Τα Νεφούρια του Ευρίπου

Στην αναγγελία της έκδοσης του Κονδυλοφόρου – ο Κονδυλοφόρος, για όλους όσοι αγνοούν την ύπαρξη του, είναι μια  ετήσια έκδοση νεότερης ελληνικής φιλολογίας, από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης διαβάζω μεταξύ άλλων τα εξής: “(…) στους «Πίνακες», δημοσιεύονται από την Ευσεβία Χασάπη-Χριστοδούλου τα πλήρη ευρετήρια του περιοδικού Τα Νεφούρια, που εξέδιδε ο Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλος από το 1999 έως το 2017”.

Τα Νεφούρια ήταν δίχως άλλο μια ευγενική ακριβής αξίας χειρονομία ζωής από τον Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλο στη πόλη του Σκαρίμπα και του Σκαλκώτα, στη πρωτεύουσα του Ευρίπου. Τα Νεφούρια με αναφορά στον ίδιο τον Εύριπο ήταν μια από τις λίγες εκδοτικές προσπάθειες στην άνυδρη ελληνική περιφέρεια.

Από το κείμενο της επίμονης και επίπονης εργασίας της κας Χασάπη-Χριστοδούλου δημοσιεύω ένα μεγάλο απόσπασμα: Τα Νεφούρια είναι ένα περιοδικό λόγου και τέχνης, η έκδοση του οποίου οφείλεται αφενός στο πάθος ενός μόνο ανθρώπου, του γνωστού φιλολόγου και λογοτέχνη Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλου, αφετέρου στην επί δεκαεννέα χρόνια γενναιόδωρη, αφιλοκερδή οικονομική (και όχι μόνο) στήριξη του εκδοτικού οίκου «Διάμετρος» της Βασιλικής Στεφανή-Χιώτη. Λόγω «της στενότητας του χώρου και της αραιής περιοδικότητας», η επιλογή των συνεργατών ήταν ευθύνη του επιμελητή, για να μην «πολυχρονίζουν χειρόγραφα στους φακέλους και να αποφεύγεται η άσκοπη αλληλογραφία».

Περισσότεροι από 150 είναι οι συνεργάτες του περιοδικού, λογοτέχνες, μεταφραστές, εικαστικοί, και κριτικοί και θεωρητικοί της λογοτεχνίας, της μουσικής και της ζωγραφικής. Ως περιοδικό λόγου και τέχνης δημοσίευσε ποίηση και πεζογραφία, φιλολογικά άρθρα και μελετήματα κτλ. Ενδιαφέρεται επίσης για τη ζωγραφική και τη μουσική. Η ύλη του είναι κατά κανόνα πρωτότυπη· υπάρχουν όμως και επιλεγμένες αναδημοσιεύσεις. Δεν δημοσιεύονται διαφημίσεις. Η διάταξη της ύλης σε όλα τα τεύχη παραμένει κατά κανόνα η ίδια.

Στην πρώτη σελίδα, η οποία αποτελεί και το εξώφυλλο του περιοδικού, δημοσιεύεται ένα ή περισσότερα ποιήματα ή ένα μικρό πεζό. Συμβατική μορφή εικονογραφημένου εξωφύλλου αποκτά το περιοδικό στο 23ο τεύχος του, διατηρώντας όμως τον καθιερωμένο τρόπο αρίθμησής του ως πρώτης σελίδας. Ακολουθούν τα άλλα δημοσιεύματα και, τέλος, σχόλια, κατά κανόνα του επιμελητή, στην προτελευταία σελίδα υπό τον τίτλο «Με την πετονιά δίπλα στη γέφυρα».

Ο ευβοϊκός χαρακτήρας του περιοδικού είναι φανερός από το πρώτο τεύχος, τόσο στο περιεχόμενο όσο και στην προέλευση των συνεργατών του, ενώ το υλικό που αναφέρεται στην Εύβοια σταδιακά αυξάνεται ολοφάνερα, ιδιαίτερα με την έκδοση των έκτακτων τευχών.

Το αποτέλεσμα είναι ένα περιοδικό «αμιγώς» ευβοϊκόν, το οποίο όμως υπερβαίνει τα κριτήρια κάποιων άλλων αντίστοιχων του αθηναϊκού κέντρου, ένα περιοδικό με ευρωπαϊκό προσανατολισμό και από την άποψη της αισθητικής και από την άποψη του περιεχομένου, που σέβεται την ελληνική παράδοση και ανοίγεται με τόλμη στον κοσμοπολιτισμό, με υψηλό επίπεδο επιστημοσύνης, εκλεκτούς συνεργάτες και εξαίρετη ποιότητα λογοτεχνικών κειμένων.

Η έκδοση των δέκα πρώτων τευχών αποτελεί τον πρώτο ολοκληρωμένο κύκλο της κυκλοφορίας του φυλλαδίου. Τα «Περιεχόμενα τευχών 1-10 (1999-2003)» δημοσιεύονται στο 10ο τεύχος (Ιούλιος 2003). Με το 13ο τεύχος, «Αφιέρωμα στον Γιάννη Σκαρίμπα», εγκαινιάζεται η έκδοση των έκτακτων τευχών του περιοδικού που «θα είναι αφιερωμένα σε πρόσωπα και πράγματα της Χαλκίδας και όλου του νησιού». Το νέο εγχείρημα, με διπλάσιο τον αριθμό των σελίδων κάθε τεύχους, δικαιολογείται: «Την ιδέα αυτών των έκτακτων εκδόσεων γέννησε η επιθυμία να συμμετάσχουν Τα Νεφούρια, με τον τρόπο τους, στο Α΄ Πανελλήνιο Επιστημονικό Συνέδριο για τον Γιάννη Σκαρίμπα (Χαλκίδα, 11-13 Νοεμβρίου 2005)».

Επειδή όμως «ο εκδοτικός […] ζήλος του επιμελητή του φυλλαδίου δεν επιτρέπεται να επιβαρύνει την “Διάμετρο”», «για τούτο τα έκτακτα αφιερώματα των Νεφουριών θα βλέπουν το φως, όταν θα αναλαμβάνει τη δαπάνη της έκδοσης κάποιος χορηγός».

Η ένδειξη «Ένα φυλλάδιο της “Διαμέτρου”» παραμένει σε όλα τεύχη, αν και πολλά από αυτά εκδίδονται με χορηγίες και τα τελευταία «ερανικά».

Μέχρι και το 17ο τεύχος τα Νεφούρια παραμένουν ανεικονογράφητα. H συνέχεια όμως, σε ό,τι αφορά την εικονογράφηση του περιοδικού, είναι εντυπωσιακή, τόσο για την ποιότητα όσο και για τη σοφή επιλογή των έργων που παρουσιάζονται στις σελίδες του, καθιστώντας το ένα εικαστικό επίτευγμα.

Η συνέχεια στις σελίδες της έντυπης  αλλά και της ηλεκτρονικής έκδοσης της ετήσιας έκδοσης (περισσότερα στη διεύθυνση https://www.cup.gr/book/kondyloforos-tomos-18-2020/).

Τα Νεφούρια δεν υπάρχουν πλέον όπως και το βιβλιοπωλείο Διάμετρος. Ο αειθαλής, επίμονος φιλόλογος, ο πατριάρχης των παπαδιαμαντικών σπουδών Ν.Δ.Τριανταφυλλόπουλος είναι πάντα παρών. Γεννήθηκε το 1933 στο Διδυμότειχο, όπου υπηρετούσε ο πατέρας του ως καθηγητής φιλόλογος. Μεγάλωσε και ζει στη Χαλκίδα. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και εργάστηκε από το 1959 ως το 1990 στη Μέση Εκπαίδευση (τα τρία πρώτα χρόνια στη Κύπρο).Το κύριο πεδίο μελέτης του είναι το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, στον οποίο έχει αφιερώσει πλήθος μελετών και ερμηνευτικών δοκιμίων. Είναι ο φιλολογικός εκδότης της πεντάτομης κριτικής έκδοσης των Απάντων του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη (Δόμος 1981-88)[4], της Αλληλογραφίας του (Δόμος, 1991) και της αναθεωρημένης σε χρηστική μορφή έκδοσης «Άπαντα Παπαδιαμάντη Το Βήμα-Βιβλιοθήκη» (Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη, 2011).

Η αναφορά στην έκδοση του φυλλαδίου Τα Νεφούρια  σε ένα πανελλήνιας εμβέλειας και αξιοπιστίας περιοδικό θέτει για μια ακόμη φορά το ζήτημα της αξιοποίησης της κληρονομιάς του και γιατί όχι και της αναβίωσης του με ευθύνη της τοπικής Κοινωνίας των Πολιτών. Οσο για τις ευθύνες της τοπικής και περιφερειακής Αυτοδιοίκησης αφήστε το καλύτερα – η μόνη σχέση τους με το εμβληματικό έργο του Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλου Λιµενάρχης Εὐρίπου (Κρατικό Βραβείο Διηγήματος 1994) είναι η γειτνίαση λόγω θαλασσινού Καρναβαλιού.