Παρασκευή 22 Νοεμβρίου 2024
weather-icon 21o
Γρεβενά : Η μονή της Παναγίας στο Σπήλαιο

Γρεβενά : Η μονή της Παναγίας στο Σπήλαιο

Η μεταβυζαντινή μονή, που ιδρύθηκε το 1633, υπαγόταν αρχικά στην Αρχιεπισκοπή Αχρίδας, ακολούθως δε περιήλθε στη δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου

Στην είσοδο του Σπηλαίου, ενός από τους παλαιότερους οικισμούς της Περιφερειακής Ενότητας Γρεβενών (υψόμετρο 960), βρίσκεται η μονή της Παναγίας, αξιόλογο δείγμα μεταβυζαντινής μοναστηριακής αρχιτεκτονικής.

Το χωριό είναι χτισμένο στις ανατολικές παρυφές της οροσειράς της Πίνδου, σε μια περιοχή που κατοικείται από την απώτατη αρχαιότητα.

 

Πηγή: visit-grevena.gr – Περιφερειακή Ενότητα Γρεβενών

Η μονή της Παναγίας στο Σπήλαιο, που ιδρύθηκε το 1633, υπαγόταν αρχικά στην Αρχιεπισκοπή Αχρίδας (η Αρχιεπισκοπή Αχρίδας ιδρύθηκε με σιγίλιο του αυτοκράτορα Βασιλείου Β’ το 1018 και καταργήθηκε, ύστερα από μακρότατο βίο επτάμισι αιώνων, το έτος 1767), ακολούθως δε περιήλθε στη δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Πηγή: visit-grevena.gr – Περιφερειακή Ενότητα Γρεβενών

Καθ’ όλη τη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας η μονή, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, ήταν παρούσα στους απελευθερωτικούς αγώνες των κατοίκων της περιοχής, ενώ σημαντικός ήταν και ο παιδευτικός ρόλος της.

Σύμφωνα μάλιστα με προφορικές παραδόσεις, από το μοναστήρι της Παναγίας πέρασε δύο φορές ο ευρύτατα γνωστός για την εκπαιδευτική συνεισφορά του Κοσμάς ο Αιτωλός (1714-1779).

Πηγή: visit-grevena.gr – Περιφερειακή Ενότητα Γρεβενών

Το 1935 η μονή συγχωνεύτηκε με τη μονή Οσίου Νικάνορος (Ζάβορδας), που βρίσκεται κοντά στο χωριό Παναγιά Γρεβενών, στην ευρύτερη περιοχή της Δεσκάτης.

Πηγή: visit-grevena.gr – Περιφερειακή Ενότητα Γρεβενών

Από το μοναστηριακό συγκρότημα διατηρούνται μόνο το καθολικό και το ισόγειο της μιας πτέρυγας των κελιών.

Το καθολικό, τρίκλιτη τρουλαία βασιλική με ξυλόγλυπτο τέμπλο 17ου αιώνα και νάρθηκα (λιτή), φέρει όλα τα χαρακτηριστικά της μακεδονικής μεταβυζαντινής αρχιτεκτονικής.

Πηγή: religiousgreece.gr – Αρχείο ΙΑΑ/Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών

Σε μεταγενέστερη φάση προστέθηκε στο μεν δυτικό τμήμα ευρύχωρος εξωνάρθηκας, στη δε βορειοδυτική γωνία κωδωνοστάσιο.

Πηγή: religiousgreece.gr – Αρχείο ΙΑΑ/Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών

Οι τοίχοι του ναού είναι ως επί το πλείστον χτισμένοι με αργούς λίθους, ενώ πελεκημένες πέτρες και πλίνθοι χρησιμοποιήθηκαν επιμελώς προκειμένου να οικοδομηθούν οι μεγάλες πλευρικές κόγχες (οι λεγόμενοι χοροί) και οι δύο τρούλοι (ο κεντρικός και αυτός του νάρθηκα).

Πηγή: religiousgreece.gr – Αρχείο ΙΑΑ/Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών

Ο τοιχογραφικός διάκοσμος του κατάγραφου ναού ανάγεται σε δύο χρονικές περιόδους: στην πρώτη εξ αυτών (1650) ανήκουν οι τοιχογραφίες του κεντρικού τμήματος του ναού, του τρούλου και των χορών, ενώ στη δεύτερη (1658) ανήκουν εκείνες που κοσμούν το υπόλοιπο τμήμα του ναού και το νάρθηκα.

Πηγή: religiousgreece.gr – Αρχείο ΙΑΑ/Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών

Πολύ μεταγενέστερες είναι οι τοιχογραφίες του εξωνάρθηκα, έργο του 1911.

Η μονή της Παναγίας στο Σπήλαιο πανηγυρίζει το Δεκαπενταύγουστο.

Must in

Τι σημαίνουν τα εντάλματα σύλληψης για Νετανιάχου και Γκάλαντ

Ανεξαρτήτως πρακτικής εφαρμογής, τα εντάλματα σύλληψης για Νετανιάχου και Γκάλαντ ενισχύουν την πίεση προς τις δυτικές κυβερνήσεις να μετατοπιστούν από την υποστήριξη των ισραηλινών πολεμικών επιχειρήσεων

Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

in.gr | Ταυτότητα

Διαχειριστής - Διευθυντής: Λευτέρης Θ. Χαραλαμπόπουλος

Διευθύντρια Σύνταξης: Αργυρώ Τσατσούλη

Ιδιοκτησία - Δικαιούχος domain name: ALTER EGO MEDIA A.E.

Νόμιμος Εκπρόσωπος: Ιωάννης Βρέντζος

Έδρα - Γραφεία: Λεωφόρος Συγγρού αρ 340, Καλλιθέα, ΤΚ 17673

ΑΦΜ: 800745939, ΔΟΥ: ΦΑΕ ΠΕΙΡΑΙΑ

Ηλεκτρονική διεύθυνση Επικοινωνίας: in@alteregomedia.org, Τηλ. Επικοινωνίας: 2107547007

ΜΗΤ Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442

Παρασκευή 22 Νοεμβρίου 2024