Μιχαήλ Μουτούσης : Η πτήση του υπεράνω των τουρκικών οχυρών του Μπιζανίου

Στις 5 Δεκεμβρίου 1912 ο υπολοχαγός Μηχανικού Μιχαήλ Μουτούσης πραγματοποίησε την πρώτη αναγνωριστική πτήση ελληνικού στρατιωτικού αεροσκάφους υπεράνω των τουρκικών οχυρών του Μπιζανίου, στην Ήπειρο.

Η αποστολή αυτή ήταν ενταγμένη στον επιχειρησιακό σχεδιασμό που είχαν εκπονήσει οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις κατά τη διάρκεια του Α’ Βαλκανικού Πολέμου, μετά τη συγκρότηση του αποκληθέντος Λόχου Αεροπορίας στη Λάρισα.

Η συγκρότηση του Λόχου Αεροπορίας

Το Σεπτέμβριο του 1912, σχεδόν ταυτόχρονα με το ξέσπασμα του  Α’ Βαλκανικού Πολέμου, συνεστήθη στη Λάρισα ο Λόχος Αεροπορίας, ο οποίος υπαγόταν απευθείας στον Αρχιστράτηγο μέσω του Γενικού Επιτελείου.

Στη δύναμη του εν λόγω Λόχου εντάχθηκαν οι αεροπόροι Δημήτριος Καμπέρος, Μιχαήλ Μουτούσης, Παναγιώτης Νοταράς και Χρήστος Αδαμίδης, αρχικώς μαζί με τέσσερα αεροσκάφη Henry Farman ΙΙΙ.

Πηγή: haf.gr

Η αδυναμία των αεροσκαφών αυτών να διεξαγάγουν πολεμικές επιχειρήσεις είχε ως αποτέλεσμα να προβεί η Ελλάδα στην παραγγελία των βελτιωμένων Maurice Farman MF.7 και Henry Farman HF.20.

Εξάλλου, στον προαναφερθέντα Λόχο Αεροπορίας κατετάγη με το βαθμό του ανθυπολοχαγού του Μηχανικού ο Εμμανουήλ Αργυρόπουλος, ο οποίος έφερε μάλιστα μαζί του το αεροσκάφος του, ένα Nieuport IV.G.

Πηγή: haf.gr

Οι πρώτες πολεμικές αποστολές

Ο υπολοχαγός Δημήτριος Καμπέρος ήταν εκείνος που έγραψε ιστορία στις 5 Οκτωβρίου 1912, καθώς πραγματοποίησε την πρώτη πολεμική αποστολή στα αεροπορικά χρονικά της Ελλάδας.

Την ημέρα εκείνη ο Καμπέρος εκτέλεσε αναγνώριση των οθωμανικών στρατευμάτων που βρίσκονταν στην περιοχή της Ελασσόνας.

Πηγή: haf.gr

Οι αποστολές συνεχίστηκαν και τις επόμενες ημέρες, με σκοπό τη συλλογή πληροφοριών αλλά και το βομβαρδισμό των οθωμανικών στρατευμάτων με αυτοσχέδιες βόμβες μικρής ισχύος και αποτελεσματικότητας.

Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τον οθωμανικό ζυγό, στις 26 Οκτωβρίου 1912, προστέθηκε στο δυναμικό του Λόχου Αεροπορίας ένα κατασχεθέν αεροσκάφος τύπου Blériot XI, το οποίο πετούσε για λογαριασμό του Οθωμανικού Στρατού μισθωμένος γάλλος αεροπόρος, ο οποίος απελάθηκε.

Η αποστολή του Μουτούση στα οχυρά του Μπιζανίου

Στις επιχειρήσεις που έλαβαν χώρα στη συνέχεια, στο Μέτωπο της Ηπείρου, ο Λόχος Αεροπορίας ανέπτυξε επιχειρησιακή δράση με 4 αεροσκάφη Maurice Farman MF.7.

Την πρώτη αποστολή στα οχυρά του Μπιζανίου, που δέσποζαν στο Μέτωπο της Ηπείρου, εκτέλεσε στις 5 Δεκεμβρίου 1912 ο υπολοχαγός Μιχαήλ Μουτούσης, ο οποίος προέβη σε αναγνώριση και βομβαρδισμό των θέσεων του Οθωμανικού Στρατού, αφού πρώτα πέταξε πάνω από τις ελληνικές γραμμές προς ενίσχυση του φρονήματος των ελλήνων μαχητών.

Aναγνωριστικό διπλάνο Maurice Farman MF.7, Πρέβεζα 1912 (πηγή: hellenicnavy.gr)

Ο Μουτούσης, παρά τα εχθρικά πυρά, κατόρθωσε να επιστρέψει στη βάση του, όπου έγινε δεκτός με ζητωκραυγές από αξιωματικούς και στρατιώτες.

Ακολούθως παρουσιάστηκε στον Αρχηγό του Στρατού Ηπείρου, αντιστράτηγο Κωνσταντίνο Σαπουντζάκη, προκειμένου να αναφέρει τις παρατηρήσεις του.

Ιδού πώς περιγράφεται η ανωτέρω αποστολή του Μουτούση στο δελτίο γεγονότων που υπέβαλε το Αρχηγείο Στρατού Ηπείρου στο υπουργείο Στρατιωτικών την ίδια ημέρα:

Έγγραφον υπ’ αριθμ. 567. Φιλιππιάς 5-12-1912

Υπουργείον Στρατιωτικών – Αθήνας

Σήμερον μετά μεσημβρίαν εγένετο διά πρώτην φοράν επιδεικτική πτήσις αεροπλάνου, επιβαίνοντος του Υπολοχαγού Μηχανικού Μουτούση, επί αεροπλάνου Maurice Farman. Αφετηρία Πρέβεζα, προσγείωσις Εμίν Αγά χάνι. Πτήσις εγένετο υπεράνω Μπιζανίου και πεδιάδος Ιωαννίνων. Αεροπλάνον επυροβολήθη υπό εχθρού. Τρεις βολίδες όπλου προσέκρουσαν άνευ σοβαρής βλάβης. Εις πεδιάδα Ιωαννίνων και εις μέρος όπου επυροβολήθη αεροπλάνον, Μουτούσης έρριψε τέσσαρας χειροβομβίδας.

Αντιστράτηγος Σαπουντζάκης

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι αποστολές αυτές συνεχίστηκαν μέχρι την απελευθέρωση των Ιωαννίνων, που έλαβε χώρα στις 21 Φεβρουαρίου 1913.

Η πρώτη αποστολή ναυτικής συνεργασίας στα παγκόσμια χρονικά

Ο Μουτούσης έμελλε να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο και λίγο αργότερα, στις 24 Ιανουαρίου 1913, όταν πραγματοποίησε ως πιλότος, μαζί με το σημαιοφόρο Αριστείδη Μωραϊτίνη ως παρατηρητή, την πρώτη παγκοσμίως αποστολή ναυτικής συνεργασίας, καθώς και την πρώτη επιχείρηση προσβολής πλοίων από αέρος.

Ο Αριστείδης Μωραϊτίνης (1891-1918)

Επιβαίνοντας σε ένα αεροσκάφος Maurice Farman Hydravion/F-7 (Maurice Farman 7 μετατραπέν σε υδροπλάνο), ο Μουτούσης προέβη όχι μόνο σε αναγνώριση των θέσεων των σκαφών του Τουρκικού Στόλου πάνω από τη ναυτική βάση του Ναγαρά, στα Δαρδανέλλια, αλλά και στο βομβαρδισμό των εχθρικών εγκαταστάσεων.

Η αποστολή αυτή του Μουτούση άνοιξε το δρόμο για την αξιοποίηση του αεροπορικού Όπλου σε αεροναυτικές επιχειρήσεις.

Ποιος ήταν ο Μιχαήλ Μουτούσης

Ο Μιχαήλ Μουτούσης είχε γεννηθεί στο Τραγανό (Νέο Ερινεό) Αχαΐας το 1885.

Το 1908 αποφοίτησε από τη Σχολή Ευελπίδων με το βαθμό του ανθυπολοχαγού.

Το 1911 μετέβη για εκπαιδευτικούς λόγους στη Γαλλία, απ’ όπου επέστρεψε το 1912 λόγω της κήρυξης του Α’ Βαλκανικού Πολέμου.

Πέραν της προαναφερθείσης πρώτης αποστολής που πραγματοποίησε στις 5 Δεκεμβρίου 1912, ο Μουτούσης εκτέλεσε και δεύτερη επιτυχή πτήση υπεράνω του Μπιζανίου, στις 9 Δεκεμβρίου.

Στο πλαίσιο της δεύτερης αυτής αποστολής, ο Μουτούσης απογειώθηκε από τη Νικόπολη και προσγειώθηκε στη Φιλιππιάδα, όπου επευφημήθηκε από το στρατιωτικό προσωπικό και το συγκεντρωμένο πλήθος.

Ακολούθως ο Μουτούσης έλαβε εντολή να μεταβεί στην Αθήνα, προκειμένου να προσφέρει τις υπηρεσίες του στο Πολεμικό Ναυτικό.

Έτσι έγινε δυνατή η πραγματοποίηση της πρώτης στον κόσμο αποστολής ναυτικής συνεργασίας, στην οποία αναφερθήκαμε ανωτέρω.

Το 1920 ο Μουτούσης έλαβε μέρος στις επιχειρήσεις για την κατάληψη της Προύσας, στο πλαίσιο της Μικρασιατικής Εκστρατείας.

Ο Μουτούσης απεβίωσε στις 16 Μαρτίου 1956.