Angelina Jolie: Χρειάζεται μια νέα προσέγγιση στην ανθρωπιστική βοήθεια

Η Angelina Jolie δικαίως κρίνει ότι το 2020 ήταν η χρονιά εκείνη κατά την οποία χρειάστηκε να σκεφτούμε σοβαρά αυτούς που χρειάζονται την βοήθειά μας. Εκεί που οι κυβερνήσεις του κόσμου αποτυγχάνουν φτάσουν, σε μέρη του κόσμου μακριά από τα σπίτια μας και σε οικογένειες ανθρώπων που ζουν με εντελώς διαφορετικούς όρους από ό, τι οι δικές μας, εθελοντές της αλληλεγγύης, άσημοι και διάσημοι, φθάνουν φορτωμένοι αγάπη και διάθεση προσφοράς.

Διαβάστε πώς προσεγγίζει το ζήτημα η διεθνής σταρ και πρέσβειρα ανθρώπινων δικαιωμάτων:

«Στην πρώτη μου επίσκεψη σε ένα camp προσφύγων, όταν ήμουν γύρω στα είκοσι, συνάντησα έναν πατέρα του οποίου ο γιος υπέφερε από οξύ υποσιτισμό, στα δώδεκά του χρόνια. Το πρόβλημα είχε προκληθεί από την πληγή που είχε ανοίξει στο σώμα του μια σφαίρα-μια πληγή που για καιρό έμενε απεριποίητη και δεν έκλεισε ποτέ σωστά. untreated. Το ιατρικό και νοσοκομειακό προσωπικό της κατασκήνωσης είχε κάνει ό, τι ήταν δυνατό για το αγόρι και την πληγή του, αλλά το πρόβλημα συνέχιζε, όσο κι αν είχει κάπως βελτιωθεί. Πρότεινα να καλύψω τα έξοδα μετακίνησής του από το camp για να μεταφερθεί οπουδήποτε αλλού και να λάβει πιο ολοκληρωμένη ιατρική βοήθεια. Το προσωπικό όμως μου εξήγησε ευγενικά ότι αν έφευγε από την κατασκήνωση, το αγόρι δεν θα είχε καμία τύχη για επιβίωση και ότι η λογική είναι να φέρουμε περισσότερους γιατρούς στα camp προσφύγων, όχι να μεταφέρουμε πρόσφυγες στα νοσοκομεία ή τα ιατρικά κέντρα. Με αυτόν τον τρόπο, όπως μου είπαν, υπάρχουν πιθανότητες να σωθούν περισσότερες ζωές.

Ο λόγος που διηγούμαι αυτή την ιστορία είναι γιατί πιστεύω ότι, ενστικτωδώς,  όλοι θέλουμε να βοηθήσουμε κάποιον που βλέπουμε ότι υποφέρει. Το θέμα είναι να βρούμε τον πιο αποτελεσματικό τρόπο και αυτό δεν είναι πάντα και τόσο απλό. Στα είκοσι χρόνια δραστηριοποίησής μου με την οργάνωση UNCHR για τους πρόσφυγες, έχω βοηθήσει με δεκάδες διαφορετικούς τρόπους, μέσα από αρκετά προγράμματα στήριξης και δωρεών.  Αν κάτι έμαθα είναι ότι χρειάζεται να αφουγκραζόμαστε τους ντόπιους, οι οποίοι ξέρουν βαθύτερα και καλύτερα από εμάς τις ακριβείς ανάγκες των ανθρώπων της κοινότητάς τους που βρίσκονται σε ανάγκη. Οι οργανισμοί που δραστηριοποιούνται σε τοπικό επίπεδο και βρίσκονται στην πρώτη γραμμή βοηθούν συνήθως άμεσα και αποτελεσματικά εν όψει μιας έκτακτης ανάγκης.

Η συνθήκη με τον κοροναϊό το αποκάλυψε αυτό. Περισσότερο από ποτέ, οι κάτοικοι μιας περιοχής με ανάγκες δραστηριοποιήθηκαν, καθώς ήξεραν ότι είναι αδύνατο να περιμένουν βοήθεια από μακριά. Απλοί πολίτες, χωρίς να ανήκουν κατ΄ανάγκη σε κάποιο σωματείο αλληλεγγύης, συνέδραμαν τους συνανθρώπους τους και στήριξαν τις κοινότητές τους. Οι άνθρωποι υπήρξαν εφευρετικοί και γρήγοροι-η βοήθειά τους πολύτιμη.

Νομίζω πως αυτό είναι κάτι που πρέπει να καλωσορίσουμε και συμβαίνει μια κρίσιμη στιγμή, κατά την οποία χρειάζεται να επαναπροσεγγίσουμε την προσέγγισή μας στην έννοια της ανθρωπιστικής βοήθειας. Χρειάζονται περισσότερα χέρια στις περιοχές που έχουν ανάγκες και περισσότερη δύναμη και εμπιστοσύνη στους ανθρώπους που έχουν ανάγκη από βοήθεια. Γιατί αυτοί ξέρουν ακριβώς τι χρειάζονται για να ανακουφιστούν.

Επίσης, δεν υπάρχει καλύτερη επένδυση από την εκπαίδευση. Ο σκοπός άλλωστε είναι να βοηθάμε τους ανθρώπους για να μπορούν, εν συνεχεία, να ζήσουν χωρίς να μας χρειάζονται. Να είναι αυτάρκεις. Αυτό συνέβη με ένα σχολείο θηλέων στην Κένυα, του οποίου οι μαθήτριες διέπρεψαν, φέρνοντας άριστα αποτελέσματα σε εθνικό επίπεδο. Ακόμα και προ πανδημίας, σχεδόν τα μισά προσφυγόπουλα του πλανήτη δεν έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση και μόνο 3% των νεαρών προσφύγων συνεχίζουν σε ανώτατες σπουδές. Πρόκειται για μια τεράστια σπατάλη ανθρώπινου δυναμικού.

Στην εποχή του κοροναϊού, είναι κομβικής σημασίας να στηρίξουμε πρωτοβουλίες που επιτρέπουν σε προσφυγόπουλα και ιδίως σε κορίτσια να παραμείνουν στο σχολείο, αντί να οδηγηθούν σε κάποιον πρόωρο γάμο ή σε εργασία από μικρή ηλικία.

Όπως επίσης, είναι αναγκαίο να βρούμε μέρη όπου θα μπορούν να καταφεύγουν οι γυναίκες-θύμαυτα βίας, ώστε να καταφέρουν να ανασυγκροτηθούν και να μάθουν καινούργια πράγματα, χρήσιμα για την ζωή τους. Παιδιά και γυναίκες που έχουν πέσει θύματα βιασμού είναι ένα άλλο ολόκληρο κεφάλαιο. Εκεί κι αν χρειάζεται η βοήθειά μας. Αυτό φυσικά αφορά και περιστατικά του δυτικού κόσμου, των χωρών όπως η δική μου και η δική σας. Η περίοδος της καραντίνας ενέτεινε την οικογενειακή βία, σύμφωνα με έγκριτες έρευνες και στατιστικές που δεν λένε ψέματα.

Η ανθρωπιστική βοήθεια είναι πολύτιμη και έχει αξία ως ανακούφιση, μετά από κάποια ανάγκη, αλλά και ως «πρόληψη», για να μην συμβεί το κακό. Σε συνθήκες ηρεμίας, μπορούμε να κάνουμε περισσότερα. Δεν είναι πάντα εφικτό αυτό βέβαια. Ως προς τους πρόσφυγες, ας πούμε, δεν αρκεί απλώς να τους βοηθάμε να ζουν αξιοπρεπώς στα καταφύγια, πρέπει να τους βοηθήσουμε να ενταχθούν στις κοινωνίες ή να μπορούν να επιστρέψπυν με ασφάλεια στους τόπους τους, εφόσον οι εκεί συνθήκες το επιτρέψουν.

Πάντα χρειάζεται βοήθεια. Εθελοντές, οικονομική ανακούφιση, νέες ιδέες, συνεργασίες με φορείς. Η πανδημία έχει δυσκολέψει κι άλλο την κατάσταση και αυτό μας έχει βάλει σε σκέψη. Οφείλουμε να κινητοποιηθούμε πιο οργανωμένα, με περισσότερη ζέση. Οι ηγέτες μας, συχνά, μένουν σιωπηλοί και, το χειρότερο, ενίοτε αποτελούν μέρος του προβλήματος. Με κάνει να νιώθω άβολα το ότι δεν μπορεί να βρει πάντα την λύση το συμβούλιο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών.

Η προτροπή μου σε εσάς που μπορείτε και θέλετε να βοηθήσετε είναι να το κάνετε απευθείας στους τοπικούς οργανισμούς, αφουγκραζόμενοι τι ακριβώς χρειάζονται. Βάλτε ψηκά στην λίστα σας τις ανάγκες για εκπαίδευση και προστασία γυναικών και παιδιών. Δείτε εδώ τρόπους με τους οποίους μπορείτε να υποστηρίξετε την UNHCR.

Κι αν δεν σας περισσεύουν πόροι, τουλάχιστον δείξτε σεβασμό και κατανόηση στους πρόσφυγες.»

Με πληροφορίες και φωτογραφίες από τους Financial Times.