H κάθοδος των βαρβάρων στην Ελαφόνησο

Το βράδυ της Δευτέρας 7 Δεκεμβρίου 2020 στο τηλεοπτικό ριάλιτι μόδας  Greece’s Next Top Model (GNTM) πολλοί ήταν τηλεθεατές που έμειναν άναυδοι, όταν σε ένα concept επηρεασμένο από την ταινία «Mad Max» είδαν ένα 4×4 όχημα μαζί με δύο μοτοσυκλέτες υψηλού κυβισμού να «οργώνουν» με μεγάλη ταχύτητα την παραλία του Σίμου, στην Ελαφόνησο, περιοχή που αποτελεί Προστατευόμενη Περιοχή του Δικτύου Natura 2000.

Οι χρήστες των social media έκαναν οργισμένα σχόλια για την έλλειψη σεβασμού σε περιοχή Natura και κίνδυνο για πρόκληση ανεπανόρθωτων βλαβών και να κατηγορούν την παραγωγή του σόου και το κανάλι για τεράστιο ατόπημα.

Από τα βέλη τους δεν γλίτωσε ούτε ο Δήμος Ελαφονήσου, που έδωσε την άδεια για να γίνει το γύρισμα στο συγκεκριμένο σημείο.

«Η Κάθοδος των Βαρβάρων»

Ο στυλίστας Δημήτρης Γραμματικογιάννης, γνωστός για τα ηχηρά κοινωνικοπολιτικά και περιβαλλοντικής ευαισθησίας μηνύματα που στέλνει μέσα από το χώρο της μόδας σχολιάζει σχετικά με την επίμαχη φωτογράφιση την οποία παρομοίασε με κάθοδο βαρβάρων:

«Η Ελαφόνησος έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000, όπως μας πληροφόρησαν και στην αρχή της εκπομπής αλλά χωρίς αυτό να τους κάνει να αντιληφθούν και να σεβαστούν το μέρος που τους φιλοξενούσε αλλά και το κοινό που τους παρακολουθούσε.

Η Ελαφόνησος λόγω της υψηλής οικολογικής της αξίας, έχει ενταχθεί στο δίκτυο των προστατευόμενων περιοχών του Δικτύου Natura 2000 και ιδιαίτερα ως ζώνη Ειδικής Διατήρησης με ονομασία «Περιοχή Νεάπολης και Νήσος Ελαφόνησος» και κωδικό GR2540002.

Οι μοναδικές αμμοθίνες και φυτά που συνυπάρχουν όπως( Saponaria Jagelii φυτό που βγαίνει μόνο στην Ελαφόνησο παγκόσμια), την Αμμόφιλα (Ammophila arenaria), η Αγκαθιά (Εryngium mariturum), το Pancratium maritumum, ο απειλούμενος με εξαφάνιση «Κρίνος της Θάλασσας» προσδίδουν στη περιοχή το μοναδικό της χαρακτήρα.

Πέρα από αυτό οι παράκτιες αμμοθίνες και φυτά συγκρατούν τα νερά και τη διάβρωση του εδάφους και αποτελεί δείκτη καλής ποιότητας μιας παραλίας.»

Πώς κρίνει όμως ένας άνθρωπος της ηθικής μόδας την εν λόγω επιλογή του χώρου και τη διαχείριση της φωτογράφισης; Ο ίδιος είναι σαφής:

Είναι πραγματικά αξιοπερίεργο πως άνθρωποι που υποτίθεται ότι δημιουργούν concept και γνωρίζουν την άρρηκτη σχέση μεταξύ τοποθεσίας και ενδύματος, αποφάσισαν να πάνε στην Ελαφόνησο για φωτογράφιση που έχει σχέση με το δυστοπικό μέλλον του Mad Max.

Δεν χρειάζεται πολλές γνώσεις για να αντιληφθείς ότι πρέπει να επιλέξεις μια τοποθεσία που ήδη έχει υποστεί τις συνέπειες της ανθρώπινης δραστηριότητας και δυστυχώς η χώρα μας έχει πολλά τέτοια σημεία.

Αυτό βέβαια είναι όταν σε ενδιαφέρει να δημιουργήσεις εικόνες που πραγματικά να έχουν ένα μήνυμα, μια δεύτερη ανάγνωση και όχι απλά να «προωθήσεις» προϊόντα, που αυτό δεν είναι κακό, αλλά ο τρόπος που το κάνει κάποιος.

Συνειδήσεις θύματα και το ξεπερασμένο lifestyle

Κοιτώντας κανείς την ευρύτερη εικόνα, μακριά από τα φώτα, τις κάμερες και τα όμορφα αγόρια και τα κορίτσια, εύκολα μπορεί να διακρίνει πως η παραλία του Σίμου στην Ελαφόνησο είναι ένα ακόμα θύμα, ενός τηλεοπτικού προϊόντος με μεγάλη επιτυχία.

Ο Δημήτρης Γραμματικογιάννης δηλώνει χαρακτηριστικά:

«Δεν θα σταθώ στη ζημιά που έγινε στο περιβάλλον της Ελαφονήσου γιατί ήδη έχουν μιλήσει εμπειρογνώμονες και ήδη έχουν γίνει κινήσεις που θα καταγράψουν και θα αποδείξουν το μέγεθος.

Θα σταθώ όμως ως άνθρωπος της εικόνας και γνωρίζοντας πόσο η μόδα παίζει καθοριστικό ρόλο στο ευρύ κοινό και επηρεάζει συνειδήσεις, τότε η ζημιά είναι τεράστια.

Σκεφτείτε ότι είναι μια δημοφιλή και νεανική εκπομπή που προβάλλει συμπεριφορές τόσο σε ενδυματολογικό αλλά και λεκτικό αλλά και αποτελεί πρότυπο μίμησης.

Βέβαια να είμαι ειλικρινής θεωρώ ότι οι νέοι άνθρωποι δεν εντυπωσιάζονται από το δήθεν δυναμισμό που επέδειξε η Βίκυ Καγιά όσο αφορά τις οδικές της ικανότητες αλλά το θεωρούν ένα ξεπερασμένο και ξιπασμένο 90’s lifestyle.

Οι νέοι άνθρωποι αντιπροτείνουν εναλλακτικούς τρόπους μετακίνησης και ίσως έφτασε η στιγμή που η ελληνική τηλεόραση θα πρέπει να το σεβαστεί».

Η αντίδραση της Greenpeace

Το συγκεκριμένο γύρισμα σε μια τόσο ευαίσθητη περιοχή, προκάλεσε αντιδράσεις, με τον υπεύθυνο εκστρατείας για το θαλάσσιο περιβάλλον της Greenpeace, Άλκη Καφετζή να δηλώνει σχετικά:

«Το να μπαίνουν μηχανοκίνητα οχήματα σε οποιαδήποτε παραλία είναι παράνομο. Δεν έχει να κάνει ότι η συγκεκριμένη παραλία βρίσκεται εντός NATURA. Εγώ δε μπορώ να πάρω θέση στο τι άδειες δόθηκαν. Ούτε εσείς γνωρίζετε, ούτε εγώ τι συμβαίνει με τη συγκεκριμένη περίπτωση. Συνολικά είναι πολύ λάθος.

Η παραλία είναι ένα πολύ ευαίσθητο οικοσύστημα. Σίγουρα υπάρχει εδώ ένα πολύ μεγάλο ζήτημα. Οι Έλληνες πρέπει να καταλάβουν πως αυτή η πρακτική που είδαν στην τηλεόραση είναι λάθος. Πολύ ξεκάθαρο».

Ο υπεύθυνος της Greenpeace πρόσθεσε:

«Μίλησα τηλεφωνικά μαζί τους και μου είπαν πως δόθηκε μια άδεια που είχε κάποιους όρους.

Ο Φορέας Διαχείρισης είναι ο αρμόδιος και αναμένουμε τη σχετική ανακοίνωση. Περιμένουμε να δούμε τα έγγραφα.

Από μακριά δεν έχουμε την επιστημονική γνώση να κρίνουμε. Επικοινώνησα μαζί τους και το γνωρίζουνε. Είναι και αυτοί εκνευρισμένοι. Θα δούμε και εμείς την επίσημη ανακοίνωση».

Η ανακοίνωση του Δήμου Ελαφόνησου

Μετά τη θύελλα αντιδράσεων, ο Δήμος Ελαφονήσου έδωσε τη δική του απάντηση μέσα από σχετική ανακοίνωση, στην οποία αναφέρεται ότι η φωτογράφιση έγινε σε περιοχή στάθμευσης οχημάτων και όχι στην προστατευόμενη έκταση.

Αναλυτικά:

«Με αφορμή το θόρυβο που δημιουργήθηκε από εσφαλμένες εντυπώσεις που προκλήθηκαν για τα πλάνα της εκπομπής GNTM στην τηλεόραση του STAR, από τον Δήμο Ελαφονήσου ανακοινώνονται τα εξής:

Τα συγκεκριμένα πλάνα αφορούν περιοχή στάθμευσης οχημάτων και όχι αμιγώς την προστατευόμενη λόγω των αμμοθινών έκταση την οποία εμείς εντάξαμε στο πρόγραμμα NATURA και σε καμία περίπτωση δεν θα επιτρέπαμε οποιαδήποτε αλλοίωση ή και καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος.

Η ανακοίνωση του Φορέα Διαχείρισης που εκδόθηκε απαντά στα τυχόν ερωτήματα και στις άδικες διαμαρτυρίες όσων, πέρα και πάνω από εμάς τους κατοίκους, αυτοαναγορεύθηκαν ως προστάτες του τόπου στον οποίο ζούμε και την αξία του οποίου εμείς οι ίδιοι έχουμε αναδείξει.

Τα βασικά πλάνα της εκπομπής ήταν στατικά και σε καμία περίπτωση δεν έβλαψαν το οικοσύστημα, η δε κίνηση των τροχοφόρων ήταν σε σημείο συγκέντρωσης βρόχινων νερών δεδομένου ότι τα γυρίσματα έγιναν τον Οκτώβριο.

Διαβεβαιώνουμε όλους ότι η Ελαφόνησος που εφέτος κέρδισε την αγάπη και την προτίμηση χιλιάδων επισκεπτών θα παραμείνει προσφιλής χάρη στο φυσικό του περιβάλλον και τα γραφικά του τοπία τα οποία προστατεύουμε και στα οποία επενδύουμε προκειμένου να αναδείξουμε το νησί όπου έχουμε την ευλογία να κατοικούμε».

Υπό αυστηρές συνθήκες τα γυρίσματα

Η επίμαχη φωτογράφιση έλαβε τέτοιες διαστάσεις που και το Star Channel αλλά και η εταιρία παραγωγής Green Pixel, διευκρίνισαν, με ανακοίνωσή τους, τα εξής:

«Οι άδειες για τα γυρίσματα του επεισοδίου στην Ελαφόνησο, δόθηκαν από τον Δήμο Ελαφονήσου στις 23/9/2020 και από τον Φορέα Διαχείρισης Πάρνωνα, Μούστου, Μαινάλου και Μονεμβασιάς στις 7/10/2020 και είναι στη διάθεση κάθε ενδιαφερόμενου.

– Σύμφωνα με τις παραπάνω άδειες, στην ομάδα παραγωγής του GNTM επετράπη η πραγματοποίηση γυρισμάτων, υπό πολύ αυστηρές προϋποθέσεις, στην παραλία Σίμου (Σαρακήνικο) της Ελαφονήσου, η οποία αποτελεί Προστατευόμενη Περιοχή του Δικτύου Natura 2000.

– Πριν την έναρξη της δοκιμασίας, προβλήθηκαν στιγμιότυπα όπου η κριτής του διαγωνισμού, κ. Βίκυ Καγιά οδηγούσε το αυτοκίνητο.

Το γύρισμα αυτό δεν έγινε στην παραλία του Σίμου, αλλά στην παραλία Παναγίτσα και συγκεκριμένα στο χώρο που τα καλοκαίρια χρησιμοποιείται ως χώρος στάθμευσης οχημάτων, και ο οποίος είχε πλημμυρίσει από τα βρόχινα νερά, όπως επιβεβαιώνει και ο Δήμος Ελαφονήσου σε σημερινή του ανακοίνωση.

Ο χώρος αυτός του πάρκινγκ, δεν αποτελεί υγροτοπικό λιμνίο, όπως αναφέρεται σε διάφορες αναρτήσεις στο διαδίκτυο, ούτε έχει κάποια σχέση με τις περιοχές όπου βρίσκονται οι αμμοθινικοί τύποι οικοτόπων.

– Στη συνέχεια, η φωτογράφιση πραγματοποιήθηκε στην παραλία του Σίμου, με βάση τις οδηγίες που έδωσαν ο Δήμος Ελαφονήσου και ο Φορέας Διαχείρισης.

Το αυτοκίνητο μεταφέρθηκε εκεί, όπως υπέδειξαν στην ομάδα παραγωγής του GNTM οι αρμόδιοι Υπάλληλοι του Δήμου, και παρέμεινε ακίνητο καθ’ όλη τη διάρκεια των γυρισμάτων.

Οι μοτοσικλέτες, που χρησιμοποιήθηκαν ως συνοδευτικές, πήγαν με τους αναβάτες τους στο σημείο, και κινήθηκαν επιλεκτικά στην άμμο.

– Το γύρισμα έγινε υπό την παρακολούθηση της ίδιας της Δημάρχου, η οποία παρέμεινε στο χώρο από τις 07:00 έως τις 19:00 για να διασφαλίσει ότι δεν θα υπάρξει παρέκκλιση από τα συμφωνημένα.

– Ευχαριστούμε πολύ τη Δήμαρχο, κ. Ευσταθία Λιάρου αλλά και τους Δημοτικούς Υπαλλήλους, για τη βοήθεια, τη συνεργασία και τη φιλοξενία.

– Μετά το τέλος της διαδικασίας, τα οχήματα απομακρύνθηκαν προσεκτικά και η παραλία παραδόθηκε στην αρχική της κατάσταση.

– Αναγνωρίζουμε ότι θα έπρεπε να έχει επισημανθεί κατά τη διάρκεια της προβολής του επεισοδίου ότι, το γύρισμα με την οδήγηση του αυτοκινήτου από την κυρία Καγιά, δεν έγινε σε προστατευόμενη περιοχή, αλλά σε χώρο στάθμευσης άλλης παραλίας.

Παράλληλα, κατά την αναφορά στην περιοχή Natura και τη σημασία της, θα έπρεπε να τονιστεί η αυστηρή τήρηση των διαδικασιών και των οδηγιών των τοπικών φορέων, ώστε να μη δημιουργηθούν παρεξηγήσεις.

Αποτελεί πάγια επιλογή του Star, να συνδυάζει τις τηλεοπτικές του παραγωγές, με την ανάδειξη ελληνικών προορισμών, σε συνεργασία πάντα με τους τοπικούς φορείς.

Ειδικά σε εποχές όπως η περίοδος που διανύουμε, ο τηλεθεατής μπορεί να απολαύσει εικόνες Ελλάδας, σε ένα πνεύμα αισιοδοξίας, πέρα από τους περιορισμούς της καθημερινότητας που όλοι βιώνουμε».