Αντικύθηρα

Θα μπορούσαν να εκληφθούν ως γραφικές οι δηλώσεις του πρώην γενικού γραμματέα του τουρκικού υπουργείου Αμυνας Ουμίτ Γιαλίμ στην εφημερίδα «Σοζκού», με τις οποίες ζητά την «επιστροφή» των Αντικυθήρων στην τουρκική κυριαρχία. Και έτσι ασφαλώς θα τις εμφανίσουν οι εδώ οπαδοί του κατευνασμού και του εφ’ όλης της ύλης διαλόγου.

Αλλά είναι εμφανές ότι δεν υπάρχει απολύτως καμία γραφικότητα στις εν λόγω δηλώσεις. Ο Γιαλίμ δεν είναι τυχαίο πρόσωπο και ό,τι λέει εντάσσεται απολύτως στον στρατηγικό σχεδιασμό του τουρκικού πολιτικοστρατιωτικού κατεστημένου. Δηλώσεις σαν κι αυτές προοιωνίζονται την επίσημη ανάδειξη νέων διεκδικήσεων, που στην αρχή μοιάζουν ανεδαφικές και παράλογες, στην συνέχεια όμως ενθυλακώνονται στην επίσημη ρητορική της Αγκυρας.

Ο Γιαλίμ δεν περιορίστηκε στα Αντικύθηρα. Εθεσε και θέμα Κρήτης. Προ ολίγων ημερών, ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Τσαβούσογλου έθεσε θέμα κυριαρχίας 152 νησιών και νησίδων σε όλο το φάσμα του Αρχιπελάγους. Μεταξύ τους οι Φούρνοι, οι Οινούσσες και η Γαύδος. Γενικότερα η Τουρκία προβάλλει μία συνολική αμφισβήτηση του καθεστώτος των ελληνικών νησιών, από τις παρυφές του Ιονίου μέχρι το Καστελλόριζο και από το Βόρειο Αιγαίο μέχρι το Κρητικό Πέλαγος. Αυτή η προβολή εκπέμπεται από επίσημους, ημιεπίσημους και ανεπίσημους πομπούς και αποσκοπεί: α. στη δημιουργία εντυπώσεων και εικόνας κυριαρχικής ασάφειας στο Αιγαίο με αποδέκτη την παγκόσμια κοινότητα, β. στην εισαγωγή ολοένα και νέων ζητημάτων στον υποτιθέμενο εφ’ όλης της ύλης ελληνοτουρκικό διάλογο, ώστε να λειτουργήσει η λογική του Χότζα με το βόδι μέσα στο σπίτι, γ. να φανατίσει την τουρκική κοινή γνώμη στην κατεύθυνση της φαντασιακής ανασύστασης της οθωμανικής αυτοκρατορίας εις βάρος της ελληνικής κυριαρχίας, δ. να τηρεί διαρκώς την Ελλάδα σε αμυντική στάση, προκαλώντας συναισθήματα κόπωσης και εξάντλησης.

Δεν πρόκειται λοιπόν για κάποιο είδος γραφικού μαξιμαλισμού αλλά για οργανωμένο στρατηγικό σχεδιασμό. Η ελληνική πλευρά, παρά ταύτα, δεν φαίνεται να έχει αντιληφθεί το εύρος του τουρκικού αναθεωρητισμού. Που δεν πρόκειται για προσπάθεια διαρρύθμισης κάποιων τεχνικών διασυνοριακών ζητημάτων ή έστω επέκτασης των τουρκικών θαλασσίων ζωνών, αλλά για προσπάθεια συνολικής υπαγωγής του Αιγαίου υπό τουρκικό έλεγχο. Του Αιγαίου όχι μόνον ως θάλασσας, υφαλοκρηπίδας, ΑΟΖ κ.λπ., αλλά ως συνόλου νήσων, νησίδων και θαλασσών.

Η στήριξη από πλευράς συμμάχων είναι αυτήν τη στιγμή αβέβαιη. Οι ΗΠΑ και ιδιαίτερα το Πεντάγωνο και το State Department έχουν βαθύτερη γνώση της γεωστρατηγικής σημασίας του ζητήματος και η επικείμενη επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία αντανακλά και την αποφασιστικότητα της αμερικανικής πολιτικής. Εκεί το πρόβλημα είναι η μεταβατική ρευστότητα στο ανώτατο επίπεδο. Αντιθέτως η Ευρωπαϊκή Ενωση καθεύδει, εθελοτυφλεί, λειτουργεί φοβικά και είναι εγκλωβισμένη στον διαχρονικό φιλοτουρκισμό της γερμανικής πολιτικής και στα διμερή οικονομικά συμφέροντα. Δεν αντιλαμβάνεται, λόγω του αυτοεγκλωβισμού της στα στερεότυπα της πολιτικής ορθότητας, ότι ο νεοοθωμανικός ορίζοντας δεν περιορίζεται στην Αδριατική. Επίσης αδυνατεί να χαράξει επιτέλους μία ενιαία ευρωπαϊκή στρατηγική, ίσως ακριβώς γιατί το μοναδικό ουσιαστικό και άμεσο διακύβευμά της είναι η ευρωπαϊκή άμυνα απέναντι στον τουρκικό επεκτατισμό μέσω Ελλάδος προς δυσμάς.

Ο Μελέτης Η. Μελετόπουλος είναι διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Γενεύης. Από τις εκδόσεις Καπόν κυκλοφορεί το βιβλίο του «Παναγιώτης Κανελλόπουλος: ο πολιτικός, ο διανοούμενος και η εποχή του»