Τουρκία : Η μεγάλη μάχη για τις κυρώσεις – Δυσφορία στην Ευρώπη, στήριγμα από Ρωσία

Καθώς οι περισσότεροι παίκτες που έχουν συμφέροντα στα μέτωπα που έχει βάλει πόδι ο Ερντογάν δείχνουν τις διαθέσεις τους απέναντι στην Αγκυρα, η διάταξη των δυνάμεων που λαμβάνουν θέσεις στη γεωπολιτική σκακιέρα με επίκεντρο το προσεχές Συμβούλιο της Ευρώπης, θυμίζει κάτι από… ψυχροπολεμική αντιπαράθεση.

Και αν αυτή την εικόνα έρχεται να ενισχύσει η ευθεία στήριξη του Λαβρόφ στην Αγκυρα, που είπε ότι περισσότερα είναι αυτά που τους ενώνουν παρά αυτά που τους χωρίζουν, κι ας είναι η Τουρκία μέλος του ΝΑΤΟ, η κατάσταση αποκτά μια πιο επίκαιρη πολυπλοκότητα χάρη στο Βερολίνο που διστάζει να συνταχθεί με τον Εμμανουέλ Μακρόν και φροντίζει να χαμηλώσει τον πήχη των προσδοκιών για επιβολή κυρώσεων κατά του σουλτάνου.

Ομως καθώς η Ανγκελα Μέρκελ, όπως εκτιμούν αναλυτές, δεν καθορίζει την πολιτική της χώρας της βάσει διαπροσωπικών σχέσεων με τον Ερντογάν – σχέσεων που ίσως δεν υπάρχουν καν – αλλά βλέποντας το δέντρο που είναι αμιγώς η Τουρκία ως χώρα και ως εταίρος της Ευρώπης, τελευταία φαίνεται να πιέζεται από εσωτερικά της μέτωπα, με αιχμηρές φωνές όπως εκείνη του Μάνφρεντ Βέμπερ, προέδρου της ομάδας των ευρωβουλευτών του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ).

Οι συμφωνίες

Την ενδιαφέρει λοιπόν η Τουρκία την Μέρκελ, ως στρατηγικός εταίρος της Ευρώπης, π.χ. στο Προσφυγικό – Μεταναστευτικό. Η συμφωνία του 2016 μεταξύ ΕΕ – Τουρκίας για το Προσφυγικό είναι έργο της Μέρκελ. Ο Ερντογάν εργαλειοποίησε κατά το δοκούν τους πρόσφυγες, όπως τον περασμένο Φεβρουάριο που τους έστειλε με λεωφορεία στον Εβρο. Αλλά στο αποκορύφωμα της ελληνοτουρκικής κρίσης το καλοκαίρι και το φθινόπωρο τήρησε τη συμφωνία για το Προσφυγικό, δεν υπήρξε αύξηση των ροών προς τα ελληνικά νησιά.

Η συμφωνία για το Προσφυγικό χρειάζεται επικαιροποίηση. Αποτελεί συστατικό στοιχείο των ευρωτουρκικών σχέσεων που θα εξεταστούν στο επικείμενο Συμβούλιο Κορυφής. Παρά την αποστροφή της για τον Ερντογάν, η Μέρκελ δύσκολα θα συναινούσε σε κυρώσεις στην Τουρκία. Αλλά η περίοδος αναμονής τελειώνει. Και για τη Μέρκελ. Ο κατάλογος Μπορέλ με τα μέτρα για την Τουρκία αποφασίστηκε με συναίνεση του Βερολίνου και είναι στο τραπέζι ως οδικός χάρτης για το κρίσιμο Συμβούλιο της επόμενης εβδομάδας. «Θα επανεξετάσουμε το ζήτημα και θα σκεφτούμε πώς θα αντιδράσουμε», είπε συγκρατημένα η Μέρκελ.

Τσίγκλισε τις ΗΠΑ

Τα όσα πρόκειται να διαμειφθούν στο Συμβούλιο δεν αφήνουν καθόλου τις ΗΠΑ που φαίνεται να βγήκαν ξαφνικά από τον μεταβατικό «λήθαργο» της αλλαγής φρουράς στον Λευκό Οίκο. Το κατεστημένο στις ΗΠΑ έχει ενοχληθεί από την εμπλοκή της Τουρκίας σε πολλά μέτωπα αλλά και από τις στενές σχέσεις με τη Ρωσία που δεν εξαντλούνται μόνο στην αγορά πολεμικού υλικού αλλά επεκτείνονται και στον πυρηνικό τομέα, όπως το εργοστάσιο στο Ακούγιο, που προκαλεί μεγάλη ανησυχία.

Ομως οι νεοθωμανικές κραυγές του Ερντογάν που τα τελευταία 24ωρα πληθαίνουν κατά πάντων, και δη κατά του Γάλλου προέδρου Μακρόν δυναμιτίζουν έτι περισσότερο το κλίμα στην Ευρώπη κατά της Αγκυρας με την Αθήνα να ξεκαθαρίζει πως δεν πρόκειται να υποχωρήσει ούτε να καμφθεί από τις κινήσεις τακτικής με το Oruc Reis.

Αυτό άλλωστε έγινε ξεκάθαρο από τις διαδοχικές τοποθετήσεις του Ελληνα πρωθυπουργού και του υπουργού Εξωτερικών, που τα τελευταία 24ωρα έχει σκληρύνει τη στάση του απέναντι στις εθνικιστικές κορώνες του Τσαβούσογλου, ο οποίος δίνοντας και το στίγμα τού πως θα κινηθεί η Τουρκία τις επόμενες μέρες, έφτασε στο σημείο να διατυμπανίσει ότι η Ελλάδα παραβίασε την τουρκική υφαλοκρηπίδα.

Η πρώτη μάχη

Ετσι λοιπόν, η πρώτη «μάχη» θα δοθεί στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, που θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες την προσεχή Δευτέρα, με φυσική παρουσία, όπου αναμένεται να ανιχνευθεί και μια αρχική εκδήλωση προθέσεων για το τι μέλλει γενέσθαι στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Ο Δένδιας θα ενημερώσει αναλυτικά τους ομολόγους του στην ΕΕ για την παραβατική συμπεριφορά της Τουρκίας και τις προκλήσεις ιδιαίτερα μετά τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής στις 2 Οκτωβρίου, οπότε και η Ενωση απηύθυνε μια «τελευταία» προειδοποίηση στην Τουρκία. Η Αγκυρα ωστόσο επέλεξε να κλιμακώσει την ένταση, εκδίδοντας σειρά NAVTEX για έρευνες του «Ορούτς Ρέις», ενώ ιδιαίτερη ενόχληση προκάλεσε και το προκλητικό πικνίκ Ερντογάν στην πόλη της Αμμοχώστου, με τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων να είναι πλέον απαίτηση τόσο της Αθήνας όσο και της Λευκωσίας.

Το χαρτί του βέτο

Το ΥΠΕΞ υπενθυμίζει ότι στο κείμενο των Αποτελεσμάτων της Συνόδου της 2ας Οκτωβρίου αναφέρεται ρητώς ότι: «Σε περίπτωση νέων μονομερών ενεργειών ή προκλήσεων κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της προκειμένου να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών-μελών της».

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας απαντώντας εάν η Αθήνα σκοπεύει να θέσει βέτο στη Σύνοδο Κορυφής δεν το απέκλεισε λέγοντας ότι «θα δούμε πώς θα εξελιχθούν τις επόμενες ημέρες, μέχρι την Ευρωπαϊκή Σύνοδο, δύο σαφή ζητήματα: από τη μία πλευρά η υλοποίηση των Συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 2ας Οκτωβρίου και από την άλλη το εμπάργκο όπλων που έθεσε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός στο προηγούμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Νοεμβρίου».

Το θέμα αφορά την Ευρώπη

«Τα προβλήματα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας αφορούν την Ευρώπη, καθώς επηρεάζουν την Ανατολική Μεσόγειο. Σχετίζονται με το ΝΑΤΟ, καθώς επηρεάζουν το νοτιοανατολικό του τμήμα. Έχουμε καταστήσει σαφές πως δεν νοείται να μην βρεθεί η Τουρκία αντιμέτωπη με συνέπειες εάν συνεχίσει τις προκλητικές ενέργειες. Και πιστεύω πως αυτό είναι πλέον σαφές σε όλους τους παράγοντες που ενδιαφέρονται για αυτή τη γωνιά του κόσμου».

Αυτό διεμήνυσε, μεταξύ άλλων, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά τη διάρκεια συζήτησης με τον δημοσιογράφο του Politico, Μάθιου Καμίνσκι, στο πλαίσιο του διεθνούς συνεδρίου τεχνολογίας και καινοτομίας «Web Summit 2020» της Λισαβόνας, που εφέτος διενεργείται διαδικτυακά.

«Τα λόγια δεν αρκούν πλέον. Θα πρέπει να δούμε ξεκάθαρες πράξεις από την τουρκική πλευρά και αυτό σημαίνει πραγματική αλλαγή στην πολιτική της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο» τόνισε ο πρωθυπουργός που διαμηνύει προς πάσα κατεύθυνση ότι στο προσεχές Συμβούλιο διακυβεύονται περισσότερα πράγματα από την αξιοπιστία της Ευρώπης.

Δένδιας: Παράνομες διεκδικήσεις

Οι φιλοδοξίες της Τουρκίας να γίνει γεωπολιτικός παίκτης στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου βασίζονται σε παράνομες διεκδικήσεις, σημείωσε ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας σε διαδικτυακή συζήτηση στο πλαίσιο της ετήσιας εκδήλωσης της πρωτοβουλίας Mediterranean Dialogues (MED), που πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του ιταλικού υπουργείου Εξωτερικών και συγκεκριμένα, στο πάνελ με θέμα «Shared Prosperity and Migration».

Ο υπουργός Εξωτερικών υπογράμμισε ότι η Τουρκία δε σέβεται το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας, ενώ υπενθύμισε ότι απειλεί με πόλεμο μια χώρα της ΕΕ, την Ελλάδα που θέλει απλά να ασκήσει ένα νόμιμο δικαίωμά της με βάση το δίκαιο της θάλασσας, τη δυνατότητα επέκτασης στα 12 μίλια.

Σε κρίση 18 μήνες

«Είμαστε σε κρίση με την Τουρκία τους τελευταίους 18 μήνες. Ποτέ ξανά, τουλάχιστον από την μεταπολίτευση, δεν είχαμε τόσο μακρά περίοδο διαρκούς έντασης», ανέφερε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε: «Δεν έχουμε να αντιμετωπίσουμε την Τουρκία του παρελθόντος που φιλοδοξούσε να γίνει μέλος της ΕΕ και να υπηρετεί τις ίδιες ευρωπαϊκές αξίες με όλες, αλλά μια χώρα που κάνει πολλά γρήγορα βήματα προς τα πίσω, με νεοθωμανικές τάσεις».

«Οι όψιμες κινήσεις της Τουρκίας για δήθεν αποκλιμάκωση, δεν είναι πειστικές», είπε ο κ. Δένδιας καλώντας τις χώρες της ΕΕ, να αναλάβουν τις ευθύνες τους, και να προχωρήσουν στις απαραίτητες ενέργειες ώστε η Τουρκία να οδηγηθεί σε πραγματική αποκλιμάκωση της έντασης.

«Καλούμε από κοινού τα υπόλοιπα Κράτη της ΕΕ να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να πάρουν τις αποφάσεις που θα οδηγήσουν την Τουρκία στην οδό της αποκλιμάκωσης και του εποικοδομητικού διαλόγου στη βάση του Διεθνούς Δικαίου», είπε και πρόσθεσε: «Οι αποφάσεις αυτές είναι σημαντικές, όχι μόνο γιατί θα στείλουν ένα ηχηρό μήνυμα στην Τουρκία, αλλά και γιατί θα αποτελέσουν απόδειξη της Ευρωπαϊκής αλληλεγγύης της συνέπειας και αξιοπιστίας της Ένωσης».

Σόου και ύβρεις από τον Ερντογάν

Νέες εμπρηστικές δηλώσεις κατά του γάλλου προέδρου, Εμανουέλ Μακρόν, εκτόξευσε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Μιλώντας από την Αγία Σοφία, όπου προέβη σε ένα ακόμη σόου παραμονές της συνεδρίασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο τούρκος πρόεδρος χαρακτήρισε τον Μακρόν πρόβλημα για τη Γαλλία, εκφράζοντας την ελπίδα να απαλλαγεί από αυτόν.

«Ο Μακρόν είναι πρόβλημα για τη Γαλλία. Με τον Μακρόν, η Γαλλία διέρχεται μια πολύ επικίνδυνη περίοδο. Εύχομαι η Γαλλία να απαλλαγεί από αυτόν, διαφορετικά δεν θα μπορέσει να απαλλαγεί από τα κίτρινα γιλέκα» υποστήριξε χαρακτηριστικά.