Ηρόδοτος, pater historiae (Μέρος Ι’)

Πέραν των εθνογραφικών αναφορών στα έθιμα και τις συνθήκες ζωής ξένων λαών, καθοριστικό ρόλο στο έργο του Ηροδότου διαδραματίζει και ένα δεύτερο στοιχείο, η μυθιστορία, δηλαδή η διήγηση ενός φανταστικού γεγονότος, που ξεχωρίζει από το παραμύθι και το θρύλο χάρη στο ότι σε αυτήν καθετί αξιοπρόσεκτο γίνεται μέσα στο ανθρώπινο πεδίο και χωρίς την επενέργεια του θαύματος.

Ο Ηρόδοτος είναι το ίδιο σημαντικός και το ίδιο γοητευτικός ως ζωγράφος (ζωή + γράφω) ξένων λαών και ως αριστοτεχνικός αφηγητής μυθιστοριών.

Πάνω απ’ όλα, όμως, ο Ηρόδοτος είναι —κι έτσι λογαριαζόταν ήδη από την αρχαιότητα— ο πατέρας της ιστοριογραφίας.

Το επίτευγμα αυτό του Ηροδότου δεν εκτιμήθηκε δεόντως, επειδή διάδοχός του ήταν ο Θουκυδίδης, ο οποίος τον ξεπέρασε κατά πολύ και ως ιστοριογράφος —χάρη στην κριτική αναζήτηση των αιτίων— και ως φιλόσοφος — χάρη στη φυσιολογία και την παθολογία της δύναμης.

Ωστόσο, η δίκαιη αξιολόγηση του Ηροδότου ως ιστορικού δεν πρέπει να έχει ως αφετηρία το πόσο υστερούσε αυτός έναντι του Θουκυδίδη, αλλά τις πηγές που είχε στη διάθεσή του.

Δεδομένου ότι η σύνδεση του Ηροδότου με προδρόμους του όπως ο Χάρων ο Λαμψακηνός, ο Ξάνθος ο Λυδός και ο Διονύσιος ο Μιλήσιος κάθε άλλο παρά ασφαλής είναι, θεωρούμε ως μόνη βέβαιη γραπτή πηγή του πατέρα της ιστοριογραφίας τον Εκαταίο τον Μιλήσιο.

Βεβαίως, ο Ηρόδοτος αντιμετωπίζει με άγρυπνη κριτική διάθεση όσα παραδίδονται από τον Εκαταίο, όπως, για παράδειγμα, στο ζήτημα της εκδίωξης των Πελασγών από την Αττική: ήταν μια πράξη άδικη, όπως διατείνεται ο Εκαταίος, ή μια πράξη δίκαιη, όπως ισχυρίζονταν οι ίδιοι οι Αθηναίοι;

Ηρόδοτος, pater historiae (Μέρος Α’)

Ηρόδοτος, pater historiae (Μέρος Β’)

Ηρόδοτος, pater historiae (Μέρος Γ’)

Ηρόδοτος, pater historiae (Μέρος Δ’)

Ηρόδοτος, pater historiae (Μέρος Ε’)

Ηρόδοτος, pater historiae (Μέρος ΣΤ’)

Ηρόδοτος, pater historiae (Μέρος Ζ’)

Ηρόδοτος, pater historiae (Μέρος Η’)

Ηρόδοτος, pater historiae (Μέρος Θ’)