Ακόμα μια μελέτη συνδέει τα κοινωνικά μέσα με την κατάθλιψη

Η πολύωρη χρήση μέσων κοινωνικής δικτύωσης αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο κατάθλιψης στους νέους, δείχνει η μεγαλύτερη έρευνα του είδους της.

Πολυάριθμες προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι οι νέοι που χρησιμοποιούν κοινωνικά δίκτυα είναι πιθανότερο να πάσχουν από κατάθλιψη. Όμως οι περισσότερες από τις έρευνες αυτές ήταν  μελέτες παρατήρησης, οι οποίες λόγω του σχεδιασμού τους δεν μπορούσαν να αποκαλύψουν σχέσεις αιτίου – αποτελέσματος.

Είναι άραγε τα κοινωνικά μέσα που αυξάνουν τον κίνδυνο κατάθλιψης, ή μήπως τα άτομα που πάσχουν από κατάθλιψη είναι για κάποιο λόγο πιθανότερο να χρησιμοποιούν τα κοινωνικά μέσα;

Η νέα μελέτη είναι η πρώτη που σχεδιάστηκε να δώσει απάντηση στο ερώτημα, καθώς παρακολούθησε τους εθελοντές για διάστημα μηνών. Είναι επίσης «η πρώτη μεγάλη, εθνική μελέτη που δείχνει σύνδεση ανάμεσα στη χρήση κοινωνικών μέσων και την κατάθλιψη στην πορεία του χρόνου».

«Οι περισσότερες προηγούμενες μελέτες μάς είχαν αφήσει με το ερώτημα της κότας και του αβγού» σχολιάζει ο Δρ Μπράιαν Πράιμακ του Πανεπιστημίου του Άρκανσο, πρώτος συγγραφέας της δημοσίευσης στο American Journal of Preventive Medicine.

«Γνωρίζουμε από άλλες μεγάλες μελέτες ότι η κατάθλιψη και τα social media τείνουν να συμβαδίζουν. Ήταν όμως δύσκολο να πει κανείς τι από τα δύο ήρθε πρώτο. Η νέα μελέτη ρίχνει φως σε αυτά τα ερωτήματα, καθώς διαπιστώθηκε ότι η αρχικά υψηλή χρήση κοινωνικών μέσων οδήγησε σε αυξημένη συχνότητα κατάθλιψης. Αντίθετα, η αρχική κατάθλιψη δεν οδήγησε σε μεταβολή της χρήσης κοινωνικών μέσων» λέει ο Πράιμακ.

Όπως αναφέρει η ερευνητική ομάδα, οι εθελοντές της μελέτης που αύξησαν τη χρήση social media ήταν σημαντικά πιθανότερο να διαγνωστούν με κατάθλιψη σε διάστημα έξι μηνών. Για παράδειγμα, οι νέοι που ασχολούνταν με τα κοινωνικά μέσα περισσότερο από πέντε ώρες την εβδομάδα ήταν 2,8 φορές πιθανότερο να διαγνωστούν με κατάθλιψη εντός έξι μηνών, συγκριτικά με τους εθελοντές που χρησιμοποιούσαν τα κοινωνικά μέσα για λιγότερο από δύο ώρες την ημέρα.

Η μελέτη βασίστηκε σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 1.000 ενήλικων Αμερικανών ηλικίας 18-30 ετών, οι οποίοι αρχικά κλήθηκαν να συμπληρώσουν στάνταρτ ερωτηματολόγιο για την διάγνωση κατάθλιψης. Απάντησαν επίσης σε ερωτήσεις για το πόσο χρόνο αφιερώνουν σε υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook, το Twitter, το Reddit, το Instagram και το SnapChat. Η διαδικασία επαναλήφθηκε από την αρχή έξι μήνες αργότερα.

Η ανάλυση έλαβε υπόψη άλλους παράγοντες που μπορεί να επηρεάζουν τον κίνδυνο κατάθλιψης, όπως η ηλικία, το φύλο, το εκπαιδευτικό επίπεδο και το εισόδημα.

Πώς όμως εξηγείται το συμπέρασμα της μελέτης;

Ένας λόγος που ίσως εξηγεί τα ευρήματα είναι ότι η ενασχόληση με τα κοινωνικά δίκτυα απαιτεί χρόνο. «Η υπερβολική χρήση των social media μπορεί να φέρνει σε δεύτερη μοίρα το σχηματισμό σημαντικών σχέσεων διά ζώσης, την επίτευξη προσωπικών ή επαγγελματικών στόχων, ή ακόμα και τον χρόνο ποιοτικού στοχασμού» λέει ο δρ Σίζαρ Εσκομπάρ-Βιέρα, επίκουρος καθηγητής Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ και μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Μια δεύτερη εξήγηση για το φαινόμενο ίσως είναι η κοινωνική σύγκριση, λένε οι ερευνητές.

Αναπόφευκτα, οι χρήστες των κοινωνικών δικτύων συγκρίνουν τον εαυτό τους με τις εξιδανικευμένες, ωραιοποιημένες εικόνες του Διαδικτύου. Πολλοί χρήστες «νιώθουν ότι δεν μπορούν να φτάσουν τα απίθανα ιδεώδη στα οποία εκτίθενται» λέει η Τζέιμι Σεντάνι, επίκουρη καθηγήτρια Ιατρικής στο Πίτσμπουργκ.

Τα ευρήματα, λέει η ερευνητική ομάδα, αποκτούν ιδιαίτερη σημασία μετά την πρόσφατη απόφαση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας να αναγνωρίσει την κλινική κατάθλιψη ως μείζονα αιτία αναπηρίας σε όλο τον κόσμο.

«Έχει επίσης ιδιαίτερη σημασία να λάβει κανείς υπόψη τα ευρήματα της μελέτης την εποχή της Covid-19» προσθέτει ο δρ Πράιμακ. «Τώρα που είναι πιο δύσκολο να συνδεθούμε με τους άλλους από κοντά, όλοι μας χρησιμοποιούμε περισσότερο τα κοινωνικά μέσα. Αν και πιστεύω ότι οι τεχνολογίες αυτές μπορούν να είναι πολύτιμες, θα ενθάρρυνα τον κόσμο να σκεφτεί ποιες από τις τεχνολογικές εμπειρίες είναι πραγματικά χρήσιμες, και ποιες αφήνουν απλά ένα αίσθημα κενού».