Σύνοδος Κορυφής : Πόσο αποτελεσματικές θα είναι οι κυρώσεις κατά της Τουρκίας – Πώς θα μπορούσαν να γυρίσουν μπούμερανγκ για τους Ευρωπαίους

Σοβαρά προβλήματα στη δοκιμαζόμενη αυτό τον καιρό τουρκική οικονομία θα μπορούσε να προκαλέσει η επιβολή κυρώσεων από τους ευρωπαίους ηγέτες στη Σύνοδο Κορυφής που ξεκινά σήμερα.

«Η τουρκική οικονομία θα ήταν πολύ ευάλωτη απέναντι σε ισχυρές ευρωπαϊκές κυρώσεις, δεδομένου ότι υπάρχουν στενοί οικονομικοί δεσμοί μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας», αναφέρει ο Τούρκος οικονομολόγος και αρθρογράφος Εμρέ Ντελιβελί μιλώντας στη γερμανική ραδιοφωνία DLF.«Οι μισές τουρκικές εξαγωγές πηγαίνουν στην ΕΕ. Στην Τουρκία υπάρχουν επίσης πολλές ευρωπαϊκές τράπεζες. Οι Ευρωπαίοι αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό ξένων τουριστών στην Τουρκία».

Ήδη στις προπαρασκευαστικές διαβουλεύσεις οι Ευρωπαίοι υπ. Εξωτερικών κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η Τουρκία όχι μόνο δεν συνέβαλε στην αποκλιμάκωση της έντασης, αλλά μάλλον η κατάσταση είναι χειρότερη από πριν», προσθέτει ο Ντελιβελί προειδοποιώντας ότι οι κυρώσεις θα μπορούσαν να γυρίσουν μπούμερανγκ στην Ευρώπη.

«Και για την ΕΕ είναι δύσκολη η επιλογή των κατάλληλων κυρώσεων και θα πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεκτική ώστε να μη βλάψει συμφέροντα ευρωπαϊκών εταιρειών και τραπεζών που δραστηριοποιούνται στην Τουρκία. Η επιβολή οικονομικών κυρώσεων σε χώρες που ακολουθούν αμφιλεγόμενες ή παράνομες πρακτικές δεν αποτελεί πανάκεια. Συχνά πλήττουν και την πλευρά που τις επιβάλει», εκτιμά ο Τούρκος οικονομολόγος.

Εντυπωσιακά στοιχεία για τις εμπορικές σχέσεις Γερμανίας-Τουρκίας

Σύμφωνα με τη βάση δεδομένων του ΟΗΕ UN Comtrade, για το έτος 2019 πρώτη στη λίστα με τις χώρες-προορισμούς των τουρκικών εξαγωγών είναι η Γερμανία με εξαγωγές ύψους 16.6 δισεκατομμύρια δολάρια, δεύτερο είναι το Ηνωμένο Βασίλειο (11.2 δισ. δολάρια) και τρίτο το Ιράκ (10,2 δισ. δολάρια). 

Η Γερμανία, με εξαγωγές ύψους 19.2 δισ. δολαρίων, βρίσκεται ιδιαίτερα ψηλά και στη λίστα με τους κορυφαίους εξαγωγείς προς την Τουρκία, καταλαμβάνοντας, έστω και με βραχεία κεφαλή από την τρίτη Κίνα, τη δεύτερη θέση.

Κυρώσεις δίχως αποτέλεσμα

«Στο παρελθόν κυρώσεις που επιβλήθηκαν σε χώρες όπως το Ιράκ ή η Βόρεια Κορέα δεν επέφεραν τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα» δηλώνει ο Γκάμπριελ Φελμπερμάιρ, επικεφαλής του Ινστιτούτου Παγκόσμιας Οικονομίας του Κιέλου, ο οποίος έχει μελετήσει διεξοδικά όλες τις περιπτώσεις κυρώσεων που έχουν επιβληθεί από τη δεκαετία του 1950.

Για παράδειγμα -όπως ο ίδιος αναφέρει- υπολογίζεται ότι οι ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Ρωσίας για την κρίση στην Ουκρανία προκάλεσαν απώλεια 8 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ της Γερμανίας.

Σύμφωνα με τον Φελμπερμάιρ, οι κυρώσεις έχουν ενδεχομένως νόημα όταν επιβάλλονται για να αποφευχθεί ένας πόλεμος, αν και σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχουν σκοτεινά σημεία.

Π.χ. οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στο Ιράκ από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ τη δεκαετία του 90 όχι μόνο δεν απέδωσαν αλλά, παρά τα ανθρωπιστικά προγράμματα, πέθαναν αναρίθμητοι άνθρωποι από την ανέχεια και τις κακουχίες.

Στην περίπτωση της Τουρκίας το ζητούμενο είναι η άσκηση πίεσης, λόγω της διαμάχης με την Κύπρο και την Ελλάδα. Πιθανώς και ο ίδιος ο Ερντογάν να βλέπει τον κίνδυνο από ενδεχόμενες αυστηρές κυρώσεις προς την Τουρκία.

Ο Εμρέ Ντελιβελί δεν αποκλείει έτσι ακόμη και μια στροφή του Ερντογάν προς τη Δύση. «Ίσως ο Ερντογάν προσπαθήσει να βελτιώσει τις σχέσεις με τη Δύση, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, όμως όχι εξαιτίας των απειλούμενων κυρώσεων αλλά επειδή συνειδητοποίησε ότι η οικονομία είναι εύθραυστη και ότι χρειάζονται χρήματα από το εξωτερικό για να ανακάμψει. Και τα χρήματα αυτά μπορούν να έρθουν μόνο από τη Δύση, τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Το να περιμένει κάτι τέτοιο από τη Ρωσία, το Κατάρ ή την Κίνα δεν είναι ρεαλιστικό.»

Προσχέδιο ΕΕ για κυρώσεις μόνο σε Τούρκους και όχι συνολικά στην Τουρκία

Σχέδιο κυρώσεων κατά Τούρκων πολιτών και όχι συνολικά κατά της Τουρκίας πρoωθείται στη Σύνοδο Kορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης την Πέμπτη, σύμφωνα με δημοσίευμα του πρακτορείου Reuters, στα πρότυπα των κυρώσεων που επιβλήθηκαν πρόσφατα και στη Λευκορωσία. Τυχόν σοβαρότερες κυρώσεις αναβάλλονται για τον Μάρτιο.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες καλούνται από τις 2 το μεσημέρι, που αρχίζει η Σύνοδος των ηγετών κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ, να επικυρώσουν προσχέδιο συμφωνίας που προβλέπει κυρώσεις μόνο σε βάρος ατόμων και εταιριών τουρκικών συμφερόντων, παγώνοντας λογαριασμούς και άλλα περιουσιακά στοιχεία τους, ως αντίδραση στην τακτική της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο.

Σε αντίθεση με την απειλή που είχε απευθύνει προς την Άγκυρα τον Οκτώβριο για οικονομικές κυρώσεις σε βάρος της, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ετοιμάζεται (με βάση το προσχέδιο) να περιορίσει τη δράση του σε ατομικές κυρώσεις.

Προστίθεται ότι η ΕΕ θα συντονίσει περαιτέρω μέτρα με τον εκλεγμένο πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, που ορκίζεται στις 20 Ιανουαρίου.

Οι πολίτες και οι εταιρίες που θα υποστούν τις κυρώσεις θα τιμωρηθούν, κατά το σχέδιο απόφασης, για τη συμμετοχή τους σε «μη εξουσιοδοτημένη γεώτρηση ανοικτά της Κύπρου».

Το προσχέδιο δεν αναφέρει σε ποιους πολίτες ή εταιρίες αναφέρεται, αλλά θα προστεθούν στους δύο αξιωματούχους που περιλαμβάνονται ήδη στη λίστα των κυρώσεων της ΕΕ από τον Νοέμβριο του 2019.