Τουρκία : Τα διπλωματικά χαρτιά της Ελλάδας για τις κυρώσεις – Εκνευρισμός στην Αγκύρα

Εντείνει τις διπλωματικές της προσπάθειες η Αθήνα ώστε να δημιουργήσει τη μεγαλύτερη δυνατή συμμαχία που θα γείρει την πλάστιγγα υπέρ της επιβολής κυρώσεων στην Τουρκία. Ταυτόχρονα βρίσκεται σε ύψιστη ετοιμότητα στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο για το ενδεχόμενο η Τουρκία να προχωρήσει σε ακραία κάποια πρόκληση, όπως έχει αφήσει να διαφανεί τον τελευταίο καιρό ότι προτίθεται να κάνει.

Η απόπειρα μιας τουρκικής φρεγάτας να παρενοχλήσει αντίστοιχη αιγυπτιακή που συμμετείχε στην άσκηση «Μέδουσα», αποδεικνύει τον εκνευρισμό της Αγκυρας τα τελευταία 24ωρα ενώ οι νεοοθωμανικές κορώνες περί αποστρατιωτικοποίησης  δεκάδων αιγαιοπελαγίτικων νησιών και η έκδοση Navtex για ασκήσεις με πραγματικά πυρά μεταξύ Ρόδου και Καστελλόριζου  και νοτιοανατολικά της Κρήτης, συνθέτουν την εικόνα μίας χώρας σε πλήρη παρουξυσμό.

Μεγάλος ο εκνευρισμός

Εχει καταστεί σαφές τις τελευταίες μέρες ότι ο εκνευρισμός στην Ευρώπη για την Τουρκία είναι αρκετά μεγάλος ενώ η Αθήνα έχει διαμηνύσει με κάθε τόνο ότι δεν πρόκειται αυτή τη φορά η Αγκυρα να μην δεχτεί τις επιπτώσεις της παραβατικής συμπεριφοράς. Αλλωστε όπως ανέφερε το βράδυ της Δευτέρας ο Κυριάκος Μητσοτάκης, η συντριπτική πλειοψηφία των ευρωπαϊκών χωρών τάσσεται με την Ελλάδα.

Ο πρωθυπουργός έστειλε το μήνυμα πως η συμπεριφορά της Τουρκίας συνιστά απειλή για τη σταθερότητα και ασφάλεια της περιοχής. Σημείωσε ότι αυτό που έχουμε πετύχει είναι να μετατρέψουμε τις ελληνοτουρκικές διαφορές σε ευρωτουρκικές. Αυτό δεν είχε συμβεί στο παρελθόν, συμπλήρωσε και τόνισε ότι χρειάστηκε συστηματική διπλωματική δουλειά.

Αυτονόητη η στήριξη σε Ελλάδα και Κύπρο

Αναφερόμενος στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, είπε πως έδωσε στην Τουρκία δύο επιλογές τον Οκτώβριο και επισήμανε ότι είναι ξεκάθαρο ότι η Τουρκία δεν αγκάλιασε τη θετική ατζέντα. Σε ό,τι αφορά τον βαθμό των μέτρων και των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ανέφερε ότι δεν είναι κάτι που μπορεί να προεξοφλήσει και εξέφρασε την πεποίθηση ότι η ΕΕ δεν θα διακινδυνεύσει το δικό της κύρος. «Δεν αναφέρομαι στην αυτονόητη στήριξη στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Έχει πάρει μια απόφαση με ξεκάθαρο χρονοδιάγραμμα. Όλα είναι στο τραπέζι. Αυτή τη στιγμή η συντριπτική πλειοψηφία των χωρών συντάσσονται με την Ελλάδα» εξήγησε.

Παράλληλα, ανέφερε πως δεν είναι προς όφελος ούτε της Τουρκίας να συντηρείται αυτή η ένταση και την κάλεσε να επαναξιολογήσει τη σχέση της με την Ευρώπη. Δεν μπορεί να έχει η ίδια δίκιο και όλοι οι άλλοι άδικο, σημείωσε.

Σε αυτό το πλαίσιο, τόνισε πως η Ελλάδα είναι έτοιμη να συζητήσει με την Τουρκία υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρχει ένταση στη θάλασσα, το ένα μείζον ζήτημα που είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, των θαλάσσιων ζωνών. «Έχουμε διαφωνία αυτή η στιγμή για την ΑΟΖ στις περιοχές αυτές. Αν δεν μπορούμε να βρούμε μια λύση, να πάμε στο Δικαστήριο στη Χάγη» επανέλαβε.

Κινούμενος στο ίδιο μήκος κύματος, διαμήνυσε ότι η Τουρκία είναι που πρέπει να αλλάξει στάση και κατέστησε σαφές: «Θα χρειαστούμε μια περίοδο έμπρακτης αποκλιμάκωσης». Σημείωσε ακόμα ότι η Τουρκία είχε δυνατότητα να αποσύρει από τον Οκτώβριο το Όρουτς Ρέις και το έκανε 10 ημέρες πριν από τη Σύνοδο Κορυφής».

Πρόκληση για το σύνολο της ΕΕ

«Η στάση της Τουρκίας αποτελεί πρόκληση στο σύνολο της ΕΕ» τόνισε τη Δευτέρα ο υπουργός Εξωτερικών σε δηλώσεις του στο περιθώριο του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων. Ο Νίκος Δένδιας υπογράμμισε ότι «κατέστη σαφές ότι θα πρέπει να υπάρχει αντίδραση απέναντι στην Τουρκία».

Ειδικότερα, ο κ. Δένδιας σημείωσε ότι «στο Συμβούλιο σήμερα έγινε μια εκτεταμένη συζήτηση αναφορικά με την τουρκική παραβατικότητα. Διαπιστώθηκε από όλους τους Υπουργούς Εξωτερικών ότι η Τουρκία δεν αντελήφθη το θετικό μήνυμα της ΕΕ από το Συμβούλιο του Οκτωβρίου. Αντίθετα, συνέχισε την παραβατική συμπεριφορά της. Και μάλιστα κάτω από ένα πλαίσιο το οποίο είναι παντελώς απαράδεκτο, την απειλή πολέμου εναντίον της Ελλάδας εάν επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια. Σημειώνω ότι η UNCLOS, η σύμβαση που προβλέπει την επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια είναι τμήμα του ευρωπαϊκού δικαίου, την έχει επικυρώσει η ίδια η ΕΕ. Άρα η στάση της Τουρκίας αποτελεί πρόκληση στο σύνολο της Ένωσης. Από εκεί και πέρα λοιπόν κατέστη σαφές ότι θα πρέπει να υπάρχει αντίδραση απέναντι στην Τουρκία. Κι αυτό είναι το οποίο θα συζητηθεί στο Συμβούλιο Αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων αυτή την εβδομάδα».

Ο ΥΠΕΞ σε συνεργασία και με τον κύπριο ομόλογό του, Νίκο Χριστοδουλίδη, με τον οποίο συναντήθηκε την Παρασκευή, αναμένεται να παρουσιάσουν το σύνολο των τουρκικών προκλήσεων από τον Οκτώβρη και μετά με έμφαση στις navtex για το «Ορούτς Ρέις», που εκδόθηκαν μετά τις προειδοποιήσεις της ΕΕ, αλλά και το πικ νικ στα Βαρώσια. Το περασμένο Σάββατο ο Δένδιας είχε τηλεφωνική συνομιλία και με τον γάλλο ομόλογό του, Ζαν Ιβ Λε Ντριάν. Μετά τις Βρυξέλλες ο Δένδιας θα μεταβεί στο Αμμάν για την τριμερή Ελλάδας – Κύπρου – Ιορδανίας.

Σοβαρή κλιμάκωση

Στο μεταξύ, σύμφωνα με αναλυτές, είναι ιδιαίτερα πιθανή μια σοβαρή κλιμάκωση των εξελίξεων στο χρονικό διάστημα μετά την Σύνοδο Κορυφής και προφανώς πριν την παράδοση της εξουσίας στον Τζο Μπάιντεν στις 20 Ιανουαρίου αλλά και την ανάληψη της Προεδρίας της Ε.Ε. από την Πορτογαλία που θα αντικαταστήσει την Γερμανία.

Αν και εντός της Ε.Ε. υπάρχουν διαφορετικά επίπεδα αντίληψης της τουρκικής πρακτικής θεωρείται κοινό δεδομένο πως οι ευρωτουρκικές θέσεις είναι στο χειρότερο τους σημείο. Μάλιστα ευρωπαίοι αξιωματούχοι όπως ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ αυξάνουν την πίεση τονίζοντας ότι «τείναμε το χέρι στην Τουρκία τον Οκτώβριο και η αξιολόγηση μας είναι αρνητική. Θα έχουμε συζήτηση στη Σύνοδο Κορυφής και είμαστε έτοιμοι να χρησιμοποιήσουμε τα μέσα που διαθέτουμε».

Προειδοποίηση από Σαρλ Μισέλ

Ειδικότερα, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ αξίωσε την περασμένη εβδομάδα η Τουρκία να πάψει να «παίζει παιγνίδια», προσφέροντας παραχωρήσεις μόνο για να τις πάρει πίσω.

Η χώρα που κρατάει το κλειδί ως προς την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία είναι η Γερμανία, η οποία ασκεί την εναλλασσόμενη προεδρία της ΕΕ το τρέχον εξάμηνο. Το Βερολίνο ήλπιζε ότι θα μεσολαβούσε μεταξύ της Αθήνας και της Αγκυρας, αλλά οργίστηκε όταν η Τουρκία ξανάρχισε την εξερεύνηση για κοιτάσματα αερίου στα ανοικτά της Κύπρου τον Οκτώβριο, έπειτα από σύντομη παύση.

«Το ότι εστάλη το πλοίο (Oruç Reis) ξανά στη θάλασσα αμέσως μετά τη σύνοδο (κορυφής του Οκτωβρίου) δεν το πήραν πολύ καλά τα κράτη μέλη που κατέβαλαν μεγάλες προσπάθειες (…). Η υπομονή της Γερμανίας έχει όρια», επισήμανε ευρωπαίος διπλωμάτης ενήμερος για την προετοιμασία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Εθεσε θέμα 152 νησιών

Οι προκλητικές ενέργειες με τις νέες παράνομες Navtex, την εμπρηστική ρητορική όπως αυτή του εμπνευστή της «Γαλάζιας Πατρίδας» Τζιχάτ Γιατζί ο οποίος ούτε λίγο ούτε πολύ έθεσε ζήτημα για 152 νησιά, νησίδες και βραχονησίδες  αλλά και τις δηλώσεις του τουρκικού ΥΠΕΞ σχετικά με την κυριαρχία στο Καστελλόριζο, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια στην Ευρώπη, η οποία θα πρέπει να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και να περάσει αυτή τη φορά στη φάση των κυρώσεων.

Το προηγούμενο διάστημα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είχε προειδοποιήσει σε όλους τους τόνους την Τουρκία να σταματήσει τις έρευνες στα νερά της ανατολικής Μεσογείου, διαμηνύοντας ότι σε διαφορετική περίπτωση θα αντιμετώπιζε συνέπειες .

«Εξ όσων γνωρίζω, καμία κυβέρνηση της ΕΕ δεν αμφισβητεί την άποψη ότι η κατάσταση είναι σήμερα χειρότερη απ’ ό,τι ήταν τον Οκτώβριο και άρα οι ηγέτες πρέπει να εξετάσουν ποιες θα είναι οι συνέπειες», ανέφερε ευρωπαίος αξιωματούχος. «Ζητήσαμε αλλαγή και δεν ήρθε», εξήγησε δείχνοντας ότι η υπομονή της Ευρώπης αρχίζει να εξαντλείται.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση καταγράφει τη συνέχιση των ερευνητικών δραστηριοτήτων τουρκικών πλοίων στα ύδατα της ανατολικής Μεσογείου, που η Αθήνα τονίζει ότι καθιστούν αδύνατη την έναρξη επίσημων συνομιλιών με την Αγκυρα για τις διαφωνίες των δύο πλευρών.

Ο Σίσι στον Μακρόν

Εν τω μεταξύ, ο Ερντογάν δεν σταματά να επιτίθεται με σφοδρότητα στον γάλλο πρόεδρο, Εμανουέλ Μακρόν, λόγω της στάσης του απέναντι στην τουρκική προκλητικότητα, δηλώνοντας ότι ελπίζει η Γαλλία να απαλλαγεί σύντομα από αυτόν, χαρακτηρίζοντάς τον πρόβλημα για τη Γαλλία σε επικίνδυνους γι’ αυτήν καιρούς.

Ιδιαίτερης σημασίας για την Ανατολική Μεσόγειο χαρακτηρίζεται η επίσκεψη του αιγύπτιου προέδρου Αμπντελφατάχ αλ Σίσι στο Παρίσι και η συνάντηση με τον Μακρόν, μετά και τη δήλωση του γάλλου προέδρου για συνεργασία των δύο χωρών σε σχέση με τη σταθεροποίηση της περιοχής.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Αίγυπτος παρενέβη, μαζί με τα ΗΑΕ, τη Σαουδική Αραβία και τον Λίβανο, σύμφωνα με πληροφορίες («Φιλελεύθερος» Κύπρου) και κατάφεραν να μπλοκάρουν ψήφισμα υπέρ της λύσης δύο κρατών στο Κυπριακό, που επιχείρησε να περάσει η Τουρκία, στον Οργανισμό Ισλαμικής Συνεργασίας, διατηρώντας το λεκτικό των τελευταίων ετών, με όποια αρνητικά εμπεριέχει και αυτό.