Ενισχύεται η συμμαχία κατά των κυρώσεων: Ράπισμα Πομπέο στον Τσαβούσογλου

Απρόσμενη στήριξη ως προς τον τρόπο και τον χρόνο που εκδηλώθηκε, βρήκε την Τρίτη η Αθήνα στις διπλωματικές προσπάθειες που καταβάλλει για να συγκεράσει σε μία ξεκάθαρη δέσμη μέτρων, την αντίδραση της ΕΕ απέναντι στην πολιτική των προκλήσεων και της παραβατικότητας που ακολουθεί η Αγκυρα.

Ράπισμα

Το ράπισμα του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο, κατά του τούρκου ομολόγου του, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στη διάρκεια της Συνόδου των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ που έγινε μέσω τηλεδιάσκεψης, ανέτρεψε τον εφησυχασμό του σουλτάνου για «ήρεμα νερά» στην επερχόμενη Σύνοδο Κορυφής της Ευρώπης, καθώς έγινε σαφές ότι ο αντίκτυπος των εθνικιστικών παρεμβάσεων της Τουρκίας σε ένα τεράστιο μέτωπο, από την Αρμενία μέχρι τη Λιβύη, ενόχλησε περισσότερο απ’ όσο είχε πιστέψει, τα αμερικανικά και ευρωπαϊκά (Γαλλικά) συμφέροντα.

Και μπορεί η διοίκηση Τραμπ να διάγει στην Ουάσιγκτον τις τελευταίες της εβδομάδες, εν αναμονή της νέας κυβέρνησης του Τζο Μπάιντεν, όμως τα συμφέροντα των ΗΠΑ παραμένουν ως έχουν, εν πολλοίς ανεξαρτήτως του ενοίκου του Λευκού Οίκου. Η οργή της αμερικανικής γραφειοκρατίας εκδηλώθηκε σε μία δριμεία αποστροφή τής επίπληξης του Πομπέο προς τον έκπληκτο Τσαβούσογλου, όταν του είπε ότι η απόκτηση του αντιαεροπορικού συστήματος S-400, αποτελεί «δώρο για τη Ρωσία» από έναν Νατοϊκό σύμμαχο!

Οργή Πομπέο

Και τον επέπληξε για τις προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, τη Λιβύη, τη Συρία και το Ναγκόρνο Καραμπάχ. Η απρόσμενη αυτή επίθεση στη συνδιάσκεψη του ΝΑΤΟ, αιφνιδίασε τον Τσαβούσογλου ο οποίος ξέσπασε σε παραληρηματικές κατηγορίες κατά της Ελλάδας, της Γαλλίας και της Κύπρου, κατηγορώντας τες ακόμη και για υποστήριξη της τρομοκρατίας.

Καθώς ο χρόνος για την πραγματοποίηση της Συνόδου Κορυφής, στις 10 και 11 Δελεμβρίου κυλάει γοργά, ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Νίκος Δένδιας, εντείνουν με διαπροσωπικές επικοινωνίες τις πιέσεις για τη δημιουργία των συνθηκών εκείνων που θα οδηγήσουν στον αφοπλισμό της Τουρκίας κατά τη Σύνοδο. Ηδη την Τρίτη, σε τηλεδιάσκεψη με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, τον πρωθυπουργό της Πολωνίας, Ματέους Μοραβιέτσκι, τον σλοβένο ομόλογό του, Γιάνεζ Γιάνσα, και τον πρωθυπουργό της Σλοβακίας, Ίγκορ Μάτοβιτς, συμμετείχε ο  Κυριάκος Μητσοτάκης.

Αντικείμενο της τηλεδιάσκεψης ήταν η προετοιμασία ενόψει της επικείμενης Συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, 10 και 11 Δεκεμβρίου, στην ατζέντα του οποίου βρίσκονται και οι σχέσεις ΕΕ – Τουρκίας.

Τα δύο στρατόπεδα

Σύμφωνα με αρκετούς αναλυτές, φαίνεται να υπάρχουν στο εσωτερικό της ΕΕ δύο τάσεις και όλα δείχνουν ότι με τα ως τώρα δεδομένα το ρεαλιστικό σενάριο είναι η επιβολή «ήπιων κυρώσεων».

Ειδικότερα, υπάρχει μια ομάδα χωρών όπου εκεί εντάσσονται οι Ελλάδα, Γαλλία, Κύπρος, Αυστρία, Λουξεμβούργο, Ιρλανδία αλλά και η Τσεχία που επιδιώκουν να επιβληθούν αυστηρές κυρώσεις στη Τουρκία.

Από την άλλη μεριά υπάρχουν χώρες με προεξάρχουσα τη Γερμανία, αλλά και τις Ισπανία, Ολλανδία, Σουηδία, Φινλανδία και Ιταλία που προτιμούν ήπιες ή και καθόλου κυρώσεις στην Άγκυρα ως το πιο ιδανική επιλογή για τα οικονομικά τους και όχι μόνο συμφέροντα.

Στο μέτωπο της Ανατολικής Μεσογείου, η Αθήνα τονίζει ότι η απόσυρση του «Ορούτς Ρέις», το οποίο έχει επιστρέψει από την Κυριακή στην Αττάλεια, δεν αρκεί και ζητά δεσμεύσεις στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου από την Αγκυρα, με τις επαφές του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια το επόμενο διάστημα να επικεντρώνονται σε αυτόν τον στόχο. Βρυξέλλες και Βερολίνο αναγνωρίζουν επίσης ότι τους δύο μήνες που μεσολάβησαν οι κινήσεις της Αγκυρας δεν ήταν οι αναμενόμενες.

«Ολα στο τραπέζι»

Ο εκπρόσωπος της Επιτροπής Πίτερ Στάνο ανέφερε ότι στην επικείμενη Σύνοδο «όλα είναι στο τραπέζι», με την Κομισιόν να έχει κάνει τις απαραίτητες προετοιμασίες και να αναμένει την απόφαση των ηγετών των κρατών – μελών της ΕΕ ως προς την κατεύθυνση που θα προχωρήσει με βάση τις ενέργειες και τις ανακοινώσεις της Αγκυρας. Διευκρινίζει δε ότι στη Σύνοδο «δεν θα γίνει επανεξέταση στο πλαίσιο μιας ανακοίνωσης ή στο πλαίσιο μιας ενέργειας, αλλά με βάση τις ενέργειες, τις ανακοινώσεις και τη συμπεριφορά για συγκεκριμένη περίοδο», με τις ενδιαφερόμενες πλευρές να περιμένουν τις αποφάσεις και την Αθήνα να μιλά μεν για μέτρα, αλλά να αποφεύγει τη λέξη «κυρώσεις».

Πήρε θέση το ΝΑΤΟ…

Τη δέσμευσή του για ενδυνάμωση του μηχανισμού αποκλιμάκωσης εξέφρασε ο ΓΓ του ΝΑΤΟ κατά τη συνέντευξη Τύπου μετά την ολοκλήρωση της τηλεδιάσκεψης των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ, που χαρακτηρίστηκε από την καταλυτική παρέμβαση του Πομπέο και την επίθεση κατά του Τσαβούσογλου.

«Έχουμε προχωρήσει στη δημιουργία μηχανισμού αποκλιμάκωσης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, μία γραμμή επικοινωνίας μεταξύ των δύο συμμάχων και την ακύρωση συγκεκριμένων στρατιωτικών ασκήσεων. Δεσμεύομαι να ενδυναμώσω αυτόν τον μηχανισμό έτσι ώστε να υπάρξουν ολοκληρωμένα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης» ανέφερε ο Γενς Στόλτενμπεργκ.

Αναφερόμενος στις στρατιωτικές ασκήσεις Ελλάδας και Τουρκίας που ακυρώθηκαν σημείωσε ότι είναι «κάτι που δείχνει ότι μπορούμε όταν καθόμαστε κάτω και εργαζόμαστε σε αυτά τα θέματα να προχωρήσουμε σε μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης».

Παραλήρημα Τσαβούσογλου

Μετά την αρχική του εισήγηση στη συνάντηση των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ, κατά την οποία μίλησε για μέλλον της Ατλαντικής Συμμαχίας και το Αφγανιστάν, ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών, προφανώς ενοχλημένος από την τοποθέτηση του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ που προηγήθηκε, καταφέρθηκε εναντίον των ΗΠΑ και της Γαλλίας.

Ειδικότερα, σύμφωνα με πληροφορίες, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου επανέλαβε αιτιάσεις εναντίον της ευρωπαϊκής επιχείρησης «Ειρήνη», λέγοντας ότι το πρόσφατο περιστατικό δεν έγινε τυχαία λίγο πριν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Στη συνέχεια καταφέρθηκε εναντίον των ΗΠΑ, εκφράζοντας τη «λύπη» του για το γεγονός ότι οι ΗΠΑ είναι «εναντίον της Τουρκίας», υποστηρίζουν τις «μαξιμαλιστικές θέσεις Ελλάδας και Κύπρου» και στηρίζουν «τρομοκρατικές οργανώσεις», ενώ είπε ότι η Γερμανία αποτελεί τον μόνο τίμιο διαμεσολαβητή.

Μιλώντας για τη Γαλλία, ο κ. Τσαβούσογλου υποστήριξε ότι η «γαλλική θέση στη Λιβύη αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για τη συνοχή της Συμμαχίας».

Κατέληξε την παρέμβαση του, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, λέγοντας με σαφή εκνευρισμό ότι η ομάδα Μινσκ στο πλαίσιο του ΟΑΣΕ είναι προκατειλημμένη υπέρ της Αρμενίας.

«Χαστούκι» από τον Πομπέο

Νωρίτερα, ο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ σε μια ασυνήθιστη για τα Νατοϊκά δεδομένα παρέμβαση στο πλαίσιο της συνάντησης των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ, τόνισε ότι η Τουρκία εναντιώνεται στις αρχές και τη λειτουργία της Συμμαχίας, υπονομεύοντας έτσι τη συνοχή της.

Συγκεκριμένα υπογράμμισε τις προκλητικές, όπως τις χαρακτήρισε, ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, τη Λιβύη, τη Συρία και το Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Ο κ. Πομπέο προχώρησε λέγοντας ότι η απόκτηση του αντιαεροπορικού συστήματος S-400, αποτελεί «δώρο για τη Ρωσία» από ένα Νατοϊκό σύμμαχο! Και ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ κατέληξε λέγοντας ότι θα πρέπει να επανεκκινήσει ο μηχανισμός αποκλιμάκωσης, ο οποίος δεν λειτουργεί με υπαιτιότητα της Τουρκίας.

Υπενθυμίζεται ότι σε συνέντευξή του στους New York Times, που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Ιανουάριο ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ είχε χαρακτηρίσει τον Ερντογάν «αυτοκράτορα» τονίζοντας ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να υποστηρίξουν τους αντιπάλους του με στόχο να τον ωθήσουν στις εκλογές . «Πρέπει να πληρώσει ένα τίμημα» είχε πει χαρακτηριστικά.

Αυτό το τίμημα θα μπορούσε να επιφέρει σημαντικές γεωπολιτικές αλλαγές. Εκτός από την απειλή κυρώσεων, δυνητικά βαριές κυρώσεις μπορεί να ενεργοποιηθούν ανά πάσα στιγμή εξαιτίας της προκλητικής συμπεριφοράς της Τουρκίας, υπάρχουν επίσης ανεπίλυτες διαφορές ως προς το καθεστώς των Κούρδων μαχητών στη Συρία, τους θαλάσσιους ισχυρισμούς της Τουρκίας στη Μεσόγειο και σε άλλες περιοχές.

Και γενικώς στην Άγκυρα ετοιμάζονται για μια τετραετία κόλαση σε ό,τι αφορά τις σχέσεις με την Ουάσιγκτον.

Ικανοποίηση Δένδια

Την ανάγκη προσήλωσης του συνόλου των συμμάχων στις βασικές αρχές του ΝΑΤΟ, όπως η δημοκρατία, ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ο σεβασμός των κανόνων δικαίου, τη στιγμή που αυταρχικά και αναθεωρητικά κράτη παραβιάζουν ανοιχτά το διεθνές δίκαιο, απειλούν την περιφερειακή σταθερότητα και τη διατλαντική συνοχή στην Ανατολική Μεσόγειο, τη Λιβύη και τον Καύκασο, υπογράμμισε ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, κατά την παρέμβασή του στη Σύνοδο των Υπουργών Εξωτερικών της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας.

Ανυπόστατα τα περί μαξιμαλισμού

Ειδικότερα, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, ο υπουργός Εξωτερικών υποδέχθηκε την έκθεση της Επιτροπής Διαλογισμού για το «ΝΑΤΟ 2030», η οποία παρουσιάστηκε επίσημα κατά τη συνεδρίαση, τονίζοντας ότι το σύνολο των Συμμάχων ανεξαιρέτως έχουν υποχρέωση να προστατεύουν τη διατλαντική συνοχή και να ενισχύουν την περιφερειακή σταθερότητα.

Αναφερόμενος στην τουρκική παραβατική και προκλητική συμπεριφορά, όπως γνωστοποιούν οι ίδιες πηγές, επανέλαβε τις σταθερές θέσεις της χώρας μας και παράλληλα εξέφρασε την ικανοποίηση του για την ξεκάθαρη θέση που διατύπωσε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, ο οποίος υπογράμμισε και από πλευράς του τον αποσταθεροποιητικό ρόλο της Τουρκίας.

Ο κ. Δένδιας προσέθεσε ότι δεν σχολιάζει τους ανυπόστατους ισχυρισμούς περί «μαξιμαλιστικών θέσεων», συμπληρώνοντας ότι αν η συμπεριφορά με βάση το Διεθνές Δίκαιο είναι μαξιμαλιστική, τότε το ΝΑΤΟ είναι μαξιμαλιστικό.

Απειλή για την περιφερειακή σταθερότητα

Τόνισε, επίσης, ότι το σύνολο των συμμάχων, συμπεριλαμβανομένης βεβαίως και της Τουρκίας, πρέπει να δείξουν εμπράκτως την προσήλωση τους σε βασικές αρχές του ΝΑΤΟ, όπως η δημοκρατία, ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς και ο σεβασμός των κανόνων δικαίου. Επιπροσθέτως, ανέφερε ότι η ανάγκη αυτή γίνεται ακόμα πιο επιτακτική τη στιγμή κατά την οποία αυταρχικά και αναθεωρητικά κράτη παραβιάζουν ανοιχτά το διεθνές δίκαιο, απειλούν την περιφερειακή σταθερότητα και τη διατλαντική συνοχή στην Ανατολική Μεσόγειο, τη Λιβύη και τον Καύκασο.

Κατέληξε επί του σημείου αυτού, όπως αναφέρουν οι ίδιες διπλωματικές πηγές, εκφράζοντας την ικανοποίηση του για το γεγονός ότι η Έκθεση της Επιτροπής Διαλογισμού κάνει ειδική αναφορά στην ανάγκη επίλυσης των διαφορών με βάση των Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και τις θεμελιώδεις αρχές του Διεθνούς Δικαίου.

Συμπεριλήψη της Κύπρου

Αναφερόμενος στην ενίσχυση της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τόνισε ότι αυτή θα ενισχύσει περαιτέρω τον διατλαντικό δεσμό και υπογράμμισε ότι η ενδυνάμωση των σχέσεων μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το ΝΑΤΟ μπορεί και πρέπει να γίνει, αλλά με βασικό γνώμονα τη συμπερίληψη όλων των κρατών των δύο οργανισμών, αρχής γενομένης από την Κύπρο, και με πλήρη σεβασμό στην αυτονομία κάθε οργανισμού.

Τέλος, οι διπλωματικές πηγές επισημαίνουν ότι δεδομένου ότι η εν λόγω συνάντηση ήταν η τελευταία παρουσία του απερχόμενου Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο, o Νίκος Δένδιας τον ευχαρίστησε για την αξιέπαινη συνεισφορά του στην ενίσχυση των ήδη εξαιρετικών διμερών σχέσεων μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ, καθώς και στην προώθηση της διμερούς αμυντικής συνεργασίας.

Δεν σταματά τις προκλήσεις η Τουρκίας

Σε νέες προκλητικές δηλώσεις, κατηγορώντας την Ελλάδα πως αρνείται να προσέλθει σε διάλογο, προχώρησε νωρίτερα ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας, Χαμί Ακσόι.

Απαντώντας σε ερώτηση αναφορικά με τις εξελίξεις στο επίπεδο των ελληνοτουρκικών σχέσεων μετά την απόσυρση του Oruc Reis, ο Χαμί Ακσόι τόνισε:

«Όπως γνωρίζετε, η Τουρκία τάσσεται υπέρ του διαλόγου χωρίς προϋποθέσεις με την Ελλάδα. Στην πραγματικότητα, επιτεύχθηκε συμφωνία για την επανάληψη των διερευνητικών επαφών με την Ελλάδα, αλλά η ημερομηνία της συνάντησης δεν μπορούσε να καθοριστεί, καθώς η Ελλάδα έκανε ένα βήμα πίσω λόγω του γεγονότος ότι το Oruc Reis ήταν στο πεδίο.

»Το υπουργείο Ενέργειας και Φυσικών Πόρων μας ανακοίνωσε ότι το Oruc Reis ολοκλήρωσε τις δραστηριότητές του στην ανατολική Μεσόγειο και επέστρεψε στην Αττάλεια στις 29 Νοεμβρίου 2020. Η Τουρκία θα συνεχίσει να είναι ανοιχτή σε διάλογο χωρίς προϋποθέσεις, όπως είναι μέχρι σήμερα».