσο, τα πιο εύκολα θύματα του στιγματισμού είναι αυτοί οι ασθενείς.


(Η κλειδαρότρυπα, ζωγραφισμένη στην είσοδο της ψυχιατρικής κλινικής του πανεπιστημιακού νοσοκομείου Ιωαννίνων)

Τελευταίες μελέτες στην Αμερική έδειξαν ότι τα ποσοστά εγκληματικότητας μεταξύ ψυχικά ασθενών και μη, είναι τα ίδια. Η αυτοάμυνα, φυσικά, δεν εμπίπτει στα κλασικά κίνητρα μιας δολοφονίας ή μιας επίθεσης.

Στην ίδια κατηγορία βρίσκονται και οι άνθρωποι με αυτισμό, στιγματίζονται αδίκως, δηλαδή. Σημειώνεται πως ο αυτισμός ΔΕΝ αποτελεί ψυχική νόσο.

Γιατί φοβόμαστε την πραγματικότητα;

«Ο άνθρωπος είναι το χειρότερο ζώο». Έχουμε την ανάγκη να νιώσουμε την ασφάλεια πιστεύοντας ότι δεν κινδυνεύουμε από τον διπλανό μας. Ότι δε θα μας βιάσει ένας «καθώς πρέπει νέους», ούτε θα μας σκοτώσει.

Όμως, οι δολοφόνοι της Ελένης Τοπαλούδη κρίθηκαν καθόλα «με σώσει τα φρένας», κατά την παρωχημένη έκφραση, έτσι και γενικώς τα εγκλήματα μίσους δεν είναι προερχόμενα από ψυχογενείς παράγοντες. Οι δολοφόνοι ναζί δεν είναι ψυχικά ασθενείς, είναι ρατσιστές κι υπερασπίζονται μία φονική δικαιολογία. Οι βιαστές αντλούν ηδονή από τον φόβο του θύματος και τον πόνο. Τα «εγκλήματα πάθους» είναι εγκλήματα ζήλιας – κανένα πάθος, μόνο στρεβλή εικόνα για την αξία της ζωής μιας γυναίκας -ως πλειοψηφικά θύμα-, αλλά και οποιουδήποτε, πολύ, πάρα πολύ πιο σπάνια, βρίσκεται νεκρός έτσι.

Ναι, όλοι είναι άνθρωποι. Και αυτοί που δολοφονούν και τα θύματά τους. Και οι αρνητές της πραγματικότητας των αριθμών. Και οι σοκαρισμένοι, που ψάχνουν αιτίες και κίνητρα στην ψυχική νόσο, στιγματίζοντας κι άλλο μια μερίδα ασθενών, που πραγματικά δε χρειάζεται περισσότερο κοινωνικό «πόλεμο», έχει ήδη μπουχτίσει. Ο δρόμος θα πάει είτε μπροστά, είτε πίσω. Στη μέση δεν έχει διεξόδους.

Headlines