Πρωτογονισμός

«Αν οι κανίβαλοι χρησιμοποιούσαν πιρούνι, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε πως υπάρχει πρόοδος;». Η απάντηση στο ερώτημα αυτό ενός γνωστού πολωνού ποιητή θα μπορούσε αυθόρμητα να είναι: «Εξαρτάται από ποιανού τη μεριά το βλέπει κανείς». Aπό την πλευρά του κανίβαλου αποτελεί σίγουρα πρόοδο. Διότι βελτιώνει τον τρόπο απόλαυσης του φαγητού και αποφεύγει τη δραματική φυσική επαφή με το ανθρώπινο σφαχτό. Από την πλευρά όμως του δυστυχισμένου θύματος, αμφιβάλλω πως θα υπήρχε μια αντίστοιχη θετική αποτίμηση του γεγονότος. Ο αβάσταχτος πόνος της εξόντωσης μαζί και με τη φρικτή προοπτική του αποκρουστικού τέλους θα ζύγιζαν πολύ περισσότερο στην εκτίμηση της κατάστασης από τον περισσότερο μοντέρνο τρόπο διεκπεραίωσης της φονικής πράξης.

Για τους φανατικούς όμως υποστηρικτές της αδίστακτης φορολόγησης των πάντων, με στόχο την προστασία όσων εκείνοι μόνοι τους αποφασίζουν πως αξίζουν της κρατικής φροντίδας, πρόοδος δεν είναι η κατάργηση της σφαγής αλλά η βελτίωση των μεθόδων εξόντωσης. Αδίστακτα λοιπόν το Δημόσιο και οι εκάστοτε εξουσιαστές του εξαγοράζουν ψήφους για να διατηρηθούν στην εξουσία. Και θυσιάζουν στη διαδρομή αυτή το εισόδημα εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων των οποίων μοναδικό αμάρτημα υπήρξε πως έτυχε να γεννηθούν στη χώρα των αυθαίρετων αυτών λαϊκιστών.

Οι κανίβαλοι της εποχής μας κατασπαράσσουν ατιμώρητα το βίος των απλών πολιτών. Και για πιρούνι, ώστε η κλοπή να μην αποκαλύπτεται στις πραγματικές αποκρουστικές της διαστάσεις, χρησιμοποιούν το ενδιαφέρον τους δήθεν για τη φροντίδα των αδυνάτων. Στο σημείο αυτό επάνω τίθενται δύο βασικά ζητήματα. Το πρώτο έχει να κάνει με το ποιος αξιολογεί και το ποιοι πραγματικά είναι αυτοί οι αδύνατοι. Το δεύτερο με τον εύλογο προβληματισμό για το αν οι πόροι αυτοί πραγματικά πιάνουν τόπο και καταλήγουν στα χέρια – ή έστω στις τσέπες – των αδυνάτων. Και στις δύο περιπτώσεις τα ερωτήματα είναι μεγάλα και οι απαντήσεις διστακτικές και ομιχλώδεις.

Με ποιον τρόπο ακριβώς αξιολογείται στην εποχή μας η έννοια του φτωχού κι αδυνάτου; Παλαιότερα σαν αδύνατος λογιζόταν εκείνος που βρισκόταν δίχως απασχόληση, ο μεροκαματιάρης βιομηχανικός εργάτης, ο εξαθλιωμένος γεωργός, ο εξαρτημένος για τα καθημερινά από τις κρατικές παροχές και τα επιδόματα πολίτης. Σήμερα οι εικόνες αυτές έχουν δραστικά αλλάξει. Δεν μπορεί να νοηθεί σαν αδύνατος κάποιος που επιλέγει να μη δουλεύει διότι εκτιμά πως η όποια εργασία δεν είναι κοινωνικά αποδεκτή ή τον συμφέρει περισσότερο η άκοπη είσπραξη του κοινωνικού επιδόματος από την κοπιαστική καθημερινή εργασία. Ούτε βέβαια και είναι δυνατόν στις σημερινές κοινωνίες να αντικρίζουμε τις κοινωνικές διαιρέσεις με βάση τις οικονομικές κατηγορίες του παρελθόντος.

Καθ’ όσον αφορά τους πόρους που διατίθενται για την ανακούφιση των αδυνάτων από τα προβλήματά τους, έγκυρες μελέτες έχουν δείξει πως σπάνια καταλήγουν να εξυπηρετούν τους στόχους για τους οποίους θεσμοθετήθηκαν. Διότι κάποιοι μαθαίνουν να ζουν με τα χρήματα αυτά και δίνουν μάχες για να μην τα αποχωριστούν.

Οι κανίβαλοι λοιπόν εξακολουθούν να διατυμπανίζουν τις πραμάτειες τους. Μόνο που, χρησιμοποιώντας πιρούνια, παρουσιάζουν σαν πρόοδο τη σταθερή τους προσκόλληση στο παρελθόν.