Η Χαμένη Γενιά των αποφοίτων του 2020 – Τα παιδιά της πανδημίας που ζουν πρωτόγνωρες συνθήκες

Είναι η Τάξη του 2020, η γενιά που ξεκίνησε το τελευταίο έτος των πανεπιστημιακών σπουδών της με τους οικονομικούς δείκτες να εμπνέουν, επιτέλους, μια κάποια αισιοδοξία στην Ελλάδα, τις ολοκλήρωσε μέσω τηλεκπαίδευσης λόγω της πανδημίας του κοροναϊού και προσπαθεί τώρα να εισέλθει στην αγορά εργασίας με την Κομισιόν να προβλέπει ύφεση της τάξης του 9% φέτος για την Ελλάδα και ποσοστό ανεργίας που φτάνει το 18% – σύμφωνα με τη Eurostat, ειδικά μεταξύ των νέων η ανεργία έφτασε τον Μάιο στη χώρα μας στο απελπιστικό 37,5%. Παντού στην Ευρώπη, σε όλο τον δυτικό κόσμο, μ’ όλες τις ιδιαιτερότητες της κάθε χώρας, οι νέοι πτυχιούχοι 22-25 χρόνων παλεύουν με δυσκολίες πρωτόγνωρες για τη μεταπολεμική περίοδο. Στις ΗΠΑ, η αντίστοιχη Class of 2020 ετοιμαζόταν να εισέλθει σε μία από τις πλέον ρωμαλέες αγορές εργασίας στην ιστορία: το φθινόπωρο του 2019, το ποσοστό ανεργίας στη χώρα ήταν μόλις 3,5%, χαμηλό πεντηκονταετίας. Κι έπειτα ήρθε ο Covid-19…

Προκειμένου να βρει αξιόπιστη σύνδεση για τις συνεντεύξεις από τις οποίες περνάει μέσω βιντεοδιάσκεψης προκειμένου να βρει δουλειά, ο Τζουλ Μπράουν σταθμεύει συχνά το αυτοκίνητό του πλάι στις αθλητικές εγκαταστάσεις του παλιού του λυκείου, στο Λόουερ Μέριον Τάουνσιπ της Πενσιλβάνια. Ο 24χρονος αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης τον Μάιο, και ήταν έτοιμος για μια καριέρα στο αθλητικό μάρκετινγκ. Με θέση φόργουορντ και γκαρντ στην ομάδα μπάσκετ του Πανεπιστημίου, ολοκλήρωσε τρία σταζ στο Μάρκετινγκ και πήρε πτυχίο στις Κοινωνικές Επιστήμες. Η πανδημία ανάγκασε ωστόσο ένα μεγάλο κομμάτι του αθλητικού κόσμου να κλείσει ή να υπολειτουργεί, ενώ παράλληλα ψάχνει για κάποια θέση πλήρους απασχόλησης. Το να περνάει από συνεντεύξεις έξω από το παλιό του λύκειο, όπου ήταν ένας μικρός σταρ του μπάσκετ, τον βοηθάει να θυμάται τις περασμένες επιτυχίες του και να εστιάζει στα μελλοντικά του όνειρα. «Είναι για μένα ένας τόπος παρηγοριάς, ένα γούρι» λέει στη Wall Street Journal.

Σύμφωνα με την αμερικανική οικονομική εφημερίδα, η Τάξη του 2020 αντιμετωπίζει μία από τις πιο δύσκολες αγορές εργασίας των τελευταίων δεκαετιών για τους νέους. Την άνοιξη, ενώ πολλά μέλη της αποφοιτούσαν από το πανεπιστήμιο, η ανεργία για την ηλικιακή ομάδα 20-24 χρόνων είχε ξεπεράσει το 20%. Και σύμφωνα με μία έρευνα που έκανε τον Σεπτέμβριο το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, ένας στους τέσσερις εργοδότες έκλεισαν λόγω του Covid-19 τις ανοιχτές τους θέσεις ή ανακάλεσαν προτάσεις που είχαν κάνει την άνοιξη σε φρέσκους αποφοίτους. Οι καθυστερήσεις που όλα αυτά φέρνουν σε μία σειρά από σημαντικά γεγονότα για τη ζωή ενός νέου ανθρώπου, από την εύρεση μιας πρώτης θέσης εργασίας μέχρι την εγκατάλειψη της οικογενειακής στέγης και την απόκτηση οικονομικής ανεξαρτησίας, αναμένεται να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στη γενιά αυτή για χρόνια. Ενας αριθμός – ρεκόρ των Αμερικανών ηλικίας 18-29 χρόνων, το 52% σύμφωνα με το Pew Research Center, ζουν ακόμα μαζί με τους γονείς τους, φορτωμένοι – πέρα από την κοινωνική απομόνωση και την ψυχική πίεση που έχει φέρει η πανδημία στους περισσότερους ανθρώπους – και με μεγάλα φοιτητικά δάνεια. Κάποιοι, ίσως οι πιο τυχεροί, αναβάλλουν την αναζήτηση εργασίας προτιμώντας να συνεχίσουν σε μεταπτυχιακό επίπεδο τις σπουδές τους· άλλοι ψάχνουν οποιαδήποτε δουλειά.

Εκανε συνεντεύξεις

Ο 22χρονος Ντε Αντρε Κινγκ πέρασε όλο το καλοκαίρι με συνεντεύξεις για κάποια δουλειά προγραμματιστή ηλεκτρονικών υπολογιστών από το υπόγειο της οικογένειάς του στο Κουίνς, της Νέας Υόρκης. Από την περασμένη άνοιξη, όταν αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο Λόρενς του Απλτον, στο Ουισκόνσιν, ζει στο πατρικό του μαζί με τους γονείς του, τους δύο μεγαλύτερους αδελφούς του, που επίσης εργάζονται από το σπίτι, και τη μικρότερη αδελφή του, που ξεκίνησε φέτος τις πανεπιστημιακές σπουδές της, μέσω τηλεκπαίδευσης. Ο Κινγκ υπολογίζει πως έκανε αίτηση για περίπου 200 θέσεις που είχαν κάποια σχέση με το πτυχίο του στις Επιστήμες Ηλεκτρονικών Υπολογιστών, περνώντας περίπου 40 ώρες την εβδομάδα σε συνεντεύξεις, δικτύωση και εκμάθηση νέων δεξιοτήτων. Για τις διαδικτυακές του συνεντεύξεις, φορούσε πάντα καλοσιδερωμένο πουκάμισο και γραβάτα και έστριβε έτσι την κάμερα ώστε να μη φαίνεται ο μετρητής του νερού ακριβώς από πίσω του, στον τοίχο.

Ηταν μεγάλος ο ενθουσιασμός και η ανακούφισή του όταν κατάφερε, τον Οκτώβριο, να βρει μια δουλειά ως μηχανικός λογισμικού σε μία εταιρεία στο Πρίνστον του Νιου Τζέρσι. Τα γραφεία της εταιρείας, βέβαια, παραμένουν κλειστά, ο 22χρονος, λοιπόν, εξακολουθεί να ζει και να εργάζεται από το σπίτι. Λίγο πριν ξεκινήσει δουλειά, ωστόσο, ο 26χρονος αδελφός του συμφώνησε να ανταλλάξει τον δικό του χώρο εργασίας στο υπνοδωμάτιο που μοιράζονται με το υπόγειο: ο Ντε Αντρε Κινγκ είχε «απόλυτη ανάγκη» από μια αλλαγή σκηνικού, έπειτα από τόσους μήνες εκεί κάτω. Λίγο καθημερινό τζόγκινγκ, και μερικές μεγάλες βόλτες με το αυτοκίνητο εκτός πόλης, τον βοηθούν να αντέξει.

Στην πραγματικότητα, οι επαγγελματικές προοπτικές για την Τάξη του 2020 στις ΗΠΑ ποικίλλουν σημαντικά ανάλογα με τον εργασιακό τομέα. Ασφάλειες, επιστημονική έρευνα και τεχνολογία της ενημέρωσης είναι τρεις τομείς όπου η αναζήτηση εργασίας αποδεικνύεται σαφώς πιο εύκολη. Σύμφωνα με την έρευνα του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, οι μικρομεσαίες εταιρείες πληροφορικής αναμένουν να προσλάβουν τη φετινή ακαδημαϊκή χρονιά 70% περισσότερους πτυχιούχους σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι, ενώ οι εταιρείες που ασχολούνται με την επιστημονική έρευνα αναμένουν να προσλάβουν 20% περισσότερους. Οσοι όμως αναζητούν εργασία στη λιανική, τις αεροπορικές (και άλλες) μεταφορές καθώς και τη βιομηχανία της αναψυχής και της φιλοξενίας αντιμετωπίζουν πολύ μεγαλύτερες δυσκολίες. Η έρευνα του Μίσιγκαν διαπίστωσε πως οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στους χώρους της διαφήμισης, του μάρκετινγκ και των δημοσίων σχέσεων θα προσλάβουν 15% λιγότερους πτυχιούχους κατά τη φετινή ακαδημαϊκή περίοδο.

Η ευκαιρία

Την περασμένη άνοιξη, η Ρίλεϊ Τζένσον, από το Γουίλιστον του Βερμόντ, ήταν βέβαιη πως βρισκόταν καθ’ οδόν προς μία καλή δουλειά στον χώρο της μόδας. Αφού πέρασε ένα εξάμηνο στη Φλωρεντία σπουδάζοντας Μάρκετινγκ και Διεθνείς Επιχειρήσεις, η 22χρονη έπεισε έναν κοσμήτορα στη σχολή της, το Endicott College στο Μπέβερλι της Μασαχουσέτης, να της επιτρέψει να περάσει το πρώτο εξάμηνο της τελευταίας χρονιάς των σπουδών της στο Μανχάταν, ώστε να μπορέσει να εργασθεί ως ασκούμενη σε εταιρεία δημοσίων σχέσεων με πελατολόγιο αποκλειστικά από τον χώρο της μόδας. Η Ρίλεϊ Τζένσον πήρε άδεια να ολοκληρώσει την πτυχιακή της εργασία και άλλα απαραίτητα μαθήματα από μακριά, και κατάφερε να εξασφαλίσει μία βραχυπρόθεσμη συμφωνία μίσθωσης για ένα δωμάτιο στα Webster Apartments, ένα ιστορικό συγκρότημα οικονομικών κατοικιών, μόνο για γυναίκες, στο Κέντρο του Μανχάταν.

Ολοκλήρωσε την άσκησή της βέβαιη πως είχε πια αρκετή εργασιακή εμπειρία ώστε να μπορέσει να επιστέψει στη Νέα Υόρκη σε κάποια θέση πλήρους απασχόλησης μετά την αποφοίτησή της. «Ξέρω τι θέλω να κάνω, υπάρχει μια καριέρα που θέλω να κυνηγήσω, έχω ένα σχέδιο» δήλωσε στη Wall Street Journal. Τα μπάτζετ του μάρκετινγκ, ωστόσο, στέγνωσαν την άνοιξη και το καλοκαίρι: το ίδιο συνέβη και με τις εργασιακές προοπτικές που ονειρευόταν η Τζένσον, μεταξύ άλλων και στην εταιρεία όπου είχε κάνει άσκηση πριν από έναν χρόνο. Αντ’ αυτού, η 22χρονη ζει τώρα με τους γονείς της στο Γουίλιστον και εργάζεται ως assistant manager στο τοπικό υποκατάστημα μιας αλυσίδας με είδη ρουχισμού για παιδιά. Η δουλειά αυτή τη βοηθά να αντεπεξέρχεται στις υποχρεώσεις του φοιτητικού της δανείου και να συντηρεί το αυτοκίνητό της – αν και είναι μοντέλο του 2009, και φοβάται πως δεν θα βγάλει τον χειμώνα. Η Ρίλεϊ Τζένσον προσπαθεί να μην ξοδεύει πολλά σε ντελίβερι και ψάχνει καθημερινά για κάποια καλύτερη θέση εργασίας στο μάρκετινγκ, τις επικοινωνίες ή τις δημόσιες σχέσεις. Πέντε φορές έχει φτάσει μέχρι στιγμής στον τελευταίο γύρο συνεντεύξεων, εξακολουθεί όμως να μην έχει βρει κάτι. «Θα μετακομίσω οπουδήποτε καταφέρω να βρω μια καλή δουλειά» λέει. «Εχω πολλά να προσφέρω και είμαι έτοιμη να προχωρήσω» διαβεβαιώνει.

Αναρίθμητοι νέοι ανά τον κόσμο ταυτίζονται αναμφισβήτητα με αυτή την τελευταία φράση. Για την Ευρώπη, ωστόσο, η Κομισιόν προβλέπει πως η ανεργία θα συνεχίσει να αυξάνεται το 2021, καθώς τα κράτη – μέλη θα καταργούν σταδιακά τα μέτρα στήριξης έκτακτης ανάγκης και οι νέοι θα εισέρχονται στην αγορά εργασίας: η κατάσταση θα πρέπει κανονικά να βελτιωθεί το 2022, καθώς η οικονομία θα συνεχίσει να ανακάμπτει.