Ένας άγγελος εύχεται καλές γιορτές από τον Άρη

Μια αγγελική σιλουέτα με ανοιχτά φτερά, διακοσμημέν  με φωτοστέφανο, μοιάζει να εύχοται καλά Χριστούγεννα σε αυτή τη θεαματική εικόνα από τον Άρη. Μια μεγάλη κόκκινη καρδιά στα δεξιά συμπληρώνει την εορταστική σκηνή.

Η αιθέρια εικόνα απαθανατίστηκε από τον ευρωπαϊκό δορυφόρο Mars Express πολύ κοντά στον νότιο πόλο του πλανήτη. Οι σιλουέτες είναι σχηματισμοί από σκούρα άμμο ανάμεσα σε ανοιχτόχρωμες εκτάσεις από πάγο.

Τον χειμώνα, ολόκληρη η περιοχή που καλύπτει η εικόνα παραμένει κρυμμένη κάτω από ένα στρώμα πάγου με βάθος ενάμισι χιλιόμετρο και διάμετρο 400 χιλιομέτρων. Μόνο το 12% αυτού του πάγου είναι νερό –το υπόλοιπο είναι ξηρός πάγος, ή στερεοποιημένο διοξείδιο του άνθρακα. Όταν η θερμοκρασία ανεβαίνει το καλοκαίρι, ο πάγος εξαχνώνεται, δηλαδή μετατρέπεται από στερεό κατευθείαν σε αέριο, αφήνοντας πίσω του λάκκους μικρού βάθους.

Ο τοπογραφικός χάρτης του αγγέλου. Οι ροζ περιοχές αντιστοιχούν σε μεγάλο υψόμετρο, οι μπλε σε χαμηλό.

Το δεξί φτερό του αγγέλου μοιάζει να χάνεται μέσα σε έναν τέτοιο λάκκο εξάχνωσης, εξηγεί σε ανακοίνωσή της η ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία ESA. Τέτοιοι λάκκοι έχουν εντοπιστεί και σε άλλα σώματα του Ηλιακού Συστήματος, για παράδειγμα στον Πλούτωνα.

Μια πιο δραματική διαδικασία σχημάτισε τη βαθιά λεκάνη που μοιάζει με φωτοστέφανο: είναι ένας κρατήρας που δημιουργήθηκε από την πρόσκρουση κάποιου αστεροειδή, ο οποίος έσκαψε στο έδαφος και αποκάλυψε τα υποκείμενα στρώματα εδάφους.

Οι εορταστικοί σχηματισμοί σε προοπτική απεικόνιση. Με κόκκινο εμφανίζεται η άμμος, με υπόλευκο ο πάγος.

Η καρδιά, δε, σχηματίζεται από δύο ημικυκλικές, απότομες πλαγιές, αποτέλεσμα διαδικασιών διάβρωσης.

Η καρδιά και η αγγελική σιλουέτα σχηματίζεται από σκούρα άμμο, η οποία υπάρχει σε πολλές περιοχές του Άρη, χωρίς όμως να έχει διευκρινιστεί μέχρι σήμερα η προέλευσή της. Η επικρατέστερη εξήγηση είναι πως πρόκειται για στερεοποιημένη λάβα που αρχικά θάφτηκε σε μεγάλο βάθος, αργότερα όμως αναδύθηκε εκ νέου στην επιφάνεια λόγω της διάβρωσης και του βομβαρδισμού από μετεωρίτες.

Το περίγραμμα της καρδιάς σχηματίζεται από απότομες πλαγιές

Ένας άλλος ενδιαφέρων σχηματισμός διακρίνεται στα αριστερά της εικόνας, εκεί που τελειώνει το δεξί φτερό του αγγέλου. Οι αχνές διασταυρούμενες γραμμές δημιουργήθηκαν από αμμοστρόβιλους, μικρούς ανεμοστρόβιλους που μεταφέρουν κόκκους άμμου, οι οποίοι εκδηλώνονται όταν η ζέστη του καλοκαιριού προκαλεί ανοδικά ρεύματα αέρα.

Για τους γεωλόγους, ο νότιος πόλος είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες περιοχές του κόκκινου πλανήτη. Πριν μεταμορφωθεί στην παγωμένη έρημο που βλέπουμε σήμερα, ο Άρης υπήρξε ένας υγρός, φιλόξενος κόσμος. Τώρα πια, νερό υπάρχει μόνο στο πολικό κάλυμμα και στο υπέδαφος.

Το 2018, το Mars Express της ESA ανακάλυψε μια υπόγεια λίμνη υγρού νερού κοντά στον νότιο πόλο, και πριν από λίγους μήνες εντόπισε ακόμα έναν όγκο νερού υψηλής αλατότητας κρυμμένο κάτω από τον πάγο.