Ευθύνη και παραμυθία

Από όποιον δρόμο και να προσπαθήσει να προσεγγίσει κανείς τις ημέρες που διανύουμε, με σκοπό την κατανόησή τους, θα συναντηθεί υποχρεωτικά με τα θεμελιώδη. Και θα πρέπει να περάσει μέσα από τη διαρκώς πυρακτωμένη ζώνη τους, αν θέλει να παραμείνει κοντά στον υπαρκτό κόσμο. Μακριά από μεταμφιεσμένες καταστάσεις και εξωραϊσμένα προσωπεία.

Πρόκειται για τον πυρήνα που καθορίζει την ατομική και συλλογική μας περίσταση. Την ευθύνη και την άρνησή της. Την ευθύνη και τις οδούς της αποφυγής της. Το έχουμε σε κουραστική επανάληψη σημειώσει εδώ. Ευθύνη. Η συνειδητή συμμετοχή με επίγνωση και αποδοχή των συνεπειών και του αποτελέσματος της εκάστοτε πράξης στον μακρύ χρόνο.

Η συμμετοχή σε μια κοινότητα ανθρώπων σημαίνει αυτονόητα μια αμοιβαιότητα, προκύπτει ένας δεσμός, η αναφορά του ενός προς τον άλλον, η υποχρέωση σεβασμού και απόδοσης αξίας στο άλλο πρόσωπο.

Πρόκειται για τον δεσμό ενότητας, που συνέχει το κοινωνικό σώμα, του προσδίδει αντοχή στον χρόνο, το οπλίζει με αντοχή στη δοκιμασία, χτίζει το αναγκαίο σθένος για την πορεία εξόδου από κάθε ενδεχόμενη διαταραχή ή κρίση.

Η κρίση. Η κρίση φέρνει μέσα της τη φθορά της εύκολης, της αδοκίμαστης ευθύνης. Είδαμε πόσο η COVID-19 μίλησε εύγλωττα για αυτό. Και συνεχίζουμε να βλέπουμε καθημερινά την άρνηση που γεννάει αυτή η πρόκληση στα αυτονόητα, που συνοδεύει την πανδημία.

Οι αντιδράσεις για το εμβόλιο είναι η φωνή αυτής της άρνησης. Ως επιμέλεια του εαυτού μας και της κοινότητας, η ευθύνη δεσμεύει τις συμπεριφορές και τις οδηγεί σε ανταπόκριση με τις ανάγκες, τις ανάγκες της συμβίωσης.

Διαπαιδαγωγημένοι στην αμεριμνησία, η ρωγμή για την εισβολή του ανορθολογικού είναι ήδη διάπλατη. Η αμφισβήτηση του εμβολίου και η προκαταβολική απόρριψή του από μεγάλο αριθμό συμπολιτών μας, είναι η αντανάκλαση μιας συνείδησης, που μέσα στην ανωριμότητά της αρνείται να αποδεχθεί το βάρος της σχέσης με τον εαυτό της και της σχέσης της με τον κόσμο. Επιλέγει να αγνοεί αυτόν τον κόσμο. «Ενοχη» γι’ αυτό, υιοθετεί κάθε εύκολη εξήγηση, κάθε άλογη ερμηνεία, κάθε τυφλή απόρριψη.

Είναι η μόνη παραμυθία της. Προσχωρεί στην υπνωτιστική της δύναμη, εισέρχεται στον σκοτεινό κόσμο της. Ο διάλογος χάνει κάθε γέφυρα και ο λόγος κάθε αξία. Στον αντίποδα της ευθύνης, είναι η παρηγορία στις απαιτήσεις της, η καταπράυνση από τον «πόνο» της, ένας μετριασμός της δυσκολίας της.

Κάπως έτσι  – φρονώ – εμφανίζεται η συνθήκη αυτών των ημερών της πανδημίας. Μέσα τους, η διαχείριση και η αντιμετώπισή της είναι το κύριο πολιτικό μέτωπο. Στη σκιά της πανδημίας πολλά φαίνονται ήδη, πολλά πρόκειται να φανούν.

Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας.