Καταδίκη από το ευρωδικαστήριο για τη βιοποικιλότητα στην Ελλάδα

Άλλη μια καταδίκη από το ευρωδικαστήριο προστέθηκε στη «μαύρη» λίστα με τα επιτεύγματα της Ελλάδας σε ζητήματα προστασίας της φύσης.

Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) καταδίκασε την χώρα μας διότι έκρινε ότι παρέβη τις υποχρεώσεις της, βάσει της οδηγίας για τους οικοτόπους (οδηγία 92/43/ΕΟΚ για την προστασία της βιοποικιλότητας της Ευρώπης – Natura 2000), παραλείποντας να λάβει, εντός των προβλεπόμενων προθεσμιών, όλα τα αναγκαία μέτρα για τον καθορισμό κατάλληλων στόχων διατήρησης και κατάλληλων μέτρων όσον αφορά τους 239 Τόπους Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ) για τη μεσογειακή βιογεωγραφική περιοχή, οι οποίοι βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια.

Το 2012 και το 2013, η Επιτροπή είχε ζητήσει από τις ελληνικές αρχές πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα που είχε λάβει προς συμμόρφωση με την οδηγία για τους οικοτόπους, όπως είναι ο χαρακτηρισμός ειδικών ζωνών διατήρησης (ΕΖΔ) που να αντιστοιχούν σε ΤΚΣ. Στις απαντήσεις της, το 2012 η Ελλάδα ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι είχε χαρακτηρίσει ΕΖΔ για τους επίδικους ΤΚΣ με τον νόμο 3937/2011, αλλά το 2013, υποστήριξε ότι η διαδικασία για τον καθορισμό στόχων διατήρησης και των προτεραιοτήτων διατήρησης των επίδικων ΤΚΣ εκκρεμούσαν ακόμη λόγω των ιδιαίτερα χρονοβόρων εθνικών διαδικασιών.

Τον Φεβρουάριο του 2015, η Κομισιόν θεωρώντας ότι οι διευκρινίσεις ήταν ανεπαρκείς, απέστειλε προειδοποιητική επιστολή στην Ελλάδα, η οποία της απάντησε ότι, μολονότι υφίσταντο ήδη ορισμένα μέτρα, η κατάρτιση των μέτρων διατήρησης θα πραγματοποιούνταν στο πλαίσιο εθνικού διαχειριστικού προγράμματος, με τίτλο «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη 2014-2020».

Έναν χρόνο αργότερα, η Επιτροπή απέστειλε στην Ελλάδα αιτιολογημένη γνώμη και συμπληρωματική τον Μάρτιο του 2018, υποστηρίζοντας ότι η Ελλάδα δεν είχε καθορίσει τις προτεραιότητες, τους στόχους και τα αναγκαία μέτρα διατήρησης που θα ανταποκρίνονταν στις οικολογικές απαιτήσεις της οδηγίας για τους οικοτόπους. Τον Μάιο του 2018, οι ελληνικές αρχές ανέφεραν ότι εκκρεμούσε ακόμη η διαδικασία για τον καθορισμό των στόχων και των προτεραιοτήτων διατήρησης. Έτσι, τον Νοέμβριο του 2019, η Επιτροπή άσκησε κατά της Ελλάδας προσφυγή ενώπιον του ΔΕΕ.

Με την σημερινή του απόφαση το ευρωδικασήριο, διαπιστώνει, πρώτον, ότι η Ελλάδα παρέβη το άρθρο 4, παράγραφος 4, της οδηγίας για τους οικοτόπους, καθώς, δεν καθόρισε τους στόχους διατήρησης σχετικά με τις ΕΖΔ που βρίσκονται στην επικράτειά της εντός έξι ετών από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης 2006/613.

Όσον αφορά τους στόχους που έχουν καθοριστεί, σύμφωνα με την Ελλάδα, σχετικά με τις ΕΖΔ που καλύπτονται από τα δύο εθνικά πάρκα του «Σχινιά-Μαραθώνα» και της «Κορώνειας-Βόλβης», το ΔΕΕ διαπιστώνει ότι οι συγκεκριμένοι στόχοι δεν αφορούν συγκεκριμένα καθορισμένες ΕΖΔ και δεν λαμβάνουν υπόψη τα χαρακτηριστικά ενδιαφέροντος των οικείων ζωνών. Στόχοι όπως η «διατήρηση του υγροτόπου του Σχινιά» και η «διατήρηση των οικοσυστημάτων της περιοχής» είναι υπερβολικά γενικοί και αόριστοι για να θεωρηθούν ως «στόχοι διατήρησης» κατά την έννοια της οδηγίας για τους οικοτόπους.

Σχετικά με νομοθετήματα που, κατά την Ελλάδα, καθόρισαν μέτρα διατήρησης για το 18,5% περίπου της συνολικής έκτασης των επίδικων ΤΚΣ, το ΔΕΕ παρατηρεί ότι το 81,5 % των ΕΖΔ που αντιστοιχούσαν στους επίδικους ΤΚΣ δεν καλυπτόταν από κανένα μέτρο διατήρησης και ότι το κανονιστικό πλαίσιο έχει γενικό και κατευθυντήριο χαρακτήρα και απαιτεί πιο συγκεκριμένα μέτρα για την ουσιαστική εφαρμογή του.

Αναφορικά με τον νόμο 4685/2020 για τον εκσυγχρονισμό της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι θεσπίστηκε καθυστερημένα και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη.