Στις 21 Δεκεμβρίου, κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο, θα κορυφωθεί η σύνοδος του Δία με τον Κρόνο. Ένα φαινόμενο όχι ιδιαίτερα σπάνιο καθώς συμβαίνει κάθε 20 χρόνια. Συνήθως, ένας άνθρωπος, μπορεί να το δει μέχρι τέσσερις φορές στη ζωή του.

Αυτό το όχι σπάνιο φαινόμενο, που φέτος έχει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, κάνει τους δύο πλανήτες να μοιάζουν με φωτεινό αστέρι στον ουρανό. Αποκτά έτσι μία ιδιαίτερη αξία λίγες μέρες πριν τα Χριστούγεννα. Για κάποιους ερευνητές, μπορεί μία τέτοια σύνοδος, ίσως και περισσότερων πλανητών, να είχε συμβεί πριν από 2020 χρόνια.

Και σε ό,τι αφορά τους τρεις Μάγους, να ήταν η δεύτερη ευκαιρία στη ζωή τους να την δουν. Ισως η σημαντικότερη απ’ όλες. Γιατί, εκείνη ακριβώς την εποχή, ένας φωτεινός σχηματισμός εμφανίστηκε στον ουρανό και έλαμψε για αρκετές μέρες. Ηταν ο αστέρας των Χριστουγέννων όπως έμεινε γνωστός. Και για τον οποίο, κανείς ποτέ δεν έδωσε μία πειστική ερμηνεία για την ταυτότητά του.

Η σύνοδος του Δία με τον Κρόνο που βαδίζει προς την ολοκλήρωσή της, προσφέρει σε κάποιους ερευνητές, την ευκαιρία να ταυτίσουν αυτό φαινόμενο με την εμφάνιση του Αστρου των Χριστουγέννων.

Τι είναι όμως η σύνοδος πλανητών. Ο δρ. Κοσμολογίας και πρώην διευθυντής του Πλανηταρίου του Ιδρύματος Ευγενίδου, Διονύσης Σιμόπουλος, μας λέει ότι

Οι πλανήτες, όπως προδίδει και η ίδια η λέξη, φαίνεται να πλανώνται μεταξύ των απλανών αστέρων. Έτσι, η μεταξύ τους απόσταση, όπως αυτή προβάλλεται στην ουράνια σφαίρα και παρατηρείται από τη Γη, άλλοτε ελαττώνεται κι άλλοτε αυξάνεται. Όταν δύο πλανήτες προβάλλονται στην ουράνια σφαίρα σε πολύ κοντινή μεταξύ τους απόσταση, λέμε ότι λαμβάνει χώρα το φαινόμενο της συνόδου.

Γενικά, οι σύνοδοι πλανητών είναι σχετικά συχνό φαινόμενο. Όμως, οι δύο συγκεκριμένοι πλανήτες, Δίας και Κρόνος, επειδή περιφέρονται με αργό ρυθμό γύρω από τον Ήλιο, έρχονται σε σύνοδο κάθε 20 χρόνια.

Και πάλι όμως, δεν είναι όλες οι σύνοδοι το ίδιο κοντινές. Η σπανιότητα στην προκειμένη περίπτωση της φετινής συνόδου της 21ης Δεκεμβρίου είναι η εξαιρετικά μικρή απόσταση που θα επιτευχθεί μεταξύ των δύο πλανητών.

Η απόσταση αυτή πρόκειται να είναι ίση με 0ο06’, πράγμα που σημαίνει πως τα δύο σώματα, θα παρατηρούνται σαν ένα! Τόσο κοντινή προσέγγιση παρατηρήθηκε τελευταία φορά στις 16/07/1623. Μάλιστα, μετά τη σύνοδο της 21ης Δεκεμβρίου, ο Κρόνος θα φαίνεται πλέον δεξιά του Δία και όχι αριστερά, όπως είχαμε συνηθίσει.

Η ακριβώς προηγούμενη σύνοδος Δία-Κρόνου συνέβη στις 28/05/2000, όμως δεν ήταν κατάλληλες οι συνθήκες παρατήρησης, αφού τα δύο σώματα προβάλλονταν πολύ κοντά στον Ήλιο. Η ακριβώς επόμενη, θα πραγματοποιηθεί τον Δεκέμβριο του 2040.

Το φαινόμενο αυτό, φυσικά, μπορεί να παρατηρηθεί από οποιονδήποτε παρατηρητή, ακόμα και δια γυμνού οφθαλμού, εφόσον το επιτρέπουν οι καιρικές συνθήκες. Στις 21 Δεκεμβρίου λοιπόν, αλλά και μερικές μέρες νωρίτερα, μπορούμε να παρατηρήσουμε και να θαμάσουμε το φαινόμενο αυτό, στρέφοντας βλέμματα και τηλεσκόπια προς τα νοτιοδυτικά, ακριβώς μετά τη δύση του Ήλιου.

Μερικούς αιώνες νωρίτερα, ο αστρονόμος Γιοχάνες Κέπλερ, ασχολήθηκε με την ερμηνεία του αστέρα των Χριστουγέννων, υπολογίζοντας ότι πραγματοποιήθηκε τριπλή σύνοδος των πλανητών Δία και Κρόνου το 7 – 6 π.Χ στον αστερισμό των Ιχθύων.

Ο έλληνας αστρονόμος Κωνσταντίνος Χασάπης υπολογίζει την θέση των πλανητών στον ουρανό της Βηθλεέμ την εποχή της γέννησης του Ιησού και διαπιστώνει ότι το 7 π.Χ οι Δίας και Κρόνος βρέθηκαν σε σύνοδο τρεις φορές, στον αστερισμό των Ιχθύων.

Το επόμενο έτος, το 6 π.Χ τους πλησίασε και ο Άρης, σχηματίζοντας οι τρεις τους ένα ισοσκελές τρίγωνο. Ο δε Κρόνος βρίσκεται σε στάση το 5 π.Χ. Αναφορά της τριπλής συνόδου Δία – Κρόνου έχει βρεθεί σε βαβυλωνιακό κείμενο και προέρχεται από την αστρολογική σχολή της Σιππάρ.

Το φαινόμενο της τριπλής συνόδου θα γοήτευσε σίγουρα κάθε αστρονόμο και έμπειρο παρατηρητή της εποχής.

Βέβαια, οι σύνοδοι πλανητών δεν αποτελούν πολύ σπάνια φαινόμενα στον ουρανό. Στην εποχή που αναφερόμαστε και λίγα χρόνια αργότερα από την παραπάνω εντυπωσιακή σύνοδο, στα έτη 3 π.Χ. και 2 π.Χ ακολουθούν σύνοδοι στις οποίες συμμετέχουν οι πλανήτες Ερμής, Κρόνος, Αφροδίτη και ο Δίας στον αστερισμό του Λέοντα.

 Το άστρο των Χριστουγέννων

Τι ήταν όμως αυτό το φως που οδήγησε τους Μάγους μακριά από τη χώρα τους; Τι είδους άστρο τους καθοδήγησε στο μέρος όπου ήταν σπαργανωμένο το μικρό βρέφος της Βηθλεέμ; Τι ήταν άραγε το μυστηριώδες και υπέροχο αυτό άστρο του οποίου το ακτινοβόλο φως έχει φωτίσει και εμπνεύσει τους ανθρώπους εδώ και 2.000 σχεδόν χρόνια;

Αν προσπαθήσουμε να μαζέψουμε τις αποδείξεις που έχουμε για το Άστρο των Χριστουγέννων θα ανακαλύψουμε ότι δυστυχώς δεν υπάρχουν πολλές, και όλες τους βρίσκονται σε μία και μοναδική περικοπή στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο. Αυτή μάλιστα είναι και η μοναδική περικοπή που αναφέρεται στο Άστρο της Βηθλεέμ, στα κανονικά κείμενα της Βίβλου.

Το πρώτο συμπέρασμα που μπορούμε να βγάλουμε για το Άστρο της Βηθλεέμ, μας λέει ο Διονύσης Σιμόπουλος,  είναι ότι το άστρο αυτό θα ‘πρεπε να ήταν κάτι το ασυνήθιστο για να τραβήξει την προσοχή των Μάγων.

Εάν το άστρο αυτό ήταν κάτι το συνηθισμένο, κάτι που παρουσιαζόταν στον ουρανό συχνά δεν θα υπήρχε λόγος να ξεσηκωθούν οι Μάγοι και να ξεκινήσουν από εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά για να πάνε στον οποιονδήποτε τόπο, που θα τους οδηγούσε αυτό το άστρο.
Δεύτερο συμπέρασμα που μπορούμε να βγάλουμε είναι ότι το άστρο αυτό θα πρέπει να είχε αρκετή διάρκεια ζωής. Θα πρέπει να ήταν δηλαδή ένα άστρο «διαρκείας», γιατί οι Μάγοι είχαν να διασχίσουν αρκετά μεγάλη απόσταση από την χώρα τους έως την Βηθλεέμ.

Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι τα ταξίδια την εποχή εκείνη, πάνω σε καμήλες ή άλλα ζώα, δεν ήταν τόσο γρήγορα. Οπότε, για να τους είναι δυνατό να το παρακολουθούν συνεχώς από τη χώρα τους έως τη Βηθλεέμ, το άστρο αυτό θα πρέπει να είχε μια διάρκεια ζωής αρκετά μεγάλη και θα έπρεπε να ήταν κάτι το οποίο φαινόταν στον ουρανό επί αρκετές εβδομάδες ή ακόμη και μήνες.

Τρίτο συμπέρασμα είναι ότι το άστρο αυτό θα ‘πρεπε να ήταν κάτι αρκετά δυσδιάκριτο στον πολύ κόσμο. Ίσως αυτό να φαίνεται παράξενο, γιατί συνήθως φανταζόμαστε το Άστρο της Βηθλεέμ σαν ένα πολύ λαμπρό και μεγάλο άστρο που φωτίζει άπλετα τον ουρανό, με τις λαμπρές του ακτίνες πάνω από τη φάτνη. Αλλά δεν είναι δυνατό να ήταν κάτι τέτοιο, γιατί φαίνεται ότι οι Μάγοι ήταν οι μόνοι που το είχαν δει ή που γνώριζαν κάτι γι’ αυτό.

Ο Ηρώδης δεν το είχε δει ούτε είχε ακούσει οτιδήποτε γι’ αυτό. Οι γραμματείς και οι Φαρισαίοι επίσης δεν γνώριζαν τίποτε γι’ αυτό. Ούτε και οι βοσκοί το πρόσεξαν παρ’ όλο που βρίσκονταν με τα κοπάδια τους έξω στους κάμπους. Αλλά ούτε και οι Ρωμαίοι στρατιώτες της περιοχής ή οποιοσδήποτε άλλος, εκτός από τους Μάγους. Έτσι το Άστρο της Βηθλεέμ θα έπρεπε να ήταν στην πραγματικότητα κάτι αρκετά δυσδιάκριτο.

Τέταρτο συμπέρασμα που μπορούμε να βγάλουμε είναι ότι το άστρο αυτό ίσως να μη ήταν ένα άστρο με τη σημασία που έχει η λέξη αυτή σήμερα. Την εποχή που γράφτηκε το Ευαγγέλιο του Ματθαίου, η λέξη «αστήρ» είχε διαφορετική έννοια απ’ αυτή που έχει σήμερα. Την εποχή εκείνη ο κόσμος προσδιόριζε με τη λέξη «άστρο» οτιδήποτε έβλεπε στον ουρανό. Τα μετέωρα ονομάζονταν «διάττοντες αστέρες». Οι κομήτες ήταν οι «μακρυμάληδες αστέρες». Οι δε πλανήτες ονομάζονταν «πλανώμενοι αστέρες». Ο σύγχρονος άνθρωπος δεν ταξινομεί όλα αυτά σαν άστρα, αλλά οι αρχαίοι το έκαναν.

Εκτός αυτού πολλοί αρχαίοι συγγραφείς όπως ο Άρατος και ο Πλάτων, «χρησιμοποιούν την λέξιν άστρον με την περιληπτικήν σημασίαν, καθώς ακριβώς ημείς την λέξιν αστερισμός και εννοούν ομάδα αστέρων». Αυτά που σήμερα ονομάζουμε εμείς άστρα ήταν για τους αρχαίους οι «απλανείς αστέρες». Έτσι το άστρο που αναφέρει ο Ευαγγελιστής Ματθαίος ως Άστρο της Βηθλεέμ ίσως να μην ήταν ένα πραγματικό άστρο όπως το εννοούμε σήμερα, αλλά ένα οποιοδήποτε ουράνιο σώμα ή φαινόμενο.

Το πέμπτο συμπέρασμα αφορά την τοποθεσία του άστρου στον ουρανό. Οι Μάγοι αναφέρουν στον λαό των Ιεροσολύμων ότι είδαν «τον αστέρα αυτού εν τη ανατολή» . Το σημείο αυτό δεν εννοεί ότι το άστρο ήταν στο ανατολικό μέρος του ουρανού, αλλά ότι οι Μάγοι βρίσκονταν στις ανατολικές, από την Παλαιστίνη, χώρες της Ασίας, όταν πρωτοπαρατήρησαν το Άστρο. Μια λοιπόν και οι Μάγοι βρίσκονταν στην Ανατολή όταν το είδαν για πρώτη φορά, ο μόνος τρόπος για να φθάσουν στην Βηθλεέμ ήταν να ταξιδέψουν προς τη Δύση.

Έτσι ώστε το άστρο που τους οδηγούσε θα έπρεπε να βρισκόταν στο δυτικό μέρος του ουρανού. Εάν ακολουθούσαν κάποιο άστρο που θα ήταν στο ανατολικό μέρος του ουρανού θα έφθαναν στην Κίνα ή στις Ινδίες και όχι στη Βηθλεέμ. Έτσι θα πρέπει να συμπεράνουμε ότι το άστρο αυτό βρισκόταν στο δυτικό τμήμα του ουρανού.

Η δεύτερη σύνοδος του Δία με τον Κρόνο για τον 21ο αιώνα, που ολοκληρώνεται σιγά σιγά, θα προσδώσει ένα εντυπωσιακό θέαμα στον ουρανό καθώς οι δύο πλανήτες θα φαίνονται σαν ένας.

Κοιτώντας την, ο καθένας μπορεί να πιστέψει ό,τι θέλει. Και να ευχηθεί.

Headlines