Τουρκία : Ανησυχία στην Αγκυρα για τις κυρώσεις – Νέος παροξυσμός κατά της Ελλάδας

Υπό τη βεβαιότητα ότι το πρώτο δείγμα γραφής από τη δυσφορία που κυριαρχεί στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες κατά της Τουρκίας θα αποτυπωθεί στα συμπεράσματα της επερχόμενης συνόδου κορυφής της ΕΕ, υπό τη μορφή κυρώσεων, η Ελλάδα προετοιμάζεται για σκληρή μάχη.

Ηδη οι συμμαχίες έχουν διαμορφωθεί όπως και η στάση στην οποία θα επιμείνουν οι περισσότερες χώρες οι οποίες δεν έχουν σημεία επαφής με τις νεοοθωμανικές περικοκλάδες του Ερντογάν. Κανείς δεν παραγνωρίζει ωστόσο το μέγεθος του βαθμού παρέμβασης και διαμόρφωσης της τελικής απόφασης που διακρατεί η Γερμανία. Γεγονός που σημαίνει ότι μπορεί να αντιτεθεί στην επιβολή κυρώσεων ή να απαλείψει εκείνες με ειδική βαρύτητα από το τελικό κείμενο των αποφάσεων.

Ψάχνει συμμάχους

Όμως ο απόηχος του δυσμενούς κλίματος στις Βρυξέλλες, αιωρείται εδώ και καιρό στην Αγκυρα. Και δεν είναι τυχαίο ότι ο ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου διεκπεραιώνει με αξιοπρόσεχτη εμμονή την εντολή του σουλτάνου για επίρριψη ευθυνών στην Ελλάδα, που δεν παρακάθεται στον διάλογο που η ίδια τορπίλισε.

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι τα μηνύματα της Τουρκίας προς τις Βρυξέλλες, με την συνεχή επίκληση στο διασυνδεδεμένο ευρωπαϊκό της μέλλον, λαμβάνει «δραματικές» διαστάσεις καθώς στο ανάκτορο του σουλτάνου θεωρείται βέβαιο ότι καταδικαστική απόφαση από την Ευρώπη θα υπάρξει. Ενδεικτικό μάλιστα της δυστοκίας που υπάρχει εσχάτως στην εξωτερική πολιτική της Αγκυρας είναι και η ξαφνική εντατικοποίηση επαφών με χώρες που διάκεινται φιλικά προς αυτήν ώστε να διαμορφωθεί ένας ομοιογενής θύλακας αντίστασης στη γενικότερη ευρωπαϊκή ομοθυμία.

Δεν θα βγει αλώβητος

Προς αυτή την κατεύθυνση και η επίσκεψη του Ούγγρου ΥΠΕΞ στην Αγκυρα και η συνάντηση τόσο με τον Ερντογάν όσο και με τον Τσαβούσογλου. Να σημειωθεί πάντως ότι σύμφωνα με κάποιες αναλύσεις, είναι πολύ πιθανό η Ε.Ε. να μην υιοθετήσει τα μέτρα εκείνα που θα μπλοκάρουν τις έρευνες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, θα θέσει όμως τις βάσεις ώστε η επόμενη Σύνοδος Κορυφής, που είναι προγραμματισμένη για τον Μάρτιο, να επιβάλει αυστηρότερες και σημαντικότερες κυρώσεις, σε συνδυασμό και με την πιο σκληρή στάση της κυβέρνησης Μπάιντεν προς την Άγκυρα. Με άλλα λόγια, θα επιτρέψει στον Ερντογάν να σταθεί τυχερός για μία τελευταία φορά, χωρίς όμως να βγει αλώβητος.

Ετσι λοιπόν, η Ελλάδα αναμένεται να ακολουθήσει σκληρή γραμμή υπέρ κυρώσεων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπως ξεκαθάρισε χθες και ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης εκφράζοντας τη βεβαιότητά του ότι η Ευρώπη δεν θα διακινδυνεύσει το δικό της κύρος. Υπενθύμισε ότι η απόφαση της ΕΕ έχει χρονοδιάγραμμα και προβλέπει είτε η Τουρκία να αγκαλιάσει τη θετική ατζέντα είτε να υποστεί τις συνέπειες. Επανέλαβε την πάγια θέση της Αθήνας υπέρ του διαλόγου για την επίλυση της μίας διαφοράς με την Αγκυρα, καθώς και τη δυνατότητα προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, με προϋπόθεση πάντα μια περίοδο έμπρακτης αποκλιμάκωσης.

Τα στρατόπεδα στην ΕΕ

Όπως είπαμε, η τοποθέτηση της Γερμανίας αναμένεται να είναι καθοριστική για τις εξελίξεις, με κορυφαίους ευρωπαίους αξιωματούχους ωστόσο να δηλώνουν ότι η Τουρκία έχει αρχίσει να χάνει τους φίλους της. Χθες ο Χάικο Μάας σε δηλώσεις του πριν από τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων αναφέρθηκε στις τουρκικές προκλήσεις και στη συζήτηση των ΥΠΕΞ για τις συνέπειες στην Αγκυρα ενόψει και της συνόδου κορυφής. Ωστόσο το Βερολίνο εκτιμάται ότι δύσκολα θα συναινέσει σε σοβαρές κυρώσεις, προωθώντας ένα μάλλον «επιεικές» σενάριο.

Επιφυλακτικές έως και αρνητικές για την επιβολή μέτρων και δη σοβαρών στην Τουρκία εμφανίζονται μέχρι σήμερα η Ισπανία, η Ιταλία, η Μάλτα, η Ουγγαρία και η Πολωνία, έστω και αν αναγνωρίζουν τις προκλήσεις. Ελλάδα, Κυπριακή Δημοκρατία, Γαλλία και Αυστρία από την άλλη απαιτούν σκληρά μέτρα από τις Βρυξέλλες, ενώ στο ίδιο στρατόπεδο δηλώνουν το Λουξεμβούργο, το Βέλγιο, η Σλοβενία, η Δανία, η Ολλανδία, η Ιρλανδία, οι χώρες της Βαλτικής και η Σλοβακία. Το τρίτο στρατόπεδο είναι των «αδιάφορων» ή ουδέτερων κρατών, που θεωρούν ότι δεν τις αγγίζει το θέμα.

Οι πιθανές κυρώσεις

Ως ένα πιθανό σενάριο χαρακτηρίζεται η επιβολή μέτρων εναντίον προσώπων για τις παράνομες έρευνες του «Ορούτς Ρέις», στα πρότυπα αυτών που επιβλήθηκαν για τις παραβιάσεις στην ΑΟΖ της Κύπρου, με άγνωστο ακόμα αν η Γερμανία θα συναινέσει να περιληφθούν στα μέτρα και εταιρείες. Η ελληνική πλευρά θέλει να δοθεί στον ύπατο εκπρόσωπο της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ εντολή για λίστα τομεακών κυρώσεων – γραπτά αυτή τη φορά. Στα μέτρα που θέλει η Αθήνα είναι και το εμπάργκο όπλων, κάτι που χαρακτηρίζεται δύσκολο έως αδύνατο, καθώς και, μεταξύ άλλων, διακοπή της χρηματοδότησης τουρκικών τραπεζών από ευρωπαϊκούς θεσμούς.  Δημοσίευμα της γερμανικής εφημερίδας Tagesspiegel επίσης αναφέρεται σε ενδεχόμενες κυρώσεις οι οποίες μπορεί να υπάρξουν αρχικά στον τουρισμό και αργότερα στην ενέργεια, τις τράπεζες και τις μεταφορές. «Πολύ ξεκάθαρη γλώσσα απέναντι στην Τουρκία» ζήτησε ο αυστριακός ΥΠΕΞ Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ, σε δηλώσεις του τονίζοντας την ελπίδα του στη Σύνοδο να ληφθούν «σαφείς αποφάσεις».

Σκληρή γλώσσα Δένδια

Η Τουρκία ενεργεί έξω από τα όρια της διεθνούς νομιμότητας, και έχει καταστεί, δυστυχώς, ο ταραχοποιός της περιοχής, τόνισε μετά την τριμερή σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας, Ιορδανίας και Κύπρου στο Αμμάν, ο Νίκος Δένδιας.

Η Τουρκία διαδίδει προπαγάνδα και ψεύτικες ειδήσεις, απειλεί με χρήση βίας, έχει απειλήσει με πόλεμο την Ελλάδα, εάν η ασκήσει το κυριαρχικό της δικαίωμα, επεκτείνοντας τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια, έχει εργαλειοποιήσει το μεταναστευτικό, έχει επιδεινώσει τις προκλήσεις ασφαλείας, με τη μεταφορά τζιχαντιστών από τη Λιβύη στον Καύκασο -«ταξιδιωτικό γραφείο τζιχάντ» – και θέτοντας σε κίνδυνο την ειρήνη και τη σταθερότητα σε όλη την περιοχή, εξήγησε ο κ. Δένδιας.

Ο υπουργός Εξωτερικών χαρακτήρισε απαράδεκτη τη συμπεριφορά αυτή της Τουρκίας και σημείωσε πως η Ελλάδα έχει καλέσει επανειλημμένα την Άγκυρα να συμμετάσχει σε έναν εποικοδομητικό διάλογο με όλες τις χώρες που τηρούν το νόμο και μοιράζονται τις ίδιες αξίες.

Σε ό,τι αφορά την ατζέντα των συνομιλιών, οι τρεις υπουργοί Εξωτερικών συνομίλησαν για τη Λιβύη, τη Συρία, την ειρηνευτική διαδικασία στη Μέση Ανατολή, το μεταναστευτικό, την Ανατολική Μεσόγειο και το Κυπριακό.

Νέες επιθέσεις από Τσαβούσογλου

Για ακόμα μία μέρα, ο Τσαβούσογλου επιτέθηκε κατά της Ελλάδας υποστηρίζοντας ότι συνέχισε τα «προκλητικά» βήματα στην περιοχή, παρά τις προσπάθειες της Τουρκίας να χρησιμοποιήσει τη διπλωματία. Μάλιστα ο τούρκος υπουργός είπε ότι αναμένει από την ΕΕ να ενεργήσει ως έντιμος και αντικειμενικός μεσολαβητής στη διένεξη.

Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου με τον ούγγρο υπουργό Εξωτερικών Πέτερ Σιγιάρτο, ο Τσαβούσογλου  είπε πώς η Τουρκία θέλει να βελτιώσει τις σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση στη βάση μιας πλήρους συμμετοχής της σ’ αυτήν, προσθέτοντας ότι τα μεταξύ τους προβλήματα μπορούν να λυθούν μόνον αν η ΕΕ ενεργήσει με κοινή λογική στη σύνοδο κορυφής αυτή την εβδομάδα και πέραν αυτής.

Λέγε, λέγε, κάτι θα μείνει

Ο Τσαβούσογλου ισχυρίστηκε πως η Ελλάδα αποφεύγει τις συναντήσεις αποκλιμάκωσης στα πλαίσια του ΝΑΤΟ . «Η Ελλάδα έλεγε πως όσο το Oruc Reis παραμένει στην περιοχή δεν θα έρθουν στο διάλογο. Όμως το πλοίο αποσύρθηκε στην Αττάλεια αλλά πάλι βρίσκουν δικαιολογίες», δήλωσε.

Χθες, Δευτέρα, οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ ανακοίνωσαν πως η Τουρκία απέτυχε να συμβάλει στον τερματισμό της διένεξης με την Ελλάδα και την Κύπρο στην ανατολική Μεσόγειο, αλλά παρέπεμψαν τη λήψη οποιασδήποτε απόφασης σχετικά με κυρώσεις στη σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη.

«Πρέπει να είναι δίκαιοι και τίμιοι εδώ. Αν σκεφτούν επίσης στρατηγικά και με κοινή λογική, όχι μόνο στη σύνοδο κορυφής αλλά πάντα, και επιτύχουμε μια θετική ατμόσφαιρα, μπορούμε να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας», δήλωσε ο Τσαβούσογλου. «Μπορούμε να λύσουμε τα προβλήματά μας μόνο με διάλογο και διπλωματία», πρόσθεσε.

Τελευταία φορά

Περιορισμένες και οικονομικά ασήμαντες κυρώσεις πρόκειται να δρομολογήσει η Ε.Ε. εις βάρος της Τουρκίας, σύμφωνα με όσα εκτιμά σε ανάλυσή της, η εταιρία γεωπολιτικών ερευνών Eurasia Group, σε ανάλυσή της ενόψει της Συνόδου Κορυφής της 10-11ης Δεκεμβρίου.
Eurasia Group βλέπει επίσης ότι η κίνηση αυτή εκ μέρους της Ε.Ε. δεν πρόκειται να σταματήσει τις έρευνες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, θα θέσει όμως τις βάσεις ώστε η επόμενη Σύνοδος Κορυφής, που είναι προγραμματισμένη για τον Μάρτιο, να επιβάλει αυστηρότερες και σημαντικότερες κυρώσεις, σε συνδυασμό και με την πιο σκληρή στάση της κυβέρνησης Μπάιντεν προς την Άγκυρα.

Η Άγκυρα θα αποφύγει κάποια σοβαρή τιμωρία, όμως θα επιβληθούν κυρώσεις σε εργαζόμενους της ενεργειακής εταιρείας του τουρκικού δημοσίου TPAO, ως μια έσχατη προειδοποίηση.

Οι ηγέτες θα θέσουν τις βάσεις για την επιβολή αυστηρότερων κυρώσεων, οι οποίες αναμένεται να αρχίσουν με τη Σύνοδο της 25-26ης Μαρτίου 2021.