Τουρισμός : Επιστροφή στην κανονικότητα από το 2021 – Πού θα κριθεί το στοίχημα

Η πανδημία του κοροναϊού επέφερε βαθιές πληγές στον τουρισμό, όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και σε όλο τον κόσμο. Ενδεικτικό είναι ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού, εκτιμά ότι η μείωση των εσόδων το 2020 σε σχέση με το 2019 θα υπερβεί το 60% και ίσως πλησιάσει και το 80%.

Και ναι μεν ο ελληνικός τουρισμός κατέγραψε ισχυρές απώλειες τη φετινή χρονιά, που χαρακτηρίζεται από τους επιχειρηματίες του χώρου ως χρονιά επιβίωσης, ωστόσο δε λείπει η αισιοδοξία για την επόμενη. Άλλωστε, η εμπειρία των τελευταίων δεκαετιών έχει δείξει πως ο τουρισμός είναι μια δραστηριότητα που βρίσκεται σε μακροχρόνια ανοδική τάση και ανακάμπτει από τις υφέσεις.

Αυτό, βέβαια δεν σημαίνει ότι αν η σεζόν το 2021, εξελιχθεί ικανοποιητικά,ο τουρισμός θα έχει καταφέρει να ανακτήσει τη δυναμική που είχε πριν το ξέσπασμα της πανδημίας.

Οπως εκτιμούν φορείς του χώρου, θα δούμε χειρότερες εξελίξεις τους επόμενους 3-6 μήνες, αλλά αν αξιοποιήσουμε την ευκαιρία που παρουσιάζεται, από το Ταμείο Ανάκαμψης, η τουριστική βιομηχανία μπορεί να ανακάμψει από το 2022 και μετά.

Ανάκαμψη το 2025;

Ορισμένοι αναλυτές υποστήριξαν πριν μερικές εβδομάδες ότι ο στόχος ανάκαμψης του τουρισμού πηγαίνει στο 2025 καθώς θα απαιτηθεί χρόνος για να εμβολιαστεί ικανό μέρος του πληθυσμού στην Ευρώπη και να αρθούν οι συνθήκες ανασφάλειας του κοινού.

Όπως λένε, η ευρωπαϊκή ταξιδιωτική αγορά το 2019 ανήλθε σε 300 δισ. ευρώ, ενώ μετά τον κοροναϊό, το 2020, η εκτίμηση είναι ότι θα φτάσει τα 107 δισ. ευρώ, δηλαδή πτώση κατά 60% σε ετήσια βάση.

Ωστόσο το 2021 αναμένεται μια κάποια ανάκαμψη του κλάδου και εκτιμάται ότι θα φτάσει στα 168 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τις συγκεκριμένες εκτιμήσεις οι μεσογειακοί προορισμοί (Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα κλπ.) θα έχουν μεγαλύτερη ανάπτυξη από το μέσο όρο.

Ας δούμε τι συνέβη φέτος στην Ελλάδα

Στο σύνολο των επιχειρήσεων του κλάδου παροχής καταλυμάτων, ο κύκλος εργασιών το δεύτερο τρίμηνο 2020 ανήλθε σε 104.682.448 ευρώ, σημειώνοντας μείωση 94,3% σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο 2019, όπου είχε ανέλθει σε 1.846.435.467ευρώ. Η μεγαλύτερη μείωση στον κύκλο εργασιών το δεύτερο τρίμηνο 2020 σε σύγκριση με το δεύτερο τρίμηνο 2019 παρατηρήθηκε στην Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου (99,5%), ενώ η μικρότερη μείωση (11,7%) καταγράφηκε στην Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας.

Στο σύνολο των επιχειρήσεων του κλάδου υπηρεσιών εστίασης, ο κύκλος εργασιών το δεύτερο τρίμηνο 2020 ανήλθε σε 592.729.473 ευρώ, σημειώνοντας μείωση 59,0% σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο 2019, όπου είχε ανέλθει σε 1.446.782.662 ευρώ. Η μεγαλύτερη μείωση στον κύκλο εργασιών το δεύτερο τρίμηνο 2020 σε σύγκριση με το δεύτερο τρίμηνο 2019 παρατηρήθηκε στην Περιφερειακή Ενότητα Θήρας (95,6%), ενώ η μικρότερη μείωση (33,3%) καταγράφηκε στην Περιφερειακή Ενότητα Γρεβενών.

Για τις επιχειρήσεις του κλάδου υπηρεσιών εστίασης με υποχρέωση τήρησης διπλογραφικών βιβλίων, για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία σε μηνιαία βάση, ο κύκλος εργασιών τον Ιούλιο 2020 ανήλθε σε 117.622.266 ευρώ, σημειώνοντας μείωση 40,2% σε σχέση με τον Ιούλιο 2019, όπου είχε ανέλθει σε 196.670.634 ευρώ. Για τις επιχειρήσεις των Περιφερειακών Ενοτήτων με συνεισφορά στο συνολικό κύκλο εργασιών έτους 2019 μεγαλύτερη του 0,5%, η μεγαλύτερη μείωση στον κύκλο εργασιών τον Ιούλιο 2020 σε σύγκριση με τον Ιούλιο 2019 παρατηρήθηκε στην Περιφερειακή Ενότητα Σποράδων (86,0%) και η μικρότερη μείωση (7,0%) καταγράφηκε στην Περιφερειακή Ενότητα Ημαθίας, ενώ αντίστοιχη αύξηση (10,4%) καταγράφηκε στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνου.

Πάγωσε ο Δεκέμβριος

Και ενώ έχουμε μπει στον Δεκέμβριο, όπου υπό κανονικές συνθήκες τα ξενοδοχεία στις δημοφιλείς ορεινές περιοχές θα είχαν ήδη υψηλές πληρότητες για την περίοδο των εορτών, το κλίμα πάγωσε. Εισερχόμενος τουρισμός δεν υπάρχει, δεν θα επιτραπεί η μετακίνηση εκτός νομών στις γιορτές και η εστίαση θα παραμείνει κλειστή. Επομένως ελπίδες για κρατήσεις δεν υπάρχουν. Όσες παραμένουν στα συστήματα των ξενοδοχείων,  είναι επειδή αναμένονται οι τελικές αποφάσεις για τα περιοριστικά μέτρα. Το πιθανότερο είναι να ακυρωθούν και αυτές μέσα στο επόμενο δεκαήμερο.

Στη συνάντηση που είχαν πρόσφατα ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων Γρηγόρης Τάσιος με δεκαεπτά προέδρους τοπικών ξενοδοχειακών ενώσεων από αντίστοιχες δημοφιλείς περιοχές του ορεινού όγκου της χώρας, που κάθε χρόνο υποδέχονται επισκέπτες για χειμερινό και εναλλακτικό τουρισμό, η αγωνία της ξενοδοχειακής αγοράς, αλλά και των επιχειρήσεων που στηρίζονται στο χειμερινό τουρισμό ήταν έκδηλη. Οι τζίροι παραμένουν μηδενικοί από το Μάρτιο, οπότε ξέσπασε η πανδημία.

Στα 3 δισ. ευρώ τα έσοδα φέτος

Η φετινή χρονιά για όσους δραστηριοποιούνται στον τουρισμό, είναι επομένως χρονιά επιβίωσης, με βάση τα απογοητευτικά νούμερα με τα οποία έκλεισε το καλοκαίρι σε ζήτηση, σε επιβατική κίνηση στα αεροδρόμια και στα έσοδα.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΣΕΤΕ, Γιάννη Ρέτσο, τα φετινά έσοδα για τον ελληνικό τουρισμό θα διαμορφωθούν στα 3 δισ. ευρώ. «Αυτό είναι μια τεράστια ζημιά για τον τουρισμό της χώρας, αν μάλιστα προσθέσουμε την κρουαζιέρα, τις μεταφορές τις τουριστικές επενδύσεις», είπε και πρόσθεσε ότι η πανδημία άρχισε να χειροτερεύει από τον Ιούνιο, με αποτέλεσμα να έχουμε κλεισίματα αγορών και καραντίνες και λιγότερα από τα αναμενόμενα έσοδα από το εξωτερικό και τελικά τα έσοδα του τουρισμού για το 2020 διαμορφώνονται χαμηλότερα από ότι αναμενόταν.

Ανακτώντας το χαμένο έδαφος

Φορείς του τουριστικού χώρου σημειώνουν πως η έναρξη των εμβολιασμών και στην Ελλάδα και στην Ευρώπη αποτελεί το πρώτο θετικό βήμα για την επανεκκίνηση του τουρισμού. Παράλληλα, η διενέργεια rapid tests, άσχετα από το αν θα απαιτείται υγειονομικό διαβατήριο ή όχι, μπορεί να δώσει ένα πλαίσιο λειτουργίας της αγοράς τον επόμενο χρόνο, αλλά και να συμβάλει στον έλεγχο της διασποράς, σε περίπτωση που υπάρξουν επόμενα κύματα του ιού.

Για τον ελληνικό τουρισμό, ο πρώτος στόχος είναι η ανάκτηση τουλάχιστον του 50% της περσινής τουριστικής κίνησης. Σε επίπεδο εσόδων, ο πήχης μπαίνει περίπου στα δέκα δισεκατομμύρια ευρώ, υπό την προϋπόθεση εντούτοις πως δεν υπάρξει ανατροπή όσον αφορά την πανδημία ή από κάποιον άλλο εξωγενή παράγοντα.

Όπως σημειώνουν επιχειρηματίες της τουριστικής αγοράς, θα χρειαστούν τουλάχιστον δύο με τρία χρόνια προκειμένου ο τουρισμός να ανακάμψει και να επανακτήσει τη δυναμική που είχε στα τέλη του 2019, όταν και έκλεισε με νέο διπλό ρεκόρ τόσο στα έσοδα (18,2 δισ. ταξιδιωτικές εισπράξεις), όσο και στις αφίξεις. Ο σχεδιασμός των tour operators και τα μηνύματα που στέλνουν για τις κρατήσεις της επόμενης χρονιάς αφήνουν ένα πρώτο θετικό αποτύπωμα.

Προσβλέπουμε και στο Ταμείο Ανάκαμψης

Στο Ταμείο Ανάκαμψης προσβλέπει και ο ελληνικός τουρισμός σύμφωνα με όσα ανέφερε ο υπουργός Τουρισμού Χάρης Θεοχάρης μιλώντας στο 4ο Διεθνές Φόρουμ Φιλοξενίας που διοργανώνει ψηφιακά το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδας.

«Απαιτείται προσαρμογή στα νέα δεδομένα που προκύπτουν, χρειάζεται καινοτομία και δημιουργικότητα προκειμένου η Ελλάδα να διατηρήσει τον ηγετικό ρόλο τον οποίον έχει κατακτήσει. Και μαζί με αυτόν, να διατηρήσει επίσης την πολύτιμη υπεραξία του τουρισμού για την εθνική οικονομία αλλά και για την κοινωνία.

Το 10ετες σχέδιο για τον Ελληνικό Τουρισμό, λοιπόν, θα πρέπει να συντονιστεί με τις προτεραιότητες του Ευρωπαϊκού Ταμείο Ανάκαμψης. Βάσει αυτών των προτεραιοτήτων θα διαμορφωθούν νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, από το 2021 και στα χρόνια που θα ακολουθήσουν» είπε μεταξύ άλλων ο κ.Θεοχάρης.

«Από την πλευρά μας, ως Υπουργείο Τουρισμού, προχωρούμε στη χάραξη ενός 10ετους στρατηγικού πλάνου, διότι ο τουρισμός αλλάζει διαρκώς», ανέφερε ο κ. Θεοχάρης και προσέθεσε ότι «το 10ετες σχέδιο για τον Ελληνικό Τουρισμό, θα πρέπει να συντονιστεί με τις προτεραιότητες του Ευρωπαϊκού Ταμείο Ανάκαμψης. Βάσει αυτών των προτεραιοτήτων θα διαμορφωθούν νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, από το 2021 και στα χρόνια που θα ακολουθήσουν».

Σήμα για την επάνοδο

Ισχυρό σήμα για την επάνοδο του ελληνικού Τουρισμού και την επιστροφή της τουριστικής ζήτησης σε επίπεδα προ κοροναϊού έδωσε ο Σεμπάστιαν Εμπελ , μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής και υπεύθυνος Ξενοδοχείων, Κρουαζιέρας και Δραστηριοτήτων του γερμανικού ταξιδιωτικού κολοσσού TUI, ο οποίος διακινεί στη χώρα μας το μεγαλύτερο όγκο επισκεπτών από το εξωτερικό.

Όπως ανέφερε ο ισχυρός άνδρας της TUI, αν και τα φετινά νούμερα είναι χαμηλά (σημειώνεται πως ο ταξιδιωτικός όμιλος διακινούσε στην Ελλάδα πριν το ξέσπασμα της πανδημίας πάνω από τρία εκατομμύρια τουρίστες από το εξωτερικό), η σεζόν για τον ελληνικό τουρισμό θεωρείται πετυχημένη, ενώ για τον όμιλο η Ελλάδα αποτέλεσε «success story», αφού ήταν ο δεύτερος προορισμός που άνοιξε μετά τη Μαγιόρκα και με μεγάλη ζήτηση.  Επίσης η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα στη Μεσόγειο που η TUI Cruises ξεκίνησε το πρόγραμμα κρουαζιέρας της.

Ο ίδιος θεωρεί επίσης πως η χώρα τα πήγε πολύ καλά σε υγειονομικό επίπεδο, πως υπήρξε εξαιρετική συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση, αλλά και με τους επιχειρηματίες της τουριστικής αγοράς, και η διαχείριση της κρίσης αυτής θα αποτελέσει μια πολύ καλή ευκαιρία για το μέλλον και για την ανάκαμψη των τουριστικών μεγεθών.

Όσον αφορά την επόμενη χρονιά, είπε πως δεν μπορούν να γίνουν προβλέψεις με  σιγουριά, καθώς πολλά θα εξαρτηθούν και από την πορεία του κοροναϊού και από το πότε θα υπάρξει εμβόλιο σε κυκλοφορία. Εντούτοις τόνισε πως η Ελλάδα παραμένει μια ασφαλής χώρα και διαθέτει καλές υποδομές υγείας.