Γιατί μπορεί και εκβιάζει η Τουρκία και ποια τα λάθη της Ευρώπης

Δεν ανήκω στους «τουρκοφάγους». Ούτε πιστεύω ότι απέναντι στη «γαλάζια πατρίδα» της Τουρκίας χρειάζεται να διεκδικήσουμε τη δική μας «γαλανόλευκη πατρίδα».

Ελλάδα και Τουρκία έχουν περισσότερα να κερδίσουν από μια ειρηνική συνύπαρξη που θα στηρίζεται σε αμοιβαίους συμβιβασμούς και αναζήτηση συνεργασιών.

Όμως, σε αυτή τη φάση η Τουρκία συμπεριφέρεται ως μια ανεξέλεγκτη περιφερειακή δύναμη, που μπορεί να παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και να κάνει «διάλογο» μόνο αφού έχει κατοχυρώσει μονομερώς αυτά που διεκδικεί. Κοινώς, για να πάρει και τα ρέστα.

Κατά συνέπεια υπάρχει ανάγκη η Τουρκία να πιεστεί, ώστε να εγκαταλείψει την τωρινή τακτική της διαρκούς επίδειξης προκλητικότητας.

Και σε αυτή την κατεύθυνση η Ευρώπη έχει πολλά να κάνει.

Μόνο που εδώ και καιρό η Ευρώπη κάνει τα αντίθετα. Αντί να πιέζει την Τουρκία εκβιάζεται από αυτήν.

Και αυτό το κάνει με δύο τρόπους:

Από τη μια, γιατί έχει στηρίξει όλη την πολιτική της για το προσφυγικό και το μεταναστευτικό στη συμφωνία με την Τουρκία, ώστε να περιοριστούν οι ροές.

Αυτό σημαίνει ότι διαρκώς η Τουρκία μπορεί να εκβιάζει με την απειλή αυξημένων προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών.

Από την άλλη, η Ευρώπη εδώ και καιρό έχει ξεκόψει την Ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας. Όχι μόνο επειδή η Τουρκία δεν κάνει βήματα προόδου, αλλά και επειδή ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες απλώς δεν θέλουν να μπει η Τουρκία και αλλάξουν ισορροπίες.

Αυτό σημαίνει ότι εδώ και καιρό η Ευρώπη έχει χάσει τη δυνατότητα να πιέζει γύρω από αυτό το θέμα. Δεν μπορεί, δηλαδή, να πει: αλλάξτε στάση, για να ξεμπλοκάρει η ενταξιακή διαδικασία.

Αυτή είναι μια αδιέξοδη τακτική, που απλώς τροφοδοτεί την τουρκική προκλητικότητα.

Όμως, μπορεί να υπάρξει και μια διαφορετική πορεία.

Εάν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν λειτουργούσαν μόνο υπό το καθεστώς εκλογικού φόβου απέναντι στην ακροδεξιά και υιοθετούσαν μια πιο ορθολογική πολιτική για το μεταναστευτικό, τότε η Τουρκία δεν θα μπορούσε πια να εκβιάζει με το προσφυγικό.

Και τότε θα μπορούσαν πολύ πιο εύκολα και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να δουν το ενδεχόμενο πραγματικών κυρώσεων που να έχουν αποτέλεσμα.

Κι εάν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έκαναν μια πραγματική και όχι προσχηματική συζήτηση για την ευρωπαϊκή προοπτική – αν όχι τη μελλοντική ένταξη, τότε την αναβαθμισμένη σχέση –, τότε θα μπορούσαν να ασκήσουν και την απαραίτητη «θετική» πίεση προς την Τουρκία για να αλλάξει στάση.

Δηλαδή, θα μπορούσαν με σαφήνεια να πουν στην Τουρκία ότι η τωρινή της στάση έχει κόστος, ενώ σε μια διαφορετική κατεύθυνση υπάρχει πραγματικό όφελος.

Διαφορετικά, το αδιέξοδο θα συνεχίζεται, η ένταση θα σωρεύεται και το ενδεχόμενο «θερμού επεισοδίου» θα γίνεται όλο και πιο πραγματικό.