Κοροναϊός : Πώς η ανυπακοή στα μέτρα οδηγεί στην απαξίωση

Μια οριζόντια γραμμή διαπερνά τους πολιτικούς χώρους από την αρχή της συλλογικής περιπέτειάς μας με την πανδημία: ευτυχώς κατ’ εξαίρεσιν μα επιβεβαιωτική του κανόνα. Η γραμμή μιας εκλεκτικής ανυπακοής – ατομικής – που κάθε φορά βρίσκει δικαιολογία για τον εαυτό της. Μια ανυπακοή στα περιοριστικά μέτρα σε μια εύθραυστη συγκυρία που ζητείται από την πλειοψηφία του κόσμου το αντίθετο: η πειθάρχηση. Δεν μιλούμε προτεσταντικά, ούτε διδακτικά. Μα αν αρχίσουμε να μετράμε περιπτώσεις ατομικών παραβάσεων των μέτρων, από το πρώτο lockdown ως σήμερα, πιθανώς δεν θα μας φτάσει το σημείωμα.

Τελευταίο παράδειγμα, το πάρτι γενεθλίων του προέδρου του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών Δημήτρη Βερβεσού. Ενα πάρτι που διοργάνωσαν συνεργάτες και φίλοι του και έλαβε χώρα στον ΔΣΑ, ενώ οι φωτογραφίες διέρρευσαν από τους ίδιους πυροδοτώντας μια ευρύτερη αντιπαράθεση που έφτασε στο ΔΣ του ΔΣΑ αλλά και στην παραίτηση του – μη συμμετέχοντος στο πάρτι γενεθλίων – αντιπροέδρου του Συλλόγου Θέμη Σοφού αφού, όπως σημείωσε, «με τη συμπεριφορά των συναδέλφων στο γραφείο του προέδρου του ΔΣΑ εκτίθεται ανεπανόρθωτα το δικηγορικό σώμα».

Ηλθαν και διάφορες δικαιολογίες του ίδιου του Βερβεσού με κείμενα στο Facebook, πως τα μέτρα τηρήθηκαν, πως οι μετέχοντες ήταν λίγοι, αν και η αντιπαράθεση έφυγε από το στενό όριο των δικηγόρων και εξόργισε πολλούς. Σε μια στιγμή που το δεύτερο lockdown δεν είναι και η ευκολότερη υπόθεση. Με το παραπάνω παράδειγμα φαίνεται επίσης πως η ιδιότυπη ανυπακοή δεν έχει να κάνει μόνο με κόμματα και πολιτικούς, αλλά συχνά διαπερνά και θεσμικούς φορείς.

Μόνο κακό προξενεί

«Σύνδρομο του παράγοντα» το ονομάζει πολιτικός επιστήμονας ή και σύμπτωμα «θεσμικής ανυπακοής» που πάντως μόνο κακό προξενεί σε μια στιγμή που μετράμε απώλειες και αγώνα του ΕΣΥ. Το προηγούμενο παράδειγμα αφορούσε τον Παύλο Πολάκη και το τραπέζωμα που ο ίδιος κοινοποίησε στο Facebook του. Αυτό έγινε κέντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης με πολεμική από την κυβέρνηση κατά του τέως αναπληρωτή υπουργού Υγείας και γιατρού. Ενα περιστατικό που επίσης επιχειρήθηκε να δικαιολογηθεί από τον ίδιο τον φορέα της παράβασης στο Facebook αλλά και που έφτασε να δημιουργεί γκρίνιες και μουρμούρα στο ίδιο το κόμμα του αφού οι εξηγήσεις του Πολάκη δεν βρέθηκαν επαρκείς.

Το θέμα μας δεν είναι στα παραπάνω οι δικαιολογίες ή η επάρκειά τους (αν, ας πούμε, ήταν πολλά ή εντός ορίων τα μέλη που συμμετείχαν στα πάρτι ή στα τραπεζώματα). Είναι μια γενική συμπεριφορά που εντοπίζει κανείς στο πολιτικό ή ευρύτερο σύστημα. Μάλιστα, ένα πανηγύρι στην Αλίαρτο έμελλε – πριν από τα περιστατικά Βερβεσού και Πολάκη – να φτάσει στη Βουλή και να αποτυπώσει τον διακομματικό χαρακτήρα της απειθαρχίας.

Εδώ φέρονταν να εμπλέκονται δύο βουλευτές. Και η υπόθεσή τους απασχόλησε την Ολομέλεια της Βουλής για τυχόν άρση της ασυλίας τους. Ο Ανδρέας Κουτσούμπας από τη Νέα Δημοκρατία και η Γιώτα Πούλου του ΣΥΡΙΖΑ πήγαν σε πανηγύρι στην Αλίαρτο, αν και οι δύο αντέκρουσαν το γεγονός λέγοντας πως η εκδήλωση ήταν αθλητικού σωματείου, υπήρχε άδεια και δεν υπήρχε συνωστισμός. «Δύσκολο να τους συγκρατήσεις», έλεγε ο Κουτσούμπας μετά στα ΜΜΕ, που πάντως συμμετείχε στον χορό στο πανηγύρι και το παραδέχθηκε και ο ίδιος (Mega). Τα παραπάνω μπορεί να φαντάζουν περιπτωσιολογικά, όμως σε μια χώρα στην οποία ακόμη υπάρχει αντιπαράθεση για τα μέτρα αλλά και ένα ευάλωτο Σύστημα Υγείας οι πολιτικοί είναι καλό να τηρούν το νέο πλαίσιο.

Επικίνδυνη τάση

Εδώ η συζήτηση δεν είναι αστυνομικού τύπου. Ποιος δεν φοράει μάσκα και γιατί. Η συζήτηση είναι πολιτική και ακουμπάει στον πυρήνα μιας βαθιάς παθογένειας που θέλει τους πολιτικούς εκπροσώπους να είναι κάτι ξεχωριστό από τους απλούς πολίτες, ενώ θα έπρεπε να συμβαίνει κάτι εντελώς διαφορετικό. Ας μην ξεχνάμε, ας πούμε, πως και στην Ελλάδα καταγράφηκε μια τάση άρνησης του ιού (δεν μιλάμε για την πολιτική αντίρρηση στον χαρακτήρα των περιοριστικών μέτρων που κινείται εντός πλαισίου) και άρα είναι εξόχως επικίνδυνο μια τάση ανυπακοής στα μέτρα να καταγράφεται και στο πολιτικό δυναμικό ή σε επίσημους εκπροσώπους φορέων.

Αντιπαράθεση είχε σηκωθεί και με τη μετάβαση του Γιάνη Βαρουφάκη στην Αίγινα εν μέσω των πρώτων περιοριστικών μέτρων. Ο ίδιος ισχυρίστηκε πως ήταν δηλωμένη ως μόνιμη κατοικία του και απλώς επέστρεψε εκεί μετά τη Βουλή, αν και το όλο σκηνικό σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως ως έκφραση ενός συλλογικού συμπτώματος. Αν γενικώς αναρωτιόμαστε πολλές φορές για το φούντωμα ενός αντιπολιτικού ρεύματος ή απαξίωσης των πολιτικών από τον κόσμο, ας θυμόμαστε και αυτές τις ιστορίες ιδιότυπης ανυπακοής που τον καιρό της Κοινωνίας του Θεάματος λειτουργούν πολλαπλασιαστικά αλλά και με επιζήμιο τρόπο για όλους.