Ας προσέχουμε λίγο τι λέμε

Ο προϋπολογισμός και οι εξάψεις του μας απομάκρυναν από την απογοήτευση του πρόσφατου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αξίζει όμως να επανέλθουμε στο ζήτημα της Τουρκίας και των δικών μας αξιώσεων από την Ευρωπαϊκή Ενωση, αφού ούτως ή άλλως σύντομα θα το έχουμε ξανά μπροστά μας.

Καταλαβαίνω ότι πρέπει κάπως να χρυσώσουμε το χάπι για να το καταπιούμε, διότι οι προσδοκίες που είχαν καλλιεργηθεί λόγω της κυβερνητικής ρητορικής ήσαν εξωπραγματικές και ο πάταγος από τη συντριβή τους πρέπει να μετριασθεί. Τουλάχιστον όμως ας προσέχουν οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης από εδώ και πέρα, ώστε να μην επαναλαμβάνεται το ίδιο λάθος. Οταν, λ.χ., ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών δηλώνει από το βήμα της Βουλής ότι «θέλουμε να σύρουμε την Ευρώπη να επιδείξει ισχύ απέναντι στην Τουρκία» καταλαβαίνει πόσο σαχλό είναι αυτό που λέει; Εμείς να «σύρουμε» την Ευρώπη, πώς; Τι είναι δηλαδή η Ευρώπη και τι εμείς; Αυτά είναι αστειότητες, που μας μειώνουν, αφού θέτουν στόχους ανέφικτους και, εν τέλει, βλάπτουν τη σχέση μας με την Ευρώπη.

Μία ατυχής έκφραση – και πολύ περισσότερο όταν την έχει εκστομίσει ο Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης – δεν είναι βέβαια έγκλημα καθοσιώσεως. Προδίδει, εντούτοις, μια νοοτροπία που διαπερνά μεγάλο μέρος της πολιτικής τάξης και της κοινωνίας και η οποία βασίζεται σε λάθος εκτίμηση των δεδομένων. Βασίζεται σε εσφαλμένη αντίληψη για το τι είναι η Ευρώπη και η οποία με τη σειρά της γεννά τις εξωπραγματικές προσδοκίες.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν είναι κάποια ευρύτερη «πατρίδα» στην οποία ανήκουμε, η οποία οφείλει ηθικά να μας προστατεύσει ή, έστω, να αναλάβει ως ευρωτουρκικά τα ελληνοτουρκικά προβλήματα. Η Ευρώπη είναι ένα πείραμα ενοποίησης από κάτω προς τα πάνω, που εξελίσσεται, δοκιμάζεται από τις ιστορικές συνθήκες, αλλού τα καταφέρνει και αλλού όχι. Αν και ατελές, είναι ένα πείραμα πολύτιμο, το οποίο έχει συμβάλλει τα μέγιστα στην ευημερία της Ευρώπης. Σε κάθε περίπτωση, όμως, δεν είναι «πατρίδα». Δεν είναι καν Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του Γερμανικού Εθνους, με την οποία τη συγκρίνουν συχνά αναλυτές και ιστορικοί.

Αυτή την Ευρώπη, λοιπόν, εμείς δεν μπορούμε να τη «σύρουμε», όσο και αν θέλουμε, έστω και αν το παλεύει αυτοπροσώπως ο Μ. Βαρβιτσιώτης. Την άλλη, της φαντασίας μας, μπορούμε να την κάνουμε ό,τι μας αρέσει. Προτιμότερο όμως είναι να ασχοληθούμε με την πραγματική Ευρώπη και να δούμε πώς θα μπορούσαμε να προσαρμόσουμε τους στόχους και τις προσδοκίες μας με τις πραγματικές, όχι τις φαντασιακές, δυνατότητές της.

Παρεμπιπτόντως, στην ίδια συζήτηση στη Βουλή, σημειώθηκε ένα ακόμη σχετικό περιστατικό από αναπληρωτή υπουργό και μάλιστα με επαγγελματική πείρα στα διεθνή. «Το δόγμα της Γαλάζιας Πατρίδας δεν είναι ένα σύνθημα», είπε ο Γ. Κουμουτσάκος. «Είναι συνειδητή στρατηγική επιδίωξη. Είναι το Ανατολικό Ζήτημα στον 21ο αιώνα»! Το ποιο;

Το Ανατολικό Ζήτημα κατά τον 19ο αιώνα ήταν, αν δεν κάνω λάθος, το πρόβλημα της εκ των ένδον κατάρρευσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας – εξού και Μεγάλος Ασθενής η Τουρκία, στον ευρωπαϊκό Τύπο της εποχής. Οχι μόνον δεν υπάρχει συσχετισμός με τη στρατηγική επιδίωξη επέκτασης της τουρκικής κυριαρχίας, όπως καταγγέλλει ο υπουργός, αλλά είναι το αντίθετό της.

Πρέπει να έχεις κάτι ξεχωριστό για να εκστομίσεις κοτσάνα τέτοιας τάξεως, πιστεύω. Ο Γ. Κουμουτσάκος το έχει. Το απέδειξε νωρίς, όταν δημοσίευσε στο Instagram φωτογραφία των ποδιών του (ευτυχώς με τα παπούτσια) να αναπαύονται πάνω στο γραφείο του, θεωρώντας ότι επρόκειτο για κάτι χαριτωμένο…

Μέτρο σύγκρισης

Οι περισσότεροι, φαντάζομαι, έχουμε δει την ταινία του Σπίλμπεργκ «Η διάσωση του στρατιώτη Ράιαν» και η ρεαλιστική αναπαράσταση της σφαγής στην «Ακτή Ομάχα» έχει μείνει στη μνήμη. Μόνο στη συγκεκριμένη ακτή της Νορμανδίας, οι απώλειες των Αμερικανών εκείνη την ημέρα έφθασαν τα 2.400 άτομα, από ένα σύνολο 4.400 συνολικά την ημέρα της απόβασης. Σκεφθείτε ότι, την περασμένη Πέμπτη, οι νεκροί από τον κορωνοϊό στις ΗΠΑ έφθασαν τους 3.100 και ότι τον Ιανουάριο αναμένεται επιδείνωση…