Τουρκία – Ευρώπη: Κλωτσώντας το τενεκεδάκι πιο πέρα

Ελένη Ευαγγελοδήμου

Αλεξάνδρα Φωτάκη

Μετρημένες αντιδράσεις της ελληνικής πλευράς, κυρίως λόγω της αναβολής για τον Μάρτιο του 2021 – και αφότου θα έχει αναλάβει καθήκοντα η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν στις ΗΠΑ – των αποφάσεων για τυχόν περαιτέρω τομεακές κυρώσεις σε βάρος της Αγκυρας, προκάλεσε η συμφωνία των «27» στις Βρυξέλλες αναφορικά με την Τουρκία. Αν και υιοθετήθηκε τελικά πιο σκληρή γλώσσα για τις «μονομερείς και προκλητικές» δραστηριότητες της Αγκυρας σε σχέση με τις εξαιρετικά χλιαρές διατυπώσεις στους πρώτους γύρους της διαπραγμάτευσης, το τελικό κείμενο συμπερασμάτων απέχει από το πολύ άμεσο και πιο ισχυρό πλέγμα που διεκδίκησε ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε μία δύσκολη διαπραγμάτευση με ενστάσεις και διαφορετικά «στρατόπεδα».

Πάντως υπήρξε συμφωνία στο θέμα διεύρυνσης της λίστας κυρώσεων για πρόσωπα που εμπλέκονται σε «μη εγκεκριμένες δραστηριότητες γεωτρήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο» (τις γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ) αλλά και οδηγία προς τον ύπατο εκπρόσωπο της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ να καταρτίσει έκθεση – αποτίμηση για όλο το φάσμα των ευρωτουρκικών σχέσεων, πολιτικών, οικονομικών και εμπορικών (και αξιολόγηση της Τελωνειακής Ενωσης δηλαδή). Ο Μπορέλ έχει προθεσμία το αργότερο ως τον Μάρτιο να υποβάλλει την εκτίμησή του για την προοπτική «επέκτασης της εμβέλειας» των κυρώσεων καθώς και για «άλλες επιλογές και εργαλεία» που θα δείξουν τα επόμενα βήματα.

Είναι ενδεικτικό πάντως το πρώτο σχόλιο του κυβερνητικού εκπροσώπου Στέλιου Πέτσα για τις έξι παραγράφους που αφορούν στις σχέσεις ΕΕ – Τουρκίας ότι «δεν είναι η βέλτιστη πολιτική να κλωτσάμε το τενεκεδάκι προς τα κάτω…», ενώ στο ίδιο κλίμα αρμόδιες πηγές σημείωναν ότι «η Ευρώπη κάνει ένα βήμα τη φορά και έκανε ένα ακόμα που αποτελεί μια ισχυρή προειδοποίηση προς την Τουρκία να αλλάξει συμπεριφορά».

Και αυτό γιατί οι «27» διατηρούν στο τραπέζι την πρότασή τους για «θετική ατζέντα» με την Τουρκία ζητώντας επιπλέον να προχωρήσει και το ζήτημα της πολυμερούς διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο.

Οι κυρώσεις στις ΗΠΑ

Είναι σαφές ότι οι «27» περιμένουν την ανάληψη καθηκόντων του Μπάιντεν («η ΕΕ θα ζητήσει συνεργασία για τα θέματα που σχετίζονται με την Τουρκία και την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο με τις ΗΠΑ» όπως αναφέρεται) ενόσω αναμένονταν και επισήμως, χθες το βράδυ σύμφωνα με το Bloomberg και το Reuters, οι υπογραφές του Ντόναλντ Τραμπ για επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία για την απόκτηση των S-400. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κατά το πρακτορείο Anadolu, είπε ότι η Τουρκία θα είναι υπομονετική και θα εξετάσει τις τάσεις που θα διαμορφωθούν στις ΗΠΑ, σχολιάζοντας ωστόσο ότι οι κυρώσεις σχετικά με την αγορά ρωσικών αμυντικών συστημάτων δεν σέβονται «έναν σημαντικό σύμμαχο στο ΝΑΤΟ».

Στο μεταξύ, η Αθήνα αντιμετωπίζει ως θετικό και κομβικό σημείο στη συμφωνία των «27» τις ρητές αναφορές στην απόσυρση από την Τουρκία του πλοίου «Ορούτς Ρέις» και στη «διαρκούσα αποκλιμάκωση» ώστε να επιτραπεί η επανάληψη των  διερευνητικών επαφών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Από την πλευρά του το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών απέρριψε τη «μεροληπτική και παράνομη» προσέγγιση της ΕΕ στη σύνοδο κορυφής και επανήλθε στις κατηγορίες προς Ελλάδα και Κύπρο για μαξιμαλιστικές θέσεις και στο αίτημα για διάλογο άνευ όρων. Η Τουρκία διακρίνει μάλιστα τη στάση χωρών που προσπαθούν για διάλογο, ανάμεσά τους και η Γερμανία, ενώ ο Ερντογάν τόνισε ότι οι προσδοκίες κάποιων χωρών δεν ικανοποιήθηκαν γιατί τα αιτήματά τους δεν ήταν δικαιολογημένα. Αλλωστε το Βερολίνο μαζί με τη Μαδρίτη και τη Ρώμη επέμειναν σθεναρά στη μετάθεση για αργότερα των κρίσιμων αποφάσεων. Από τις Βρυξέλλες η Ανγκελα Μέρκελ σημείωσε ότι οι ηγέτες συμφώνησαν ότι το ζήτημα των εξαγωγών όπλων πρέπει να συζητηθεί μεταξύ των μελών του ΝΑΤΟ και σε συντονισμό με τις ΗΠΑ.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ