Γιάννης Μόραλης : Η σύζευξη του κλασικού με το μοντέρνο

Ο επιφανής ζωγράφος και χαράκτης Γιάννης Μόραλης, μια από τις κορυφαίες φυσιογνωμίες της ελληνικής τέχνης του 20ού αιώνα, γεννήθηκε στην Άρτα στις 23 Απριλίου 1916.

Έζησε έως το 1922 στην Πρέβεζα, όπου ήταν διορισμένος ως φιλόλογος ο πατέρας του.

Το 1927 ο Μόραλης εγκαταστάθηκε μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς του στην Αθήνα.

Κατά τη διάρκεια των μαθητικών του χρόνων ο Μόραλης παρακολουθούσε τις κυριακάτικες παραδόσεις ζωγραφικής στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας.

Το 1931, σε ηλικία 15 ετών, έχοντας ήδη αποφασίσει να γίνει ζωγράφος κι ενόσω προετοιμαζόταν για τις εξετάσεις στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, ενεγράφη στο προπαρασκευαστικό τμήμα της Σχολής, όπου μαθήτευσε κοντά στον Δημήτρη Γερανιώτη.

Μετά την εισαγωγή του στην ΑΣΚΤ σπούδασε στα εργαστήρια του Κωνσταντίνου Παρθένη και του Ουμβέρτου Αργυρού, ενώ από το 1933 παρακολούθησε βραδινά μαθήματα στο εργαστήριο χαρακτικής του Γιάννη Κεφαλληνού.

Το 1936, τη χρονιά της αποφοίτησής του από την ΑΣΚΤ, ο Μόραλης εξασφάλισε υποτροφία της Ακαδημίας Αθηνών για σπουδές ψηφοθετικής στο εξωτερικό.

Έτσι, τον επόμενο χρόνο αναχώρησε για τη Ρώμη, σύντομα όμως μετεγκαταστάθηκε στο Παρίσι.

Εκεί σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών (École Nationale Supérieure des Beaux-Arts), στα εργαστήρια ζωγραφικής και τοιχογραφίας.

Συγχρόνως παρακολούθησε μαθήματα ψηφοθετικής στην École des Arts et Μétiers.

Ο Μόραλης επέστρεψε στην Ελλάδα το 1939, όταν ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος.

Πηγή: nationalgallery.gr

Το 1941 νυμφεύτηκε τη Μαρία Ρουσσέν, που υπήρξε η πρώτη σύζυγός του, έως το 1945.

Την περίοδο εκείνη, για βιοποριστικούς λόγους, ασχολήθηκε με τη συντήρηση έργων τέχνης, αλλά παράλληλα αφοσιώθηκε στην προσωπογραφία.

Το 1947 ο Μόραλης, που είχε νυμφευτεί εκ νέου (δεύτερη σύζυγός του, έως το 1955, ήταν η  γλύπτρια Αγλαΐα Λυμπεράκη), εξελέγη τακτικός καθηγητής στο προπαρασκευαστικό τμήμα της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών και δέκα χρόνια αργότερα τακτικός καθηγητής του Εργαστηρίου Ζωγραφικής στην ΑΣΚΤ, θέση στην οποία έμελλε να παραμείνει έως το 1983.

Το 1949 έλαβε μέρος μαζί με άλλους έλληνες ζωγράφους (Χατζηκυριάκος – Γκίκας, Τσαρούχης, Νικολάου, Εγγονόπουλος) στην ίδρυση της καλλιτεχνικής ομάδας «Αρμός», η οποία πραγματοποίησε την πρώτη της έκθεση στο Ζάππειο το 1950.

Πηγή: nationalgallery.gr

Από το 1954 ξεκίνησε η συνεργασία του Μόραλη με το Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν, ενώ ακολούθησε η συνεργασία του και με το Εθνικό Θέατρο.

Το 1958 ο Μόραλης έλαβε μέρος μαζί με τον Γιάννη Τσαρούχη και το γλύπτη Αντώνη Σώχο στην Μπιενάλε της Βενετίας.

Το 1959 πραγματοποιήθηκε η πρώτη του ατομική έκθεση στην Αθήνα, στην αίθουσα εκθέσεων «Αρμός».

Την περίοδο 1959-1962 σχεδίασε και εκτέλεσε την εγχάρακτη σύνθεση του εξωτερικού τοίχου του ξενοδοχείου «Χίλτον» στην Αθήνα.

Ο Μόραλης ασχολήθηκε επίσης με την κεραμική, την εικονογράφηση και τη σκηνογραφία.

Πηγή: nationalgallery.gr

Καλλιτέχνης που επηρέασε καθοριστικά το τοπίο της μεταπολεμικής τέχνης στην Ελλάδα, τόσο με το εικαστικό έργο του όσο και με τη διδασκαλία του, ο Μόραλης πέτυχε στη ζωγραφική του τη σύζευξη του κλασικού με το μοντέρνο.

Αν και ενδιαφέρθηκε για ποικίλες θεματικές κατηγορίες, όπως το τοπίο ή η νεκρή φύση, η δημιουργία του, τόσο στη ρεαλιστική όσο και στη γεωμετρική φάση της, είναι ουσιαστικά ανθρωποκεντρική, με άξονα τον έρωτα και το θάνατο.

Πηγή: Μουσείο Μπενάκη

Αγαπημένος τόπος έμπνευσης, δημιουργίας και περισυλλογής ήταν για τον Μόραλη το σπίτι του στην Αίγινα.

Ο Γιάννης Μόραλης απεβίωσε στην Αθήνα στις 20 Δεκεμβρίου 2009.

*Στην κεντρική φωτογραφία του άρθρου, αυτοπροσωπογραφία καλλιτέχνη, 1934 (λάδι σε μουσαμά, δωρεά Γιάννη Μόραλη, Μουσείο Μπενάκη).