Το εμβόλιο θα φέρει ή δεν θα φέρει… ανοσία στην ελληνική οικονομία;

Το στοίχημα για το 2021 είναι ο ρυθμός εμβολιασμού και πως αυτή η διαδικασία θα φέρει ανοσία στις οικονομίες που έχουν αποδυναμωθεί από τα συνεχή lockdowns. Το σφοδρό κύμα της πανδημίας και τα νέα περιοριστικά μέτρα σηματοδοτούν πως η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας θα αντιστραφεί κατά τέταρτο τρίμηνο και πως το ξεκίνημα του 2021 θα είναι επίσης αδύναμο. Η διάθεση όμως ενός εμβολίου στα μέσα του επόμενου έτους στρώνει το δρόμο για μια ισχυρή ανάκαμψη, ειδικότερα στον τουρισμό, με τους αναλυτές να προβλέπουν αύξηση του ΑΕΠ στο 4,5% το 2021 και πως πλέον η ελληνική οικονομία θα αντιστρέψει τις απώλειες του 2020 έως το πρώτο τρίμηνο του 2022.

Τα θετικά νέα για το εμβόλιο αυξάνουν τις προσδοκίες για άρση των περισσότερων περιορισμών κατά τη διάρκεια του β’ και του γ’ τριμήνου του 2021 σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ. Αυτό όπως αναφέρουν οι αναλυτές θα αλλάξει το παιχνίδι στον κλάδο του τουρισμού, στον οποίο τομέα η Ελλάδα βασίζεται σε μεγάλο βαθμό και έτσι επωφελείται περισσότερο από το εμβόλιο. Επίσης, ο δείκτης χρέους αναμένεται να παραμείνει υψηλός, όμως δεν υπάρχουν ανησυχίες για τη βιωσιμότητα του τουλάχιστον για τα επόμενα δύο χρόνια χάρη κυρίως λόγω της ΕΚΤ. Οι υπολογισμοί της Capital Economics δείχνουν πως ένα εμβόλιο θα οδηγούσε σε ταχύτερη ανάκαμψη της εναέριας κυκλοφορίας και αυτό από μόνο του θα προσθέσει 1-2%  στην αύξηση του ΑΕΠ το 2021.

Οι επιπτώσεις αυτής της εξέλιξης και η γενικότερη ανάκαμψη σημαίνει ότι η ανάπτυξη στην Ελλάδα θα είναι ισχυρότερη. Επίσης, η Ελλάδα αναμένεται να λάβει επιχορηγήσεις από την ΕΕ 9% του ΑΕΠ κατά τη διάρκεια του 2021-2026 και εφόσον τα κεφάλαια χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά θα υπάρξει θετική επίδραση στο ΑΕΠ που υπολογίζονται στο 2% για το 2021.

Δύσκολη περίοδος έρχεται

Σύμφωνα με την Capital Economics η αρχή του επόμενου έτους θα φέρει δύσκολους μήνες καθότι η κυβέρνηση αναμένεται να διατηρήσει τους αυστηρούς περιορισμούς κατά τη διάρκεια του χειμώνα για να περιορίσει την πίεση στο σύστημα υγείας. Η μικρή δε αύξηση του ΑΕΠ το τρίτο τρίμηνο υποδηλώνει ότι η δραστηριότητα θα ανακάμψει αργά όταν μειωθούν οι περιορισμοί.  Σημειώνεται πως τα στοιχεία για το ΑΕΠ τρίτου τριμήνου έδειξε ότι η οικονομία αυξήθηκε πολύ λιγότερο από το αναμενόμενο, μόλις 2,3% σε τριμηνιαία βάση και σε ετήσια  ετήσια βάση παρουσίασε μείωση κατά 11,7%. Η μείωση των εξαγωγών προήλθε από τη συρρίκνωση των εξαγωγών υπηρεσιών κατά 80%, σε σύγκριση με το τρίτο τρίμηνο του 2019, ενώ, αντίθετα, οι εξαγωγές αγαθών σημείωσαν άνοδο κατά 3,5%. Παρά τη σταδιακή επαναλειτουργία του κλάδου του τουρισμού (αποτελεί το μεγαλύτερο τμήμα των εξαγωγών υπηρεσιών), από τις αρχές Ιουνίου, οι επιδόσεις του κλάδου, στο τρίτο τρίμηνο του έτους, διαμορφώθηκαν σε σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα από τα αντίστοιχα περσινά. Συγκεκριμένα, η εισερχόμενη τουριστική κίνηση ήταν μειωμένη κατά 79%, σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2019.

Η μεγάλη υποχώρηση, σε ετήσια βάση, κατά το τρίτο τρίμηνο, αντικατοπτρίζει την άνευ προηγουμένου πτώση των τουριστικών εισπράξεων άνω του 70%, σε ετήσια βάση, σε αυτό το χρονικό διάστημα. Σύμφωνα με μελέτη της Alpha Bank, το επιχείρημα της ισχυρής εξάρτησης της οικονομίας από τον τουρισμό ενισχύεται, περαιτέρω, από δύο διαρθρωτικά χαρακτηριστικά: (α) τη σημαντική, άμεση συνεισφορά του κλάδου στο ΑΕΠ (περίπου 7%, το 2019) αλλά και τη συνολική συνεισφορά (συμπεριλαμβανομένης της έμμεσης και της επαγόμενης), η οποία βάσει υπολογισμών του World Travel and Tourism Organization αντιπροσώπευε άνω του 20% του ΑΕΠ, το 2019, (β) το εποχικό πρότυπο του ελληνικού τουρισμού, αφού ο μεγαλύτερος όγκος των τουριστικών εισπράξεων συγκεντρώνεται στο τρίτο τρίμηνο (59%, κατά μέσο όρο, την τριετία 2017-2019).

Τρίτον, η επίδραση της πανδημίας στους κλάδους του τουρισμού και των μεταφορών αντανακλάται στο γεγονός ότι ο κύριος παράγοντας της πτώσης του ΑΕΠ το τρίτο τρίμηνο, σε ετήσια βάση, ήταν η κατακόρυφη πτώση των εξαγωγών υπηρεσιών κατά 80%.

Τέταρτον, σε αντίθεση με την εξωτερική ζήτηση, η εγχώρια ιδιωτική και η δημόσια κατανάλωση, σημείωσαν άνοδο, στο τρίτο τρίμηνο, κατά 1% και 4,4%, σε ετήσια βάση, έναντι πτώσης κατά 12% και 2,7%, αντίστοιχα, στο δεύτερο τρίμηνο, εξέλιξη που οφείλεται στη στήριξη των εισοδημάτων μέσω των έκτακτων, δημοσιονομικών μέτρων, καθώς και της υποστηρικτικής πιστωτικής πολιτικής.