Δικαιώματα σε κίνδυνο

Εάν κάτι δίνει έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα στην πολιτική αντιπαράθεση γύρω από τις μαζικές προσαγωγές και συλλήψεις συμμετεχόντων στις ειρηνικές, συμβολικές και σύμφωνες με τα υγειονομικά μέτρα εκδηλώσεις για την επέτειο της δολοφονίας του Αλέξη Γρηγορόπουλου, είναι ότι η υπεράσπιση και δικαιολόγηση αυτών των αστυνομικών πρακτικών δεν περιορίστηκε στα ζητήματα που αφορούν την πανδημία και τους περιορισμούς που αυτή επιβάλλει, αλλά περιλάμβανε και μια προσπάθεια να παρουσιαστούν αυτές οι κινητοποιήσεις ως ούτως ή άλλως άσκοπες και περιττές.

Το είδος αυτό αντιπαράθεσης μας θυμίζει ότι δεν αρχίσαμε να συζητάμε για τη σκοπιμότητα των μαζικών κινητοποιήσεων όταν η πανδημία άλλαξε τα δεδομένα σε σχέση με τις συναθροίσεις προσθέτοντας μια παράμετρο υγειονομικής ανησυχίας. Πολύ καιρό πριν είχε ανοίξει μια συζήτηση που τις θεωρούσε συλλογικές πρακτικές που είναι ταυτόχρονα παρωχημένες αλλά και παραβατικές, εξού και η εκτεταμένη αναφορά σε ανομία, έννοια που κατεξοχήν συνδυάζει τον απαξιωτικό επιτονισμό με την εξηγητική ανεπάρκεια.

Μάλιστα, συχνά αυτό συνδυαζόταν με την αντιμετώπιση των διεκδικήσεων για αναδιανομή πλούτου, εργασιακή σταθερότητα και επέκταση των δημόσιων αγαθών ως μορφών οπισθοδρομικής ματαιοπονίας. Πρόσφατα, σε αυτό το αίτημα να μπουν περιορισμοί στις μαζικές πρακτικές διαμαρτυρίας, συμπεριλαμβανομένης της διευκόλυνσης των απαγορεύσεων και της αστυνομικής κατασταλτικής παρέμβασης, προσπάθησε να απαντήσει και σχετική νομοθετική παρέμβαση που είχε προαναγγελθεί προ πανδημίας.

Σε κάθε περίπτωση το αποτέλεσμα είναι ότι είτε με πρόσχημα την πανδημία, είτε με γενική επίκληση του κινδύνου «παραβατικών» πρακτικών, το δικαίωμα στη μαζική διαμαρτυρία, δικαίωμα ουσιαστικά όχι απλώς στην έκφραση αλλά στην κοινωνική σύγκρουση, αντιπαράθεση και αποφασιστική διεκδίκηση, ουσιωδώς φαλκιδεύεται.

Μόνο που αυτό που ξεχνάμε είναι ότι η δημοκρατία δεν περιορίζεται στις εκλογές, ούτε απλώς στην ύπαρξη «κοινής γνώμης». Η δημοκρατία ανασαίνει κατεξοχήν στη μαζική κινητοποίηση, στη διαδήλωση, στον δρόμο, ενίοτε στη σύγκρουση, κοντολογίς σε όλο το ρεπερτόριο συλλογικών δράσεων που επιτρέπουν κάπως να αντισταθμίζεται το πλεόνασμα ισχύος της πολιτικής εξουσίας.