Οι καμπύλες ενός τριγώνου

Είναι πιθανό: ο Ερντογάν, όπως πούλησε στη Δύση αυθάδεια και απειθαρχία διά της Ρωσίας, έτσι θα της ξαναπουλήσει συμμόρφωση και νομιμοφροσύνη, πάλι διά της Ρωσίας. Πρόσδεση και απόσπαση.

Η νέα διοίκηση στις ΗΠΑ σε σημαντικό βαθμό θα ακολουθήσει την πολιτική Πομπέο, τουλάχιστον ως προς την ελληνοτουρκική διάσταση των προβλημάτων της Ανατολικής Μεσογείου. «Ο Μπάιντεν θα ξαπλώσει σε προσχηματισμένο μαξιλάρι» στην εξωτερική πολιτική, έγραφα στις 7-11-2020 στα «ΝΕΑ». Η αντι-Τραμπ θεώρηση της εξωτερικής πολιτικής ήδη υπήρχε και σε κάποιο βαθμό εκφωνούνταν από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και επί Τραμπ.

Οι δηλώσεις και οι συνεντεύξεις του νέου ΥΠΕΞ επιβεβαιώνουν ότι κυρίως υφολογικές και όχι δομικές θα είναι οι αλλαγές. Βέβαια μια περίπλοκη κατασκευή όπως είναι αυτή στην Ανατολική Μεσόγειο, μια αλλαγή σε ένα σημείο, ανακαθορίζει και τα υπόλοιπα. Αλλά αυτό δεν σχετίζεται με την απελπισμένη ανάγκη για ατλαντική εύνοια που εκφράζεται συχνά και από πολλούς στην Ελλάδα. Είναι μεν σημαντικό ότι προσωπικά ο νέος πρόεδρος δεν έχει εξαρτήσεις από τον κ. Ερντογάν, άρα η διαβούλευσή τους θα έχει πιο ορθολογικά χαρακτηριστικά, αλλά δεν θα αλλάξει τον προσανατολισμό. Εφόσον η Ρωσία αποτελεί στρατηγικό ανταγωνιστή και το Ιράν μη ελεγχόμενη παράμετρο στη Μέση Ανατολή, η Τουρκία θα παραμένει κρίσιμο στρατηγικό μέγεθος. Επομένως θα πολιτεύεται με αυτό το αίσθημα ισχύος. Εκτός από το ότι είναι ακριβή η απώλειά της για τη Δύση, είναι πολύ δυσβάστακτη στο εσωτερικό της Τουρκίας μια συμβολική ή ουσιαστική ήττα.

Το δεύτερο οδηγεί στον κλονισμό του πρώτου. Λόγω μεγέθους, πολιτιστικής ιδιοπροσωπίας, η Ελλάδα εκτονώνει την πίεση που της ασκείται από τη γείτονά της, χωρίς να κλυδωνίζεται ώστε να αποτελέσει συστημικό κίνδυνο για τη Δύση. Αντίθετα η Τουρκία, λόγω μεγέθους, διαρθρωτικών εσωτερικών αντιφάσεων, πλέγματος διεθνών αναφορών, παντουρκισμού σε όλες τις εκφάνσεις των ελίτ, μπορεί να αποσταθεροποιηθεί ευκολότερα, άρα μπορεί να αποτελέσει συστημικό κίνδυνο για την αρχιτεκτονική της Δύσης. Γιατί ο παντουρκισμός (ο μεγαλοκρατισμός, το αυτοκρατορικό απωθημένο κ.λπ.) όσο ενοποιεί τόσο διεγείρει τα ρήγματα στο εσωτερικό της.

Ο παντουρκισμός και η αυτοκρατορική κουλτούρα όσο επιβεβαιώνουν τόσο αιχμαλωτίζουν. Η Τουρκία ενοποιείται με το μεγαλείο και τον αλυτρωτισμό και συγχρόνως δεσμεύεται από την ανάγκη ολοένα αυξανόμενης έντασής τους. Η πολιτική στην Τουρκία πάει στην κατηφόρα και από βούληση και από βαρύτητα και κεκτημένη ώση. Δεν αναθεωρείται, επομένως, εύκολα. Ούτε μπορεί να γίνει ανεκτός ένας εχέφρων δημοκρατικός ηγέτης που ξέρει ότι η «διαστολή» ενός κράτους έρχεται με το εμπόριο, την οικονομία, την πληροφορία.

Οτι η διασύνδεση έρχεται με άλλους όρους από ό,τι τον 19ο και τον 20ό αιώνα. Οπως οι ΗΠΑ και μετά τον Τραμπ θα έχουν Τραμπ, έτσι και η Τουρκία και μετά τον Ερντογάν θα έχει πολιτική Ερντογάν. Η επιθετικότητα, οι ρητορικές αιχμές, οι χειρονομίες καταπατητή κ.λπ. ίσως με την έλευση της νέας αμερικανικής διοίκησης μετριαστούν. Ο Ερντογάν γνωρίζοντας το μέγεθος της τραμπικής ανοχής έκανε επιθετικότατες κινήσεις. Να μου το θυμάστε. Το πιθανότερο είναι να συμβεί αυτό που έγραψα στην αρχή του κειμένου. Κακό για την Ελλάδα.