Τουρκία : Δυναμιτίζει την ένταση λίγο πριν τη Σύνοδο Κορυφής – Βάλλει κατά της Ελλάδας και ζητά διάλογο άνευ όρων

Καμία διάθεση για πραγματική αποκλιμάκωση δεν έχει η Τουρκία. Αντίθετα, λίγες μέρες πριν τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, συνεχίζει να τροφοδοτεί την ένταση, και με εμπρηστική ρητορική και με προκλήσεις επί του πεδίου, στο πλαίσιο της πάγιας επιδίωξής της να δημιουργήσει τετελεσμένα με στόχο να σύρει την ελληνική πλευρά σε διάλογο χωρίς όρους.

Ένα αίτημα που επαναφέρει σε συνδυασμό με νέες προκλήσεις, η  τουρκική ηγεσία, ενθαρρυμένη και από τη στάση της γερμανικής προεδρίας της ΕΕ που αποφεύγει επιμελώς να τοποθετηθεί επί των πιθανών κυρώσεων στην Τουρκία.

Ενδεικτικό είναι ότι το απόγευμα του Σαββάτου, η Άγκυρα έθεσε θέμα κυριαρχικών δικαιωμάτων του Καστελλόριζου ζητώντας διάλογο ανευ όρων, ενώ το μεσημέρι, προσπαθώντας να δείξει ότι είναι περιοχή δικής της ευθύνης ακόμα και εκείνη νοτιοανατολικά της Κρήτης, εξέδωσε Navtex για ελληνική άσκηση την Δευτέρα 7 Δεκεμβρίου. Λίγες ώρες νωρίτερα με νέα παράνομη navtex η Τουρκία δέσμευε περιοχή για άσκηση με πυρά ανάμεσα σε Ρόδο και Καστελόριζο από τις 9 έως και τις 10 Δεκεμβρίου ημέρα έναρξης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ενώ το τουρκικό υπουργείο Άμυνας έδωσε στη δημοσιότητα βίντεο στο οποίο πρωταγωνιστεί το Oruc Reis και γίνεται αναφορά στον -82 ημερών- πλου του, μέσα στην Γαλάζια Πατρίδα, όπως αναφέρεται.

Το βέβαιο είναι ότι η συμπεριφορά της γειτονικής χώρας πλέον, εξαντλεί το όποιο περιθώριο υπήρχε ώστε να μην αποφασίσει να λάβει μέτρα η ΕΕ, αν και οι χώρες μέλη εμφανίζονται διχασμένες, ανάμεσα σε αυτές που θέλουν σοβαρές κυρώσεις και σε αυτές που θέλουν ήπιες ή και καθόλου.

Ο στόχος της ελληνικής διπλωματίας είναι η επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία χωρίς καμία άλλη χρονοτριβή. Σε αυτό το πλαίσιο ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών επιχειρεί να ενισχύσει το μπλοκ των χωρών που έχουν διαμορφωθεί εντός της ΕΕ και είναι υπέρ των κυρώσεων και ταυτόχρονα να προσεταιριστεί χώρες ήταν αντίθετες σε κυρώσεις το προηγούμενο διάστημα και τώρα δείχνουν τάση μεταστροφής.

Σε διπλωματικό επίπεδο επόμενος σταθμός των σκληρών διεργασιών ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων τη Δευτέρα.

Θέτει θέμα κυριαρχίας του Καστελλόριζου και ζητά διάλογο άνευ όρων

Γεγονός είναι πάντως ότι «δεν ιδρώνει το αυτί» της τουρκικής ηγεσίας, από τις φραστικές καταδίκες της παραβατικής της συμπεριφοράς.

Συνεχίζοντας τις προκλήσεις σε βάρος των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, θέτει  θέμα κυριαρχικών δικαιωμάτων του Καστελλόριζου ζητώντας διάλογο ανευ όρων, κατηγορώντας την χώρα μας για «μαξιμαλιστικούς στόχους» και στοχοποιώντας τη επειδή ζητά την επιβολή κυρώσεων.

«Η Ελλάδα ως το κακομαθημένο παιδί της Ευρώπης σκοπεύει να προκαλέσει κυρώσεις της ΕΕ σε βάρος της Τουρκίας βασισμένες στους μαξιμαλιστικούς και παράνομους ισχυρισμούς της για τα θαλάσσια και εναέρια σύνορα. Καμιά κύρωση δεν θα κάνει ποτέ την Τουρκία να συμβιβάσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα στο Καστελόριζο ή στα 10 ναυτικά μίλα εναερίου χώρου. Η Ελλάδα θα πρέπει να προσέλθει σε διάλογο δίχως όρους με την Τουρκία το συντομότερο δυνατό», αναφέρεται σε ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ.

https://t.co/S3QLtlsotA pic.twitter.com/tnWLqPIBM4

— Turkish MFA (@MFATurkey) December 5, 2020

Η εν λόγω ανακοίνωση καταδεικνύει την ενόχληση της Άγκυρας, από το άρθρο του Νίκου Δένδια στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ», στο οποίο ο έλληνας Υπουργός εξωτερικών μεταξύ άλλων σημειώνει πως στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ θα πρέπει να ληφθούν αποφάσεις που θα υποδεικνύουν στην Τουρκία ότι η συμπεριφορά της δεν μπορεί να συνεχιστεί χωρίς συνέπειες και πως δεν μπορεί να της επιτραπεί να συμπεριφέρεται στον 21ο αιώνα με πρακτικές του 19ου αιώνα.

Προσπάθεια δημιουργίας τετελεσμένων

Η τουρκική κυβέρνηση, φαίνεται αποφασισμένη να διατηρήσει ψηλά την ένταση αγνοώντας τις εκκλήσεις για αποκλιμάκωση, καθώς το μεσημέρι του Σαββάτου με NAVTEX που εξέδωσε, ανήγγειλε ασκήσεις με πυρά για την ερχόμενη Δευτέρα 7 Δεκεμβρίου, σε περιοχή νότια της Κρήτης.

Σύμφωνα με την ναυτική οδηγία 1509/20 που εκδόθηκε από τον Σταθμό της Αττάλειας πρόκειται να πραγματοποιηθούν στρατιωτικές ασκήσεις την Δευτέρα σε περιοχή νοτιοανατολικά της Κρήτης.

Υπενθυμίζεται ότι NAVTEX είχε εκδοθεί και χθες, Παρασκευή, για ασκήσεις στην περιοχή μεταξύ Ρόδου και Καστελλόριζου.

Η κινητικότητα από πλευράς Άγκυρας καταγράφεται λίγα 24ωρα πριν από τη Σύνοδο Κορυφής της 10ης Δεκεμβρίου, όπου συζητηθεί το ζήτημα της τουρκικής προκλητικότητας και της επιβολής κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας.

Συγκεκριμένα η NAVTEX που εξέδωσε o σταθμός της Αττάλειας αναφέρει:

TURNHOS N/W : 1509/20 (Antalya NAVTEX Station) (Published Date: 05-12-2020 11:36)
TURNHOS N/W : 1509/20
MEDITERRANEAN SEA
1. MILITARY EXERCISES, ON 07 DEC 20 FROM 0730Z TO 0830Z WITHIN 20 NM OF 34 25.00 N, 026 50.00 E.
CAUTION ADVISED.
2. CANCEL THIS MESSAGE 071600Z DEC 20.

Η «γαλάζια πατρίδα»

Και μέσα σε όλα αυτά, το τουρκικό υπουργείο Άμυνας έδωσε στη δημοσιότητα βίντεο στο οποίο πρωταγωνιστεί το Oruc Reis.  Στο βίντεο οι Τούρκοι επαίρονται ότι τα πολεμικά τους πλοία, υποβρύχια, αεροπλάνα και drone συνόδευσαν και προστάτεψαν το Oruc Reis, στων -82 ημερών – πλου του μέσα στην Γαλάζια πατρίδα, όπως αναφέρεται, προκλητικά, σε μια προσπάθεια να «γκριζάρουν» το Αιγαίο και τις περιοχές ακόμη και εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, στις οποίες έκοβε βόλτες το τουρκικό ερευνητικό.

«Η Ευρώπη να στείλει μήνυμα στην Τουρκία ότι η συμπεριφορά της θα έχει συνέπειες»

Το μήνυμα πως θα πρέπει να ληφθούν αποφάσεις που θα υποδεικνύουν στην Τουρκία ότι η συμπεριφορά της δεν μπορεί να συνεχιστεί χωρίς συνέπειες και πως δεν μπορεί να της επιτραπεί να συμπεριφέρεται στον 21ο αιώνα με πρακτικές του 19ου αιώνα, στέλνει ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, με άρθρο του στην εφημερίδα «Τα Νέα», ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας.

«Αυτές οι αποφάσεις δεν θα συνιστούν μήνυμα της Ελλάδας, θα συνιστούν μήνυμα της Ευρώπης» τόνισε ο κ. Δένδιας σημειώνοντας χαρακτηριστικά: «Η Ευρώπη βρίσκεται ενώπιον του Τουρκικού Αναθεωρητισμού και καλείται να πάρει σημαντικές αποφάσεις. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του περασμένου Οκτωβρίου άφησε ένα παράθυρο ευκαιρίας στην Τουρκία να συμμορφωθεί με το διεθνές δίκαιο και να διακόψει την κατ’ εξακολούθηση παράνομη συμπεριφορά της. Η Τουρκία έπραξε ακριβώς το αντίθετο. Με δήθεν χειρονομίες καλής θέλησης, προσπαθεί τώρα να ξεγελάσει την Ευρώπη. Αλλά η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι αφελής. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σε λίγες ημέρες θα κληθεί να πάρει σημαντικές αποφάσεις για την Τουρκία. Βεβαίως, δεν υπάρχει πλέον περιθώριο για θετικό θεματολόγιο».

Περαιτέρω, επισήμανε πως θα είναι μακροπρόθεσμα προς όφελος και της Τουρκίας, διότι θα της επιτρέψουν να διαγνώσει μέσα από τις νεφέλες του νεοθωμανικού μεγαλείου, τα πραγματικά της όρια, υπογραμμίζοντας ότι η μη σαφής καταδίκη της απομάκρυνσης από το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι θα αποδυνάμωνε στον εσωτερικό της πολιτικό διάλογο τα τμήματα της τουρκικής κοινωνίας που επιθυμούν τον εκσυγχρονισμό και την προσέγγιση με την Ευρώπη.

Παράλληλα, διαμήνυσε ότι «τη στάση της Ελλάδας δεν την υπαγορεύει μία τιμωρητική διάθεση προς την Τουρκία, αλλά η ανάγκη υπεράσπισης της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων, όπως η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει καταστήσει σαφές προς κάθε κατεύθυνση». Σε αυτό το πλαίσιο, ο κ. Δένδιας είπε πως «επιθυμούμε μια διαχρονική σχέση καλής γειτονίας, βασισμένη στον πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου και ενδεχομένως αν η Τουρκία το επιθυμεί με μια ευρωπαϊκή προοπτική» και υπογράμμισε: «Είμαστε πάντα ανοιχτοί σε έναν εποικοδομητικό διάλογο πάνω σε αυτές τις βάσεις. Η Τουρκία πρέπει να αποδείξει εμπράκτως ότι προσυπογράφει την ιδέα αυτού του διαλόγου. Όμως, αυτή η επιλογή της Τουρκίας πρέπει να έχει στοιχεία διάρκειας, να μην αποτελεί σημαία ευκαιρίας».

Ξεκινώντας εισαγωγικά το άρθρο του, που τιτλοφορείται «Οι προσπάθειες της Τουρκίας να δημιουργήσει μια νέα Γιάλτα», ο κ. Δένδιας αναφέρει πως συστατικό στοιχείο της  νέας Τουρκίας που δημιουργήθηκε το 1923 ήταν η προσήλωση στη Δύση, η προσπάθεια να προσεταιρισθεί το ευρωπαϊκό αφήγημα και προσθέτει: «Η Τουρκία τον 21ο αιώνα αλλάζει ραγδαία και αλλάζει ριζικά. Ο εθνικισμός αναβιώνει. Και συνδυάζεται πλέον με ένα έντονο αναθεωρητισμό, ένα νεοθωμανικό, έντονο Ισλαμισμό, καθώς και εμφανή αποκλίνουσα πορεία από Δυτικές αξίες, όπως η Δημοκρατίας, τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, και ο σεβασμός προς το κράτος δικαίου».

Οι στόχοι της Αθήνας

Ο στόχος της ελληνικής διπλωματίας είναι η επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία χωρίς καμία άλλη χρονοτριβή. Σε αυτό το πλαίσιο ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών επιχειρεί να ενισχύσει το μπλοκ των χωρών που έχουν διαμορφωθεί εντός της ΕΕ και είναι υπέρ των κυρώσεων και ταυτόχρονα να προσεταιριστεί χώρες ήταν αντίθετες σε κυρώσεις το προηγούμενο διάστημα και τώρα δείχνουν τάση μεταστροφής.

Σε διπλωματικό επίπεδο επόμενος σταθμός των σκληρών διεργασιών ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων τη Δευτέρα.

Τα βασικά σενάρια που επεξεργάζεται η ελληνική διπλωματία και η κυβέρνηση για το που θα κατασταλάξουν οι αποφάσεις της Συνόδου είναι δύο: Το ένα είναι η απόφαση για αυτόματη επιβολή κυρώσεων, και το δεύτερο είναι οι κυρώσεις να αποφασιστούν αλλά να μην ενεργοποιηθούν άμεσα. Κατά κάποιο τρόπο το δεύτερο σενάριο μοιάζει με τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ του περασμένου Οκτωβρίου.

Σύμφωνα με αναλυτές ο συμβιβασμός που μπορεί εντός της ΕΕ να υπάρξει είναι σε «ήπιες κυρώσεις». Αδιανόητο θεωρείται από την ελληνική πλευρά και φυσικά από την Κυπριακή Δημοκρατία να περάσει και αυτή η σύνοδος της ΕΕ χωρίς καμία επίπτωση για την Τουρκία.

Η Αθήνα επιμένει στο θέμα κυρώσεων κατά της Τουρκίας και επιχειρεί να κινητοποιήσει όλες τις ευρωπαϊκές δυνάμεις προς αυτή την κατεύθυνση.

Η θέση του Βερολίνου και των άλλων χωρών

Πάντως τις προσδοκίες για επιβολή κυρώσεων κατά της Άγκυρας στο επερχόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χαμηλώνει το Βερολίνο, η στάση του οποίου θεωρείται κομβική για ενδεχόμενες αποφάσεις.

Η γερμανική πλευρά  διά του κυβερνητικού εκπροσώπου ουσιαστικά υποστηρίζει πως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι αναρμόδιο για την επιβολή κυρώσεων.

Ειδικότερα, απαντώντας σε ερωτήσεις σχετικά με ενδεχόμενο απόφασης επιβολής κυρώσεων στην Τουρκία από τη Σύνοδο Κορυφής της 10ης Δεκεμβρίου, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέφεν Ζάιμπερτ, διευκρίνισε επί της αρχής ότι «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν αποφασίζει κυρώσεις – για κυρώσεις προβλέπεται στην ΕΕ μια νομικής φύσεως διαδικασία».

Ο κ. Ζάιμπερτ επισήμανε ότι η ΕΕ τον Οκτώβριο συμφώνησε να ασχοληθεί εκ νέου τον Δεκέμβριο με τις σχέσεις της με την Τουρκία, λέγοντας όμως ότι «αυτή την πολιτική συζήτηση, της επόμενης Πέμπτης και Παρασκευής, δεν θέλω να την προκαταλάβω σήμερα».

Καλά πληροφορημένες πηγές επισημαίνουν ότι με την καθοδήγηση του Βερολίνου κάποιες χώρες επεξεργάζονται σενάρια για την αποτροπή επιβολής κυρώσεων με διάφορα επιχειρήματα όπως ότι το Ορούτς Ρέις επέστρεψε στην Τουρκία, τον μηχανισμό απεμπλοκής του ΝΑΤΟ, ή το τι στάση θα αποφασίσει και ο Μπάιντεν ώστε να συγχρονιστούν ΗΠΑ και ΕΕ, όπως μεταδίδει το MEGA.

Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία, Μάλτα έχουν στόχο να αναβληθεί η συζήτηση για κυρώσεις για τη Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου.

Στο πλευρό Ελλάδας και Κύπρου είναι σταθερά Γαλλία, Αυστρία, Σλοβενία και Σλοβακία. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι η Αθήνα περιμένει να μπουν κάποιες light κυρώσεις, όπως πχ γίνεται στην περίπτωση της Κύπρου που επιβάλλονται κυρώσεις σε πρόσωπα και εταιρείες για τις παράνομες γεωτρήσεις.

Η στάση των ΗΠΑ

Σε ότι αφορά στη στάση των ΗΠΑ, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ήδη έχει καλέσει την Άγκυρα να αλλάξει στάση στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά και σε μια σειρά από θέματα που ταλανίζουν τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις.

Την ίδια ώρα, ο καθηγητής του Χάρβαρντ αλλά γνωστός από την θητεία του ως πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα και ως εκπρόσωπος Τύπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Νίκολας Μπερνς, μιλά στο «ΒΗΜΑ της Κυριακής» για τις αλλαγές που θα φέρει η προεδρία Μπάιντεν στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ σε σχέση με Ευρώπη και Τουρκία, επισημαίνοντας πως η αμερικανική κυβέρνηση θα πρέπει να προασπιστεί την εδαφική ακεραιότητα της Ελλάδας.